Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. partikelcomposition. -- part. mit nom.
der gebrauch der part. in auß-ganc, auß-suht, aut-syht, aut-
veorc, aut-brot, aus-satz (vgl. sunder-siech s. 767. und
durchfall, -lauf s. 770.).

uta- (extra), ein dem inna-kunths paralleles goth.
uta-kunths (extraneus) vermuthe ich; ags. uta-cund ist
vorhanden.

utana- (extra), ahd. ußan-andeic oder außan-andeic
(s. 730.); ags. utan-veard (extereior); altn. utan-ferd (pe-
regrinatio); utan-för (id.); utan-verdr (exterior); nhd.
außen-land; außen-seite: außen-werk.

altn. auti- (foris): auti-dyr (antica); auti-baur (penuarium
solitarium); auti-haus; auti-gangr; auti-lega (latrocinium);
auti-skemma (cubiculum); auti-stödur (carena); auti-vist (iter
maritimum). Einmahl auch ahd. außi-trippa mons. 373.

vaila- (bene, eu) goth. mit keinem nomen. Ahd. wala-
ehtei (possessio) J. 389; wela-libei (deliciae) jun. 238; wola-queti
(benedictio) T. 3.3; wela-q. jun. 250. wole-tat (benefactum)
W.; wola-vrehteic (emeritus) mons. 380; wola-willeig (be-
nevolus) O. III. 10, 34. wela-willeic ker. 43. Ags. vel-
daed (beneficium); vel-gecveme (gratus); vel-gevlite (for-
mosus). Altn. vel-ferd (salus); vel-gengni (felicitas); vel-
gerd (beneficium); vel-lyst (voluptas); vel-semd (honos);
vel-vild (favor). Mhd. wol-gehorn En. 35b; wol-lust Bert.
226. 284. 291; wol-gemuot; wol-gesinne Trist.; wol-gesite
Trist.; wol-gesmag Bert. 246; wol-gevar. Nhd. wohl-
fahrt; wohl-feil; wohl-klang; wohl-laut; wol-lust (mit
bewahrter kürze, wie vor-theil s. 728, aur-theil s. 790.
vgl. das wol-fel der volkssprache f. wohl-feil); wohl-ge-
muth; wohl-geruch; wohl-geschmack; wohl-gestalt; wohl-
anständig; wohl-that; (mhd. guot-tat, obgleich dieses mehr
actio bona, als beneficium bedeutet).

ags. altn. vid- (contra, juxta, cum); diese den übrigen
dialecten abgehende part. verhält sich zu vider, vidr wie
cum zu contra, ab zu aber, und das goth. vithra, ahd. wi-
dar setzen ebenwohl eeinfaches vith, wid voraus. Ags.
composita; vid-ovedol (contradictorius); vid-fleita (repug-
nator); vid-raede (contrarius); vid-steal (obex). Altn.
vid-beiskr (subamarus); vid-berjur (excusatio futilis); vid-
bit (pinguamen); vid-bragd (tactus); vid-bruni (adustio);
vid-burdr (eventus); vid-boetir (appendix); vid-fang
(commercium); vid-gangr (incrementum); vid-gerd (re-
paratio); vid-hald (conservatio); vid-höfn (splendor); vid-
högg (truncus super quo caeduntur aliae res); vid-hryggr
(subtristis); vid-koma (tactus); vid-leikr (similis); vid-lodi
(cohaesio); vid-lögur (necessitates); vid-mot (gestus); vid-

III. partikelcompoſition. — part. mit nom.
der gebrauch der part. in ûƷ-ganc, ûƷ-ſuht, ût-ſyht, ût-
vëorc, ût-brot, aus-ſatz (vgl. ſunder-ſiech ſ. 767. und
durchfall, -lauf ſ. 770.).

uta- (extra), ein dem ïnna-kunþs paralleles goth.
uta-kunþs (extraneus) vermuthe ich; agſ. uta-cund iſt
vorhanden.

utana- (extra), ahd. uƷan-andîc oder ûƷan-andîc
(ſ. 730.); agſ. utan-vëard (exterîor); altn. utan-ferd (pe-
regrinatio); utan-för (id.); utan-vërdr (exterior); nhd.
außen-land; außen-ſeite: außen-werk.

altn. ûti- (foris): ûti-dyr (antica); ûti-bûr (penuarium
ſolitarium); ûti-hûs; ûti-gângr; ûti-lëga (latrocinium);
ûti-ſkemma (cubiculum); ûti-ſtödur (carena); ûti-viſt (iter
maritimum). Einmahl auch ahd. ûƷi-trippa monſ. 373.

vàila- (bene, εὖ) goth. mit keinem nomen. Ahd. wala-
êhtî (poſſeſſio) J. 389; wëla-libî (deliciae) jun. 238; wola-queti
(benedictio) T. 3.3; wëla-q. jun. 250. wole-tât (benefactum)
W.; wola-vrêhtîc (emeritus) monſ. 380; wola-willîg (be-
nevolus) O. III. 10, 34. wëla-willîc ker. 43. Agſ. vël-
dæd (beneficium); vël-gecvëme (gratus); vel-gevlite (for-
moſus). Altn. vël-ferd (ſalus); vël-gengni (felicitas); vel-
gerd (beneficium); vël-lyſt (voluptas); vël-ſemð (honos);
vël-vild (favor). Mhd. wol-gehorn En. 35b; wol-luſt Bert.
226. 284. 291; wol-gemuot; wol-geſinne Triſt.; wol-geſite
Triſt.; wol-geſmag Bert. 246; wol-gevar. Nhd. wohl-
fahrt; wohl-feil; wohl-klang; wohl-laut; wòl-luſt (mit
bewahrter kürze, wie vôr-theil ſ. 728, ûr-theil ſ. 790.
vgl. das wôl-fel der volksſprache f. wohl-feil); wohl-ge-
muth; wohl-geruch; wohl-geſchmack; wohl-geſtalt; wohl-
anſtändig; wohl-that; (mhd. guot-tât, obgleich dieſes mehr
actio bona, als beneficium bedeutet).

agſ. altn. við- (contra, juxta, cum); dieſe den übrigen
dialecten abgehende part. verhält ſich zu viðer, viðr wie
cum zu contra, ab zu aber, und das goth. viþra, ahd. wi-
dar ſetzen ebenwohl eînfaches viþ, wid voraus. Agſ.
compoſita; við-ovëdol (contradictorius); við-flîta (repug-
nator); við-ræde (contrarius); við-ſtëal (obex). Altn.
við-beiſkr (ſubamarus); við-berjur (excuſatio futilis); við-
bit (pinguamen); við-bragd (tactus); við-bruni (aduſtio);
við-burdr (eventus); við-bœtir (appendix); við-fâng
(commercium); við-gângr (incrementum); við-gerd (re-
paratio); við-hald (conſervatio); við-höfn (ſplendor); við-
högg (truncus ſuper quo caeduntur aliae res); við-hryggr
(ſubtriſtis); við-koma (tactus); við-lîkr (ſimilis); við-lodi
(cohaeſio); við-lögur (neceſſitates); við-môt (geſtus); við-

<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <p><pb facs="#f0812" n="794"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">partikelcompo&#x017F;ition. &#x2014; part. mit nom.</hi></hi></fw><lb/>
der gebrauch der part. in û&#x01B7;-ganc, û&#x01B7;-&#x017F;uht, ût-&#x017F;yht, ût-<lb/>
vëorc, ût-brot, aus-&#x017F;atz (vgl. &#x017F;under-&#x017F;iech &#x017F;. 767. und<lb/>
durchfall, -lauf &#x017F;. 770.).</p><lb/>
              <p><hi rendition="#i">uta-</hi> (extra), ein dem ïnna-kunþs paralleles goth.<lb/>
uta-kunþs (extraneus) vermuthe ich; ag&#x017F;. uta-cund i&#x017F;t<lb/>
vorhanden.</p><lb/>
              <p><hi rendition="#i">utana-</hi> (extra), ahd. u&#x01B7;an-andîc oder û&#x01B7;an-andîc<lb/>
(&#x017F;. 730.); ag&#x017F;. utan-vëard (exterîor); altn. utan-ferd (pe-<lb/>
regrinatio); utan-för (id.); utan-vërdr (exterior); nhd.<lb/>
außen-land; außen-&#x017F;eite: außen-werk.</p><lb/>
              <p>altn. <hi rendition="#i">ûti-</hi> (foris): ûti-dyr (antica); ûti-bûr (penuarium<lb/>
&#x017F;olitarium); ûti-hûs; ûti-gângr; ûti-lëga (latrocinium);<lb/>
ûti-&#x017F;kemma (cubiculum); ûti-&#x017F;tödur (carena); ûti-vi&#x017F;t (iter<lb/>
maritimum). Einmahl auch ahd. û&#x01B7;i-trippa mon&#x017F;. 373.</p><lb/>
              <p><hi rendition="#i">vàila-</hi> (bene, <hi rendition="#i">&#x03B5;&#x1F56;</hi>) goth. mit keinem nomen. Ahd. wala-<lb/>
êhtî (po&#x017F;&#x017F;e&#x017F;&#x017F;io) J. 389; wëla-libî (deliciae) jun. 238; wola-queti<lb/>
(benedictio) T. 3.3; wëla-q. jun. 250. wole-tât (benefactum)<lb/>
W.; wola-vrêhtîc (emeritus) mon&#x017F;. 380; wola-willîg (be-<lb/>
nevolus) O. III. 10, 34. wëla-willîc ker. 43. Ag&#x017F;. vël-<lb/>
dæd (beneficium); vël-gecvëme (gratus); vel-gevlite (for-<lb/>
mo&#x017F;us). Altn. vël-ferd (&#x017F;alus); vël-gengni (felicitas); vel-<lb/>
gerd (beneficium); vël-ly&#x017F;t (voluptas); vël-&#x017F;emð (honos);<lb/>
vël-vild (favor). Mhd. wol-gehorn En. 35<hi rendition="#sup">b</hi>; wol-lu&#x017F;t Bert.<lb/>
226. 284. 291; wol-gemuot; wol-ge&#x017F;inne Tri&#x017F;t.; wol-ge&#x017F;ite<lb/>
Tri&#x017F;t.; wol-ge&#x017F;mag Bert. 246; wol-gevar. Nhd. wohl-<lb/>
fahrt; wohl-feil; wohl-klang; wohl-laut; wòl-lu&#x017F;t (mit<lb/>
bewahrter kürze, wie vôr-theil &#x017F;. 728, ûr-theil &#x017F;. 790.<lb/>
vgl. das wôl-fel der volks&#x017F;prache f. wohl-feil); wohl-ge-<lb/>
muth; wohl-geruch; wohl-ge&#x017F;chmack; wohl-ge&#x017F;talt; wohl-<lb/>
an&#x017F;tändig; wohl-that; (mhd. guot-tât, obgleich die&#x017F;es mehr<lb/>
actio bona, als beneficium bedeutet).</p><lb/>
              <p>ag&#x017F;. altn. <hi rendition="#i">við-</hi> (contra, juxta, cum); die&#x017F;e den übrigen<lb/>
dialecten abgehende part. verhält &#x017F;ich zu viðer, viðr wie<lb/>
cum zu contra, ab zu aber, und das goth. viþra, ahd. wi-<lb/>
dar &#x017F;etzen ebenwohl eînfaches viþ, wid voraus. Ag&#x017F;.<lb/>
compo&#x017F;ita; við-ovëdol (contradictorius); við-flîta (repug-<lb/>
nator); við-ræde (contrarius); við-&#x017F;tëal (obex). Altn.<lb/>
við-bei&#x017F;kr (&#x017F;ubamarus); við-berjur (excu&#x017F;atio futilis); við-<lb/>
bit (pinguamen); við-bragd (tactus); við-bruni (adu&#x017F;tio);<lb/>
við-burdr (eventus); við-b&#x0153;tir (appendix); við-fâng<lb/>
(commercium); við-gângr (incrementum); við-gerd (re-<lb/>
paratio); við-hald (con&#x017F;ervatio); við-höfn (&#x017F;plendor); við-<lb/>
högg (truncus &#x017F;uper quo caeduntur aliae res); við-hryggr<lb/>
(&#x017F;ubtri&#x017F;tis); við-koma (tactus); við-lîkr (&#x017F;imilis); við-lodi<lb/>
(cohae&#x017F;io); við-lögur (nece&#x017F;&#x017F;itates); við-môt (ge&#x017F;tus); við-<lb/></p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[794/0812] III. partikelcompoſition. — part. mit nom. der gebrauch der part. in ûƷ-ganc, ûƷ-ſuht, ût-ſyht, ût- vëorc, ût-brot, aus-ſatz (vgl. ſunder-ſiech ſ. 767. und durchfall, -lauf ſ. 770.). uta- (extra), ein dem ïnna-kunþs paralleles goth. uta-kunþs (extraneus) vermuthe ich; agſ. uta-cund iſt vorhanden. utana- (extra), ahd. uƷan-andîc oder ûƷan-andîc (ſ. 730.); agſ. utan-vëard (exterîor); altn. utan-ferd (pe- regrinatio); utan-för (id.); utan-vërdr (exterior); nhd. außen-land; außen-ſeite: außen-werk. altn. ûti- (foris): ûti-dyr (antica); ûti-bûr (penuarium ſolitarium); ûti-hûs; ûti-gângr; ûti-lëga (latrocinium); ûti-ſkemma (cubiculum); ûti-ſtödur (carena); ûti-viſt (iter maritimum). Einmahl auch ahd. ûƷi-trippa monſ. 373. vàila- (bene, εὖ) goth. mit keinem nomen. Ahd. wala- êhtî (poſſeſſio) J. 389; wëla-libî (deliciae) jun. 238; wola-queti (benedictio) T. 3.3; wëla-q. jun. 250. wole-tât (benefactum) W.; wola-vrêhtîc (emeritus) monſ. 380; wola-willîg (be- nevolus) O. III. 10, 34. wëla-willîc ker. 43. Agſ. vël- dæd (beneficium); vël-gecvëme (gratus); vel-gevlite (for- moſus). Altn. vël-ferd (ſalus); vël-gengni (felicitas); vel- gerd (beneficium); vël-lyſt (voluptas); vël-ſemð (honos); vël-vild (favor). Mhd. wol-gehorn En. 35b; wol-luſt Bert. 226. 284. 291; wol-gemuot; wol-geſinne Triſt.; wol-geſite Triſt.; wol-geſmag Bert. 246; wol-gevar. Nhd. wohl- fahrt; wohl-feil; wohl-klang; wohl-laut; wòl-luſt (mit bewahrter kürze, wie vôr-theil ſ. 728, ûr-theil ſ. 790. vgl. das wôl-fel der volksſprache f. wohl-feil); wohl-ge- muth; wohl-geruch; wohl-geſchmack; wohl-geſtalt; wohl- anſtändig; wohl-that; (mhd. guot-tât, obgleich dieſes mehr actio bona, als beneficium bedeutet). agſ. altn. við- (contra, juxta, cum); dieſe den übrigen dialecten abgehende part. verhält ſich zu viðer, viðr wie cum zu contra, ab zu aber, und das goth. viþra, ahd. wi- dar ſetzen ebenwohl eînfaches viþ, wid voraus. Agſ. compoſita; við-ovëdol (contradictorius); við-flîta (repug- nator); við-ræde (contrarius); við-ſtëal (obex). Altn. við-beiſkr (ſubamarus); við-berjur (excuſatio futilis); við- bit (pinguamen); við-bragd (tactus); við-bruni (aduſtio); við-burdr (eventus); við-bœtir (appendix); við-fâng (commercium); við-gângr (incrementum); við-gerd (re- paratio); við-hald (conſervatio); við-höfn (ſplendor); við- högg (truncus ſuper quo caeduntur aliae res); við-hryggr (ſubtriſtis); við-koma (tactus); við-lîkr (ſimilis); við-lodi (cohaeſio); við-lögur (neceſſitates); við-môt (geſtus); við-

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/812
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 794. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/812>, abgerufen am 19.05.2024.