Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. partikelcomp. -- trennb. part. mit verb.
fordert, auch sich im ahd. erst sparsam hervorzuthun
scheint, so daß furi- allerdings für die organische form
anzusehen ist.

(fram-) lat. pro- (weder ante-, noch prae-), nhd. her-
vor: fram-deihant (patrantur) jun. 243; fram-gangan (prod-
ire) jun. 185. fram-gigiengun (processerunt) T. 2, 2.
fram ist gigangan (processit) T. 2, 8; fram-laßit (disserit)
ker. 122; fram-luogen (prominere) jun. 244; fram-prin-
gan (proferre) ker. 101. hrab. 961b O. V. 25, 166. (pro-
mere) jun. 245. (blas. 7a. b. fra-bringan, referre, trans-
ferre); fram-scowon (prospicere) jun. 246; fram-kiweisen
(provocent) K. 38b; fram-wesan (abesse) fram-ist (abest)
ker. 4.

(auf-) lat. sursum (und daher e-, ex-), allmählig ad-
(in welchem einfacheren begriff es auch erst praeposition
wurde): auf-haben (supportare) mons. 360; aus-hesan (sus-
pendere) doc. 240b; auf-kan (surgere) N. Bth. 31. auf-gienc
(exiit) mons. 391. auf-kangit (adolescit) ker. 25; auf-purjen
(suscitare) mons. 338. 352. auf-burren (attollere) jun. 194; auf-
queman (oriri, exoriri) hrab. 962a 870b ker. 103. 214;
auf-rihten (erigere) N. 266b, 69; auf-stantan (surgere) O. IV.
3, 28; auf-steikan (ascendere) K. 24b 26b J. 352. (scandere)
ker. 260.

(auß-) lat. foras, allmählig e-, ex- (und wiederum erst
mit diesem einfacheren begriff praeposition geworden);
in vielen zusammensetzungen begegnet es dem ar-, ir-
und wie auch dieses die richtung her bezeichnet, dem
auf-: auß-kan, auß-kangan (egredi) hrab. 962a ker. 102. K.
53b T. 53, 7; auß-crapan (effodere) mons. 350; auß-laßan
(ejicere) mons. 362. 368; auß-leitan (deducere) mons. 337;
auß-lesan (colligere) mons. 392; auß-keleidan, (excedere)
K. 47b; auß-liohhan (evellere) mons. 336; auß-loken (emi-
nere) hrab. 961b auß-luagen jun. 204; auß-neman (exci-
pere) auß-ginoman (designatus) mons. 377; auß-peiton
(erumpere velle, hinausstreben) N. Cap. 114; auß-prin-
gan (efferre) jun. 203. mons. 367. (ejicere) mons. 367. 397;
auß-queman (evadere) mons. 367; auß-rinnan (emanare)
hrab. 962a; auß-sceidan (designare) mons. 392. 399; auß-
scorren (praerumpi) emm. 406; auß-scoragen (propellere)
(mons. 366. doc. 233a; auß-sentan (foras mittere) jun. 206.
(emittere) hrab. 961a 963a; auß-stoßan (expellere) O. II.
11, 19; auß-suimman (emergere, enatare) mons. 320. 357;
auß-suizen (exsudare) N. Cap. 147; auß-treipan (ejicere, re-
pudiare) mons. 341. 365; auß-faran (egredi) O. I. 23, 9. N.
Cap. 114; auß-frumen (emittere) N. 67, 9; auß-fuoran (eji-

L l l

III. partikelcomp. — trennb. part. mit verb.
fordert, auch ſich im ahd. erſt ſparſam hervorzuthun
ſcheint, ſo daß furi- allerdings für die organiſche form
anzuſehen iſt.

(fram-) lat. pro- (weder ante-, noch prae-), nhd. her-
vor: fram-dîhant (patrantur) jun. 243; fram-gangan (prod-
ire) jun. 185. fram-gigiengun (proceſſerunt) T. 2, 2.
fram iſt gigangan (proceſſit) T. 2, 8; fram-lâƷit (diſſerit)
ker. 122; fram-luogên (prominere) jun. 244; fram-prin-
gan (proferre) ker. 101. hrab. 961b O. V. 25, 166. (pro-
mere) jun. 245. (blaſ. 7a. b. fra-bringan, referre, trans-
ferre); fram-ſcowôn (proſpicere) jun. 246; fram-kiwîſen
(provocent) K. 38b; fram-wëſan (abeſſe) fram-iſt (abeſt)
ker. 4.

(ûf-) lat. ſurſum (und daher e-, ex-), allmählig ad-
(in welchem einfacheren begriff es auch erſt praepoſition
wurde): ûf-habên (ſupportare) monſ. 360; ûſ-heſan (ſuſ-
pendere) doc. 240b; ûf-kân (ſurgere) N. Bth. 31. ûf-gienc
(exiit) monſ. 391. ûf-kangit (adoleſcit) ker. 25; ûf-purjen
(ſuſcitare) monſ. 338. 352. ûf-burren (attollere) jun. 194; ûf-
quëman (oriri, exoriri) hrab. 962a 870b ker. 103. 214;
ûf-rihten (erigere) N. 266b, 69; ûf-ſtantan (ſurgere) O. IV.
3, 28; ûf-ſtîkan (aſcendere) K. 24b 26b J. 352. (ſcandere)
ker. 260.

(ûƷ-) lat. foras, allmählig e-, ex- (und wiederum erſt
mit dieſem einfacheren begriff praepoſition geworden);
in vielen zuſammenſetzungen begegnet es dem ar-, ir-
und wie auch dieſes die richtung her bezeichnet, dem
ûf-: ûƷ-kân, ûƷ-kangan (egredi) hrab. 962a ker. 102. K.
53b T. 53, 7; ûƷ-crapan (effodere) monſ. 350; ûƷ-lâƷan
(ejicere) monſ. 362. 368; ûƷ-leitan (deducere) monſ. 337;
ûƷ-lëſan (colligere) monſ. 392; ûƷ-kelîdan, (excedere)
K. 47b; ûƷ-liohhan (evellere) monſ. 336; ûƷ-lôkên (emi-
nere) hrab. 961b ûƷ-luagên jun. 204; ûƷ-nëman (exci-
pere) ûƷ-ginoman (deſignatus) monſ. 377; ûƷ-peitôn
(erumpere velle, hinausſtreben) N. Cap. 114; ûƷ-prin-
gan (efferre) jun. 203. monſ. 367. (ejicere) monſ. 367. 397;
ûƷ-quëman (evadere) monſ. 367; ûƷ-rinnan (emanare)
hrab. 962a; ûƷ-ſceidan (deſignare) monſ. 392. 399; ûƷ-
ſcorrên (praerumpi) emm. 406; ûƷ-ſcoragen (propellere)
(monſ. 366. doc. 233a; ûƷ-ſentan (foras mittere) jun. 206.
(emittere) hrab. 961a 963a; ûƷ-ſtôƷan (expellere) O. II.
11, 19; ûƷ-ſuimman (emergere, enatare) monſ. 320. 357;
ûƷ-ſuizen (exſudare) N. Cap. 147; ûƷ-trîpan (ejicere, re-
pudiare) monſ. 341. 365; ûƷ-faran (egredi) O. I. 23, 9. N.
Cap. 114; ûƷ-frumen (emittere) N. 67, 9; ûƷ-fuoran (eji-

L l l
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <p><pb facs="#f0915" n="897"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">partikelcomp. &#x2014; trennb. part. mit verb.</hi></hi></fw><lb/>
fordert, auch &#x017F;ich im ahd. er&#x017F;t &#x017F;par&#x017F;am hervorzuthun<lb/>
&#x017F;cheint, &#x017F;o daß furi- allerdings für die organi&#x017F;che form<lb/>
anzu&#x017F;ehen i&#x017F;t.</p><lb/>
                <p>(<hi rendition="#i">fram-</hi>) lat. pro- (weder ante-, noch prae-), nhd. her-<lb/>
vor: fram-dîhant (patrantur) jun. 243; fram-gangan (prod-<lb/>
ire) jun. 185. fram-gigiengun (proce&#x017F;&#x017F;erunt) T. 2, 2.<lb/>
fram i&#x017F;t gigangan (proce&#x017F;&#x017F;it) T. 2, 8; fram-lâ&#x01B7;it (di&#x017F;&#x017F;erit)<lb/>
ker. 122; fram-luogên (prominere) jun. 244; fram-prin-<lb/>
gan (proferre) ker. 101. hrab. 961<hi rendition="#sup">b</hi> O. V. 25, 166. (pro-<lb/>
mere) jun. 245. (bla&#x017F;. 7<hi rendition="#sup">a. b.</hi> fra-bringan, referre, trans-<lb/>
ferre); fram-&#x017F;cowôn (pro&#x017F;picere) jun. 246; fram-kiwî&#x017F;en<lb/>
(provocent) K. 38<hi rendition="#sup">b</hi>; fram-wë&#x017F;an (abe&#x017F;&#x017F;e) fram-i&#x017F;t (abe&#x017F;t)<lb/>
ker. 4.</p><lb/>
                <p>(<hi rendition="#i">ûf-</hi>) lat. &#x017F;ur&#x017F;um (und daher e-, ex-), allmählig ad-<lb/>
(in welchem einfacheren begriff es auch er&#x017F;t praepo&#x017F;ition<lb/>
wurde): ûf-habên (&#x017F;upportare) mon&#x017F;. 360; û&#x017F;-he&#x017F;an (&#x017F;u&#x017F;-<lb/>
pendere) doc. 240<hi rendition="#sup">b</hi>; ûf-kân (&#x017F;urgere) N. Bth. 31. ûf-gienc<lb/>
(exiit) mon&#x017F;. 391. ûf-kangit (adole&#x017F;cit) ker. 25; ûf-purjen<lb/>
(&#x017F;u&#x017F;citare) mon&#x017F;. 338. 352. ûf-burren (attollere) jun. 194; ûf-<lb/>
quëman (oriri, exoriri) hrab. 962<hi rendition="#sup">a</hi> 870<hi rendition="#sup">b</hi> ker. 103. 214;<lb/>
ûf-rihten (erigere) N. 266<hi rendition="#sup">b</hi>, 69; ûf-&#x017F;tantan (&#x017F;urgere) O. IV.<lb/>
3, 28; ûf-&#x017F;tîkan (a&#x017F;cendere) K. 24<hi rendition="#sup">b</hi> 26<hi rendition="#sup">b</hi> J. 352. (&#x017F;candere)<lb/>
ker. 260.</p><lb/>
                <p>(<hi rendition="#i">û&#x01B7;-</hi>) lat. foras, allmählig e-, ex- (und wiederum er&#x017F;t<lb/>
mit die&#x017F;em einfacheren begriff praepo&#x017F;ition geworden);<lb/>
in vielen zu&#x017F;ammen&#x017F;etzungen begegnet es dem ar-, ir-<lb/>
und wie auch die&#x017F;es die richtung <hi rendition="#i">her</hi> bezeichnet, dem<lb/>
ûf-: û&#x01B7;-kân, û&#x01B7;-kangan (egredi) hrab. 962<hi rendition="#sup">a</hi> ker. 102. K.<lb/>
53<hi rendition="#sup">b</hi> T. 53, 7; û&#x01B7;-crapan (effodere) mon&#x017F;. 350; û&#x01B7;-lâ&#x01B7;an<lb/>
(ejicere) mon&#x017F;. 362. 368; û&#x01B7;-leitan (deducere) mon&#x017F;. 337;<lb/>
û&#x01B7;-lë&#x017F;an (colligere) mon&#x017F;. 392; û&#x01B7;-kelîdan, (excedere)<lb/>
K. 47<hi rendition="#sup">b</hi>; û&#x01B7;-liohhan (evellere) mon&#x017F;. 336; û&#x01B7;-lôkên (emi-<lb/>
nere) hrab. 961<hi rendition="#sup">b</hi> û&#x01B7;-luagên jun. 204; û&#x01B7;-nëman (exci-<lb/>
pere) û&#x01B7;-ginoman (de&#x017F;ignatus) mon&#x017F;. 377; û&#x01B7;-peitôn<lb/>
(erumpere velle, hinaus&#x017F;treben) N. Cap. 114; û&#x01B7;-prin-<lb/>
gan (efferre) jun. 203. mon&#x017F;. 367. (ejicere) mon&#x017F;. 367. 397;<lb/>
û&#x01B7;-quëman (evadere) mon&#x017F;. 367; û&#x01B7;-rinnan (emanare)<lb/>
hrab. 962<hi rendition="#sup">a</hi>; û&#x01B7;-&#x017F;ceidan (de&#x017F;ignare) mon&#x017F;. 392. 399; û&#x01B7;-<lb/>
&#x017F;corrên (praerumpi) emm. 406; û&#x01B7;-&#x017F;coragen (propellere)<lb/>
(mon&#x017F;. 366. doc. 233<hi rendition="#sup">a</hi>; û&#x01B7;-&#x017F;entan (foras mittere) jun. 206.<lb/>
(emittere) hrab. 961<hi rendition="#sup">a</hi> 963<hi rendition="#sup">a</hi>; û&#x01B7;-&#x017F;&#x01B7;an (expellere) O. II.<lb/>
11, 19; û&#x01B7;-&#x017F;uimman (emergere, enatare) mon&#x017F;. 320. 357;<lb/>
û&#x01B7;-&#x017F;uizen (ex&#x017F;udare) N. Cap. 147; û&#x01B7;-trîpan (ejicere, re-<lb/>
pudiare) mon&#x017F;. 341. 365; û&#x01B7;-faran (egredi) O. I. 23, 9. N.<lb/>
Cap. 114; û&#x01B7;-frumen (emittere) N. 67, 9; û&#x01B7;-fuoran (eji-<lb/>
<fw place="bottom" type="sig">L l l</fw><lb/></p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[897/0915] III. partikelcomp. — trennb. part. mit verb. fordert, auch ſich im ahd. erſt ſparſam hervorzuthun ſcheint, ſo daß furi- allerdings für die organiſche form anzuſehen iſt. (fram-) lat. pro- (weder ante-, noch prae-), nhd. her- vor: fram-dîhant (patrantur) jun. 243; fram-gangan (prod- ire) jun. 185. fram-gigiengun (proceſſerunt) T. 2, 2. fram iſt gigangan (proceſſit) T. 2, 8; fram-lâƷit (diſſerit) ker. 122; fram-luogên (prominere) jun. 244; fram-prin- gan (proferre) ker. 101. hrab. 961b O. V. 25, 166. (pro- mere) jun. 245. (blaſ. 7a. b. fra-bringan, referre, trans- ferre); fram-ſcowôn (proſpicere) jun. 246; fram-kiwîſen (provocent) K. 38b; fram-wëſan (abeſſe) fram-iſt (abeſt) ker. 4. (ûf-) lat. ſurſum (und daher e-, ex-), allmählig ad- (in welchem einfacheren begriff es auch erſt praepoſition wurde): ûf-habên (ſupportare) monſ. 360; ûſ-heſan (ſuſ- pendere) doc. 240b; ûf-kân (ſurgere) N. Bth. 31. ûf-gienc (exiit) monſ. 391. ûf-kangit (adoleſcit) ker. 25; ûf-purjen (ſuſcitare) monſ. 338. 352. ûf-burren (attollere) jun. 194; ûf- quëman (oriri, exoriri) hrab. 962a 870b ker. 103. 214; ûf-rihten (erigere) N. 266b, 69; ûf-ſtantan (ſurgere) O. IV. 3, 28; ûf-ſtîkan (aſcendere) K. 24b 26b J. 352. (ſcandere) ker. 260. (ûƷ-) lat. foras, allmählig e-, ex- (und wiederum erſt mit dieſem einfacheren begriff praepoſition geworden); in vielen zuſammenſetzungen begegnet es dem ar-, ir- und wie auch dieſes die richtung her bezeichnet, dem ûf-: ûƷ-kân, ûƷ-kangan (egredi) hrab. 962a ker. 102. K. 53b T. 53, 7; ûƷ-crapan (effodere) monſ. 350; ûƷ-lâƷan (ejicere) monſ. 362. 368; ûƷ-leitan (deducere) monſ. 337; ûƷ-lëſan (colligere) monſ. 392; ûƷ-kelîdan, (excedere) K. 47b; ûƷ-liohhan (evellere) monſ. 336; ûƷ-lôkên (emi- nere) hrab. 961b ûƷ-luagên jun. 204; ûƷ-nëman (exci- pere) ûƷ-ginoman (deſignatus) monſ. 377; ûƷ-peitôn (erumpere velle, hinausſtreben) N. Cap. 114; ûƷ-prin- gan (efferre) jun. 203. monſ. 367. (ejicere) monſ. 367. 397; ûƷ-quëman (evadere) monſ. 367; ûƷ-rinnan (emanare) hrab. 962a; ûƷ-ſceidan (deſignare) monſ. 392. 399; ûƷ- ſcorrên (praerumpi) emm. 406; ûƷ-ſcoragen (propellere) (monſ. 366. doc. 233a; ûƷ-ſentan (foras mittere) jun. 206. (emittere) hrab. 961a 963a; ûƷ-ſtôƷan (expellere) O. II. 11, 19; ûƷ-ſuimman (emergere, enatare) monſ. 320. 357; ûƷ-ſuizen (exſudare) N. Cap. 147; ûƷ-trîpan (ejicere, re- pudiare) monſ. 341. 365; ûƷ-faran (egredi) O. I. 23, 9. N. Cap. 114; ûƷ-frumen (emittere) N. 67, 9; ûƷ-fuoran (eji- L l l

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/915
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 897. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/915>, abgerufen am 19.05.2024.