Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. subst. eigentl. comp. -- subst. mit subst.
(comitatus) folc-frea (dominus) Cädm. 41. folc-mägen
Cädm. 70. 79. folc-gerefa (praefectus) folc-riht (jus publ.)
folc-sceare (regio) Beov. 8. Cädm. 41. 60. folc-gestealla
Cädm. 7. folc-stede Cädm. 48. Beov. 111. folc-gestreon
Cädm. 43. folc-sveot Cädm. 75. folc-toga Beov. 65. Cädm.
43. 86. folc-veras Cädm. 5. -- altn. folk-naraungr (dux)
folk-iadar (idem) folk-orrusta (praelium) folk-stiori (sa-
trapa). -- mhd. volch-weic (praelium) fr. de bello c. Sar.
1127. 2587. 2829.

ahd. vridu (pax) *): vridu-dinc (pactum) und die
nom. pr. fridu-helm, fridu-reih, fridu-win u. a. m. --
altf. fridu-barn. -- ags. fridu, neben freodu, freodo **):
freodo-beacen (signum pacis s. foederis) Cädm. 25.
freodo-burh Beov. 41. freodo-dryhten Cädm. 41. freodo-
scealc Cädm. 54. fridu-sibb Beov. 151. freodo-sped Cädm.
28. freodo-theav Cädm. 2. freodo-väre Beov. 84. 170.
Cädm. 69. freodu-vebbe? Beov. 146. freodo-vong Beov.
219; die spätere form ist frid-, mit ausgelaßnem ablei-
tungsvocal, z. b. frid-bena (pacem petens) frid-burh,
frid-candel Cädm 55. frid-haus (asylum) frid-stov (idem)
frid-land etc. -- altn. frid-briotr (pacis violator) frid-rof
(p. violatio) frid-stoll (asylum) frid-saela (deliciae p.).

ahd. fluobara (solatium) alts. fruobar, ags. frofor:
ahd. fluobar-geist T. 171, 1. ags. frofor-gast; frofor-boc
(liber consolationis).

ags. syrd (militia) richtiger vielleicht fird? nach dem
altn. firdar (milites), die übrigen dialecte kennen nichts
ähnliches: fyrd-esne (bellator) fyrd-färeld (expeditio)
fyrd-homa (vestis milit.) Beov. 114 (wo homan zu le-
sen?) fyrd-hrägl (desgl.) Beov. 116. fyrd-leod (carmen
mil.) Cädm. 75. fyrd-gemaca (commilito) fyrd-rinc (he-
ros) fyrd-searo (arma) fyrd-gestealla (pugnator) Cädm.
44. fyrd-verod (phalanx) fyrd-veic (statio) fyrd-vyrd
(dignitas mil.) Beov. 100.

*) verschieden davon das vreit, freit in freit-hof (atrium, coe-
meterium) jun. 234. mons. 378. T. 18S, 1. 192, 3. O. III. 25, 12. ad hartm.
12. N. 83, 3. nhd, vreit-hof (Frisch 1, 294a) vgl. freitet (sovet) freit-
lich (deliciosus) N. Boeth. Gehört es zum altn. freidr (formosus,
tutus)? und steht es im ablaut zu fridu (pax) altn. fridr?
**) schwerlich freodo, wobei an das goth. friathva (s. 188.
234.) und ahd. vriudil (amator) und au die wurzel frijon zu
denken wäre; eine höhere verwandtschaft aller dieser wörter
mit fri (liber) ist leiohter zu vermuthen, als nachzuweisen.

III. ſubſt. eigentl. comp. — ſubſt. mit ſubſt.
(comitatus) folc-freá (dominus) Cädm. 41. folc-mägen
Cädm. 70. 79. folc-gerêfa (praefectus) folc-riht (jus publ.)
folc-ſcëare (regio) Beov. 8. Cädm. 41. 60. folc-geſtëalla
Cädm. 7. folc-ſtede Cädm. 48. Beov. 111. folc-geſtrëon
Cädm. 43. folc-ſvëot Cädm. 75. folc-toga Beov. 65. Cädm.
43. 86. folc-vëras Cädm. 5. — altn. fôlk-nârûngr (dux)
fôlk-iadar (idem) fôlk-orruſta (praelium) fôlk-ſtióri (ſa-
trapa). — mhd. volch-wîc (praelium) fr. de bello c. Sar.
1127. 2587. 2829.

ahd. vridu (pax) *): vridu-dinc (pactum) und die
nom. pr. fridu-hëlm, fridu-rîh, fridu-win u. a. m. —
altf. fridu-barn. — agſ. friðu, neben frëoðu, frëoðo **):
frëoðo-beácen (ſignum pacis ſ. foederis) Cädm. 25.
frëoðo-burh Beov. 41. frëoðo-dryhten Cädm. 41. frëoðo-
ſcëalc Cädm. 54. friðu-ſibb Beov. 151. frëoðo-ſpêd Cädm.
28. frëoðo-þeáv Cädm. 2. frëoðo-väre Beov. 84. 170.
Cädm. 69. frëoðu-vëbbe? Beov. 146. frëodo-vong Beov.
219; die ſpätere form iſt frið-, mit ausgelaßnem ablei-
tungsvocal, z. b. frið-bêna (pacem petens) frið-burh,
frið-candel Cädm 55. frið-hûs (aſylum) frið-ſtov (idem)
frið-land etc. — altn. frið-briótr (pacis violator) frið-rof
(p. violatio) frið-ſtôll (aſylum) frið-ſæla (deliciae p.).

ahd. fluobara (ſolatium) altſ. fruobar, agſ. frôfor:
ahd. fluobar-geiſt T. 171, 1. agſ. frôfor-gâſt; frôfor-bôc
(liber conſolationis).

agſ. ſyrd (militia) richtiger vielleicht fird? nach dem
altn. firdar (milites), die übrigen dialecte kennen nichts
ähnliches: fyrd-eſne (bellator) fyrd-färeld (expeditio)
fyrd-homa (veſtis milit.) Beov. 114 (wo homan zu le-
ſen?) fyrd-hrägl (desgl.) Beov. 116. fyrd-lëóð (carmen
mil.) Cädm. 75. fyrd-gemaca (commilito) fyrd-rinc (he-
ros) fyrd-ſëaro (arma) fyrd-geſtëalla (pugnator) Cädm.
44. fyrd-vërod (phalanx) fyrd-vîc (ſtatio) fyrd-vyrð
(dignitas mil.) Beov. 100.

*) verſchieden davon das vrît, frît in frît-hof (atrium, coe-
meterium) jun. 234. monſ. 378. T. 18S, 1. 192, 3. O. III. 25, 12. ad hartm.
12. N. 83, 3. nhd, vreit-hof (Friſch 1, 294a) vgl. frîtet (ſovet) frît-
lich (delicioſus) N. Boeth. Gehört es zum altn. frîdr (formoſus,
tutus)? und ſteht es im ablaut zu fridu (pax) altn. friðr?
**) ſchwerlich frëóðo, wobei an das goth. friaþva (ſ. 188.
234.) und ahd. vriudil (amator) und au die wurzel frijôn zu
denken wäre; eine höhere verwandtſchaft aller dieſer wörter
mit fri (liber) iſt leiohter zu vermuthen, als nachzuweiſen.
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <div n="6">
                  <p><pb facs="#f0472" n="454"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">&#x017F;ub&#x017F;t. eigentl. comp. &#x2014; &#x017F;ub&#x017F;t. mit &#x017F;ub&#x017F;t.</hi></hi></fw><lb/>
(comitatus) folc-freá (dominus) Cädm. 41. folc-mägen<lb/>
Cädm. 70. 79. folc-gerêfa (praefectus) folc-riht (jus publ.)<lb/>
folc-&#x017F;cëare (regio) Beov. 8. Cädm. 41. 60. folc-ge&#x017F;tëalla<lb/>
Cädm. 7. folc-&#x017F;tede Cädm. 48. Beov. 111. folc-ge&#x017F;trëon<lb/>
Cädm. 43. folc-&#x017F;vëot Cädm. 75. folc-toga Beov. 65. Cädm.<lb/>
43. 86. folc-vëras Cädm. 5. &#x2014; altn. fôlk-nârûngr (dux)<lb/>
fôlk-iadar (idem) fôlk-orru&#x017F;ta (praelium) fôlk-&#x017F;tióri (&#x017F;a-<lb/>
trapa). &#x2014; mhd. volch-wîc (praelium) fr. de bello c. Sar.<lb/>
1127. 2587. 2829.</p><lb/>
                  <p>ahd. <hi rendition="#i">vridu</hi> (pax) <note place="foot" n="*)">ver&#x017F;chieden davon das vrît, frît in frît-hof (atrium, coe-<lb/>
meterium) jun. 234. mon&#x017F;. 378. T. 18S, 1. 192, 3. O. III. 25, 12. ad hartm.<lb/>
12. N. 83, 3. nhd, vreit-hof (Fri&#x017F;ch 1, 294<hi rendition="#sup">a</hi>) vgl. frîtet (&#x017F;ovet) frît-<lb/>
lich (delicio&#x017F;us) N. Boeth. Gehört es zum altn. frîdr (formo&#x017F;us,<lb/>
tutus)? und &#x017F;teht es im ablaut zu fridu (pax) altn. friðr?</note>: vridu-dinc (pactum) und die<lb/>
nom. pr. fridu-hëlm, fridu-rîh, fridu-win u. a. m. &#x2014;<lb/>
altf. fridu-barn. &#x2014; ag&#x017F;. friðu, neben frëoðu, frëoðo <note place="foot" n="**)">&#x017F;chwerlich frëóðo, wobei an das goth. friaþva (&#x017F;. 188.<lb/>
234.) und ahd. vriudil (amator) und au die wurzel frijôn zu<lb/>
denken wäre; eine höhere verwandt&#x017F;chaft aller die&#x017F;er wörter<lb/>
mit fri (liber) i&#x017F;t leiohter zu vermuthen, als nachzuwei&#x017F;en.</note>:<lb/>
frëoðo-beácen (&#x017F;ignum pacis &#x017F;. foederis) Cädm. 25.<lb/>
frëoðo-burh Beov. 41. frëoðo-dryhten Cädm. 41. frëoðo-<lb/>
&#x017F;cëalc Cädm. 54. friðu-&#x017F;ibb Beov. 151. frëoðo-&#x017F;pêd Cädm.<lb/>
28. frëoðo-þeáv Cädm. 2. frëoðo-väre Beov. 84. 170.<lb/>
Cädm. 69. frëoðu-vëbbe? Beov. 146. frëodo-vong Beov.<lb/>
219; die &#x017F;pätere form i&#x017F;t frið-, mit ausgelaßnem ablei-<lb/>
tungsvocal, z. b. frið-bêna (pacem petens) frið-burh,<lb/>
frið-candel Cädm 55. frið-hûs (a&#x017F;ylum) frið-&#x017F;tov (idem)<lb/>
frið-land etc. &#x2014; altn. frið-briótr (pacis violator) frið-rof<lb/>
(p. violatio) frið-&#x017F;tôll (a&#x017F;ylum) frið-&#x017F;æla (deliciae p.).</p><lb/>
                  <p>ahd. <hi rendition="#i">fluobara</hi> (&#x017F;olatium) alt&#x017F;. fruobar, ag&#x017F;. frôfor:<lb/>
ahd. fluobar-gei&#x017F;t T. 171, 1. ag&#x017F;. frôfor-gâ&#x017F;t; frôfor-bôc<lb/>
(liber con&#x017F;olationis).</p><lb/>
                  <p>ag&#x017F;. <hi rendition="#i">&#x017F;yrd</hi> (militia) richtiger vielleicht fird? nach dem<lb/>
altn. firdar (milites), die übrigen dialecte kennen nichts<lb/>
ähnliches: fyrd-e&#x017F;ne (bellator) fyrd-färeld (expeditio)<lb/>
fyrd-homa (ve&#x017F;tis milit.) Beov. 114 (wo homan zu le-<lb/>
&#x017F;en?) fyrd-hrägl (desgl.) Beov. 116. fyrd-lëóð (carmen<lb/>
mil.) Cädm. 75. fyrd-gemaca (commilito) fyrd-rinc (he-<lb/>
ros) fyrd-&#x017F;ëaro (arma) fyrd-ge&#x017F;tëalla (pugnator) Cädm.<lb/>
44. fyrd-vërod (phalanx) fyrd-vîc (&#x017F;tatio) fyrd-vyrð<lb/>
(dignitas mil.) Beov. 100.</p><lb/>
                </div>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[454/0472] III. ſubſt. eigentl. comp. — ſubſt. mit ſubſt. (comitatus) folc-freá (dominus) Cädm. 41. folc-mägen Cädm. 70. 79. folc-gerêfa (praefectus) folc-riht (jus publ.) folc-ſcëare (regio) Beov. 8. Cädm. 41. 60. folc-geſtëalla Cädm. 7. folc-ſtede Cädm. 48. Beov. 111. folc-geſtrëon Cädm. 43. folc-ſvëot Cädm. 75. folc-toga Beov. 65. Cädm. 43. 86. folc-vëras Cädm. 5. — altn. fôlk-nârûngr (dux) fôlk-iadar (idem) fôlk-orruſta (praelium) fôlk-ſtióri (ſa- trapa). — mhd. volch-wîc (praelium) fr. de bello c. Sar. 1127. 2587. 2829. ahd. vridu (pax) *): vridu-dinc (pactum) und die nom. pr. fridu-hëlm, fridu-rîh, fridu-win u. a. m. — altf. fridu-barn. — agſ. friðu, neben frëoðu, frëoðo **): frëoðo-beácen (ſignum pacis ſ. foederis) Cädm. 25. frëoðo-burh Beov. 41. frëoðo-dryhten Cädm. 41. frëoðo- ſcëalc Cädm. 54. friðu-ſibb Beov. 151. frëoðo-ſpêd Cädm. 28. frëoðo-þeáv Cädm. 2. frëoðo-väre Beov. 84. 170. Cädm. 69. frëoðu-vëbbe? Beov. 146. frëodo-vong Beov. 219; die ſpätere form iſt frið-, mit ausgelaßnem ablei- tungsvocal, z. b. frið-bêna (pacem petens) frið-burh, frið-candel Cädm 55. frið-hûs (aſylum) frið-ſtov (idem) frið-land etc. — altn. frið-briótr (pacis violator) frið-rof (p. violatio) frið-ſtôll (aſylum) frið-ſæla (deliciae p.). ahd. fluobara (ſolatium) altſ. fruobar, agſ. frôfor: ahd. fluobar-geiſt T. 171, 1. agſ. frôfor-gâſt; frôfor-bôc (liber conſolationis). agſ. ſyrd (militia) richtiger vielleicht fird? nach dem altn. firdar (milites), die übrigen dialecte kennen nichts ähnliches: fyrd-eſne (bellator) fyrd-färeld (expeditio) fyrd-homa (veſtis milit.) Beov. 114 (wo homan zu le- ſen?) fyrd-hrägl (desgl.) Beov. 116. fyrd-lëóð (carmen mil.) Cädm. 75. fyrd-gemaca (commilito) fyrd-rinc (he- ros) fyrd-ſëaro (arma) fyrd-geſtëalla (pugnator) Cädm. 44. fyrd-vërod (phalanx) fyrd-vîc (ſtatio) fyrd-vyrð (dignitas mil.) Beov. 100. *) verſchieden davon das vrît, frît in frît-hof (atrium, coe- meterium) jun. 234. monſ. 378. T. 18S, 1. 192, 3. O. III. 25, 12. ad hartm. 12. N. 83, 3. nhd, vreit-hof (Friſch 1, 294a) vgl. frîtet (ſovet) frît- lich (delicioſus) N. Boeth. Gehört es zum altn. frîdr (formoſus, tutus)? und ſteht es im ablaut zu fridu (pax) altn. friðr? **) ſchwerlich frëóðo, wobei an das goth. friaþva (ſ. 188. 234.) und ahd. vriudil (amator) und au die wurzel frijôn zu denken wäre; eine höhere verwandtſchaft aller dieſer wörter mit fri (liber) iſt leiohter zu vermuthen, als nachzuweiſen.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/472
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 454. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/472>, abgerufen am 20.05.2024.