Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. zahlwörtercomposita.
erwarten. Ahd. dri- (nicht drei-): dri-bildeig (triformis)
N. Cap. 146; dhri-dhilli (tricamerata) jun. 173; dhri-fald
(triplex) J. 367. 368. 369; dhri-jareic (trimus) jun. 173;
dri-ruodri (triremis) mons. 363; dri-scoße (trigonus) N. Bth.
253. Cap. 110. 126; thri-sunni (tres soles habens?) ker. 269;
dri-tagig (triduanus) N. Bth. 139; thri-decge (triduum)
ker. 269; dri-winchili (trigonum) mons. 393; dri-zinge
(f. zinke, triangularis). Ags. thri- oder threo-: thri-beddod
(tres lectos habens) thri-dägleic (triduanus) thri-dogor (tri-
duum) thri feald (triplex) thri-fete (tripes) thri-fot (tripus)
thri-feodor (triquetrus) thri-finger (tres dig. crassus) thri-
heafdod (triceps) thri-haemed (trigamus) thri-hyrne (tri-
cornis) thri-lefe (trisolium) thri-milchi (f. meolce? majus
mensis) thri-redre (triremis) thri-scyte (triquetrus) thri-
snecce (trisulcus) thri-fpraece (trilinguis) thri-vinter (tri-
mus). Altn. threi- (bei Biörn und Rask, neben kurzem
thrisvar, ter): threi-aerr (trimus); threi-burar (trigemini)
threi-foetr (tripes) threi-giftr (trigamus) threi-gildr (triplus)
threi-hnyttr (trinodis) threi-höfdadr (triceps) threi-hyrndr
(tricornis) threi-hyrneingr (triangulus) threi-kantadr (trigo-
nus) threi-klofinn (trifidus) threi-menneingr (tertio gradu
collateralis) threi-naettr (trinoctialis) threi-tentr (tridens)
threi-thaettr (trilex); folgende finde ich mit thre-: thre-faldr
(triplex) thre-falda (triplicare) thre-vetra (trimus). Mhd.
nur dri-valt, es muß aber noch mehrere geben. Nhd.
drei-: drei-beinig, -blatt, -doppelt, -drähtig, -eck, -einig,
-fach, -falt, -fuß, -jährig, -köpfig, -laut, -ruderig,
-schlitz, -sitzig, -spännig, -stachel, -tägig, -theilig,
-wöchig, -zack; dem zwie- analoge drie- sind bloß in
eigennamen wie drie-burg, drie-berg etc. zu suchen. --
Anm. die erklärung muß hier ganz wie bei der vorigen
zahl sein; das adv. lautete auf goth. thrizva?, das ahd.
driro? findet sich nicht mehr, geschweige mhd. drir und
aus diesem grund fehlen die nhd. drie- in der zusam-
mensetzung, während die zwie- zum theil fortdauern;
ags. thriva, threova; altn. thrisvar; griech. tris-, lat. tris-
(später ter-) in der composition tri-, tri-.

[vier-] goth. fidur-dogs (quatriduanus) Joh. 11, 49;
fidur-falths (quadruplus) Luc. 19, 8; fidur-ragineis (tetrarcha)
Luc. 3, 1. Ahd. feor-ecki (quadrangulus) emm. 411; feor-
hrediri (quatuor rotas habens) emm. 405; fior-scoßi (qua-
drangulus) mons. 340. fier-scoße N. Bth. 253. Cap. 126;
fier-wendi N. Cap. 147; fier-zinke N. Cap. 93. Ags.
feover-feald (quadruplus); feover-fete (quadrupes); feo-
ver-scyte (quadratus); feover-vintre (quadrimus). Altn.

III. zahlwörtercompoſita.
erwarten. Ahd. dri- (nicht drî-): dri-bildîg (triformis)
N. Cap. 146; dhri-dhilli (tricamerata) jun. 173; dhri-fald
(triplex) J. 367. 368. 369; dhri-jârîc (trimus) jun. 173;
dri-ruodri (triremis) monſ. 363; dri-ſcôƷe (trigonus) N. Bth.
253. Cap. 110. 126; thri-ſunni (tres ſoles habens?) ker. 269;
dri-tagig (triduanus) N. Bth. 139; thri-decge (triduum)
ker. 269; dri-winchili (trigonum) monſ. 393; dri-zinge
(f. zinke, triangularis). Agſ. þri- oder þrëo-: þri-beddod
(tres lectos habens) þri-däglîc (triduanus) þri-dôgor (tri-
duum) þri fëald (triplex) þri-fête (tripes) þri-fôt (tripus)
þri-fëóðor (triquetrus) þri-finger (tres dig. craſſus) þri-
heáfdod (triceps) þri-hæmed (trigamus) þri-hyrne (tri-
cornis) þri-lêfe (triſolium) þri-milchi (f. mëolce? majus
menſis) þri-rêðre (triremis) þri-ſcŷte (triquetrus) þri-
ſnecce (triſulcus) þri-fpræce (trilinguis) þri-vinter (tri-
mus). Altn. þrî- (bei Biörn und Raſk, neben kurzem
þriſvar, ter): þrî-ærr (trimus); þrî-burar (trigemini)
þrî-fœtr (tripes) þrî-giftr (trigamus) þrî-gildr (triplus)
þrî-hnyttr (trinodis) þrî-höfdadr (triceps) þrî-hyrndr
(tricornis) þrî-hyrnîngr (triangulus) þrî-kantadr (trigo-
nus) þrî-klofinn (trifidus) þrî-mennîngr (tertio gradu
collateralis) þrî-nættr (trinoctialis) þrî-tentr (tridens)
þrî-þættr (trilex); folgende finde ich mit þrê-: þrê-faldr
(triplex) þrê-falda (triplicare) þrê-vëtra (trimus). Mhd.
nur dri-valt, es muß aber noch mehrere geben. Nhd.
drei-: drei-beinig, -blatt, -doppelt, -drähtig, -eck, -einig,
-fach, -falt, -fuß, -jährig, -köpfig, -laut, -ruderig,
-ſchlitz, -ſitzig, -ſpännig, -ſtachel, -tägig, -theilig,
-wöchig, -zack; dem zwie- analoge drie- ſind bloß in
eigennamen wie drie-burg, drie-berg etc. zu ſuchen. —
Anm. die erklärung muß hier ganz wie bei der vorigen
zahl ſein; das adv. lautete auf goth. þrizva?, das ahd.
driro? findet ſich nicht mehr, geſchweige mhd. drir und
aus dieſem grund fehlen die nhd. drie- in der zuſam-
menſetzung, während die zwie- zum theil fortdauern;
agſ. þriva, þrëova; altn. þriſvar; griech. τρίς-, lat. tris-
(ſpäter ter-) in der compoſition τρί-, tri-.

[vier-] goth. fidur-dôgs (quatriduanus) Joh. 11, 49;
fidur-falþs (quadruplus) Luc. 19, 8; fidur-ragineis (tetrarcha)
Luc. 3, 1. Ahd. fëor-ecki (quadrangulus) emm. 411; fëor-
hrediri (quatuor rotas habens) emm. 405; fior-ſcôƷi (qua-
drangulus) monſ. 340. fier-ſcôƷe N. Bth. 253. Cap. 126;
fier-wendi N. Cap. 147; fier-zinke N. Cap. 93. Agſ.
fëóver-feald (quadruplus); fëóver-fête (quadrupes); fëó-
ver-ſcyte (quadratus); fëóver-vintre (quadrimus). Altn.

<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <p><pb facs="#f0976" n="958"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">zahlwörtercompo&#x017F;ita.</hi></hi></fw><lb/>
erwarten. Ahd. <hi rendition="#i">dri-</hi> (nicht drî-): dri-bildîg (triformis)<lb/>
N. Cap. 146; dhri-dhilli (tricamerata) jun. 173; dhri-fald<lb/>
(triplex) J. 367. 368. 369; dhri-jârîc (trimus) jun. 173;<lb/>
dri-ruodri (triremis) mon&#x017F;. 363; dri-&#x017F;&#x01B7;e (trigonus) N. Bth.<lb/>
253. Cap. 110. 126; thri-&#x017F;unni (tres &#x017F;oles habens?) ker. 269;<lb/>
dri-tagig (triduanus) N. Bth. 139; thri-decge (triduum)<lb/>
ker. 269; dri-winchili (trigonum) mon&#x017F;. 393; dri-zinge<lb/>
(f. zinke, triangularis). Ag&#x017F;. <hi rendition="#i">þri-</hi> oder <hi rendition="#i">þrëo-</hi>: þri-beddod<lb/>
(tres lectos habens) þri-däglîc (triduanus) þri-dôgor (tri-<lb/>
duum) þri fëald (triplex) þri-fête (tripes) þri-fôt (tripus)<lb/>
þri-fëóðor (triquetrus) þri-finger (tres dig. cra&#x017F;&#x017F;us) þri-<lb/>
heáfdod (triceps) þri-hæmed (trigamus) þri-hyrne (tri-<lb/>
cornis) þri-lêfe (tri&#x017F;olium) þri-milchi (f. mëolce? majus<lb/>
men&#x017F;is) þri-rêðre (triremis) þri-&#x017F;c&#x0177;te (triquetrus) þri-<lb/>
&#x017F;necce (tri&#x017F;ulcus) þri-fpræce (trilinguis) þri-vinter (tri-<lb/>
mus). Altn. <hi rendition="#i">þrî-</hi> (bei Biörn und Ra&#x017F;k, neben kurzem<lb/>
þri&#x017F;var, ter): þrî-ærr (trimus); þrî-burar (trigemini)<lb/>
þrî-f&#x0153;tr (tripes) þrî-giftr (trigamus) þrî-gildr (triplus)<lb/>
þrî-hnyttr (trinodis) þrî-höfdadr (triceps) þrî-hyrndr<lb/>
(tricornis) þrî-hyrnîngr (triangulus) þrî-kantadr (trigo-<lb/>
nus) þrî-klofinn (trifidus) þrî-mennîngr (tertio gradu<lb/>
collateralis) þrî-nættr (trinoctialis) þrî-tentr (tridens)<lb/>
þrî-þættr (trilex); folgende finde ich mit <hi rendition="#i">þrê-</hi>: þrê-faldr<lb/>
(triplex) þrê-falda (triplicare) þrê-vëtra (trimus). Mhd.<lb/>
nur dri-valt, es muß aber noch mehrere geben. Nhd.<lb/><hi rendition="#i">drei-</hi>: drei-beinig, -blatt, -doppelt, -drähtig, -eck, -einig,<lb/>
-fach, -falt, -fuß, -jährig, -köpfig, -laut, -ruderig,<lb/>
-&#x017F;chlitz, -&#x017F;itzig, -&#x017F;pännig, -&#x017F;tachel, -tägig, -theilig,<lb/>
-wöchig, -zack; dem zwie- analoge <hi rendition="#i">drie-</hi> &#x017F;ind bloß in<lb/>
eigennamen wie drie-burg, drie-berg etc. zu &#x017F;uchen. &#x2014;<lb/><hi rendition="#i">Anm.</hi> die erklärung muß hier ganz wie bei der vorigen<lb/>
zahl &#x017F;ein; das adv. lautete auf goth. þrizva?, das ahd.<lb/>
driro? findet &#x017F;ich nicht mehr, ge&#x017F;chweige mhd. drir und<lb/>
aus die&#x017F;em grund fehlen die nhd. drie- in der zu&#x017F;am-<lb/>
men&#x017F;etzung, während die zwie- zum theil fortdauern;<lb/>
ag&#x017F;. þriva, þrëova; altn. þri&#x017F;var; griech. <hi rendition="#i">&#x03C4;&#x03C1;&#x03AF;&#x03C2;-</hi>, lat. tris-<lb/>
(&#x017F;päter ter-) in der compo&#x017F;ition <hi rendition="#i">&#x03C4;&#x03C1;&#x03AF;-</hi>, tri-.</p><lb/>
            <p>[<hi rendition="#i">vier-</hi>] goth. fidur-dôgs (quatriduanus) Joh. 11, 49;<lb/>
fidur-falþs (quadruplus) Luc. 19, 8; fidur-ragineis (tetrarcha)<lb/>
Luc. 3, 1. Ahd. fëor-ecki (quadrangulus) emm. 411; fëor-<lb/>
hrediri (quatuor rotas habens) emm. 405; fior-&#x017F;&#x01B7;i (qua-<lb/>
drangulus) mon&#x017F;. 340. fier-&#x017F;&#x01B7;e N. Bth. 253. Cap. 126;<lb/>
fier-wendi N. Cap. 147; fier-zinke N. Cap. 93. Ag&#x017F;.<lb/>
fëóver-feald (quadruplus); fëóver-fête (quadrupes); fëó-<lb/>
ver-&#x017F;cyte (quadratus); fëóver-vintre (quadrimus). Altn.<lb/></p>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[958/0976] III. zahlwörtercompoſita. erwarten. Ahd. dri- (nicht drî-): dri-bildîg (triformis) N. Cap. 146; dhri-dhilli (tricamerata) jun. 173; dhri-fald (triplex) J. 367. 368. 369; dhri-jârîc (trimus) jun. 173; dri-ruodri (triremis) monſ. 363; dri-ſcôƷe (trigonus) N. Bth. 253. Cap. 110. 126; thri-ſunni (tres ſoles habens?) ker. 269; dri-tagig (triduanus) N. Bth. 139; thri-decge (triduum) ker. 269; dri-winchili (trigonum) monſ. 393; dri-zinge (f. zinke, triangularis). Agſ. þri- oder þrëo-: þri-beddod (tres lectos habens) þri-däglîc (triduanus) þri-dôgor (tri- duum) þri fëald (triplex) þri-fête (tripes) þri-fôt (tripus) þri-fëóðor (triquetrus) þri-finger (tres dig. craſſus) þri- heáfdod (triceps) þri-hæmed (trigamus) þri-hyrne (tri- cornis) þri-lêfe (triſolium) þri-milchi (f. mëolce? majus menſis) þri-rêðre (triremis) þri-ſcŷte (triquetrus) þri- ſnecce (triſulcus) þri-fpræce (trilinguis) þri-vinter (tri- mus). Altn. þrî- (bei Biörn und Raſk, neben kurzem þriſvar, ter): þrî-ærr (trimus); þrî-burar (trigemini) þrî-fœtr (tripes) þrî-giftr (trigamus) þrî-gildr (triplus) þrî-hnyttr (trinodis) þrî-höfdadr (triceps) þrî-hyrndr (tricornis) þrî-hyrnîngr (triangulus) þrî-kantadr (trigo- nus) þrî-klofinn (trifidus) þrî-mennîngr (tertio gradu collateralis) þrî-nættr (trinoctialis) þrî-tentr (tridens) þrî-þættr (trilex); folgende finde ich mit þrê-: þrê-faldr (triplex) þrê-falda (triplicare) þrê-vëtra (trimus). Mhd. nur dri-valt, es muß aber noch mehrere geben. Nhd. drei-: drei-beinig, -blatt, -doppelt, -drähtig, -eck, -einig, -fach, -falt, -fuß, -jährig, -köpfig, -laut, -ruderig, -ſchlitz, -ſitzig, -ſpännig, -ſtachel, -tägig, -theilig, -wöchig, -zack; dem zwie- analoge drie- ſind bloß in eigennamen wie drie-burg, drie-berg etc. zu ſuchen. — Anm. die erklärung muß hier ganz wie bei der vorigen zahl ſein; das adv. lautete auf goth. þrizva?, das ahd. driro? findet ſich nicht mehr, geſchweige mhd. drir und aus dieſem grund fehlen die nhd. drie- in der zuſam- menſetzung, während die zwie- zum theil fortdauern; agſ. þriva, þrëova; altn. þriſvar; griech. τρίς-, lat. tris- (ſpäter ter-) in der compoſition τρί-, tri-. [vier-] goth. fidur-dôgs (quatriduanus) Joh. 11, 49; fidur-falþs (quadruplus) Luc. 19, 8; fidur-ragineis (tetrarcha) Luc. 3, 1. Ahd. fëor-ecki (quadrangulus) emm. 411; fëor- hrediri (quatuor rotas habens) emm. 405; fior-ſcôƷi (qua- drangulus) monſ. 340. fier-ſcôƷe N. Bth. 253. Cap. 126; fier-wendi N. Cap. 147; fier-zinke N. Cap. 93. Agſ. fëóver-feald (quadruplus); fëóver-fête (quadrupes); fëó- ver-ſcyte (quadratus); fëóver-vintre (quadrimus). Altn.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/976
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 958. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/976>, abgerufen am 19.05.2024.