Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. partikelcomp. -- untr. part. mit verb.
(suspendere); us-hlaupan (surgere) Marc. 10, 50. ushlau-
pands (anastas); us-hramjan (suspendere); us-huljan (ex-
cavare); us-keinan (germinare); ur-reisan (surgere) reisan
mag bloß den gang, nicht die richtung aufwärts bezeich-
nen, vgl. oben s. 16, ur-raisjan (excitare); ur-rinnan
(oriri) ur-rannjan (anatellein); us-saihvan (anablepein)
die augen aufschlagen, aufsehen, von geheilten blinden,
Matth. 11, 5. Marc. 10, 51. Joh. 9, 11; us-sitan (anaka-
thizein
) us-satjan (phuteuein) wachsen machen; us-siggvan
(anaginoskein, recitare, weil die stimme des lesenden auf-
steigt?); us-standan (sargere, anistasthai); us-steigan
(anabainein); us-vahsjan (adolescere); us-vakan (exper-
gisci) folgt aus us-vakjan (expergefacere); us-valtjan (ana-
trepein
) Tit. 1, 11; us-valjan (katastrephein). Bei eini-
gen (hafjan, steigan) liegt das streben in die höhe freilich
schon in dem fimplex und diese können mitgewirkt ha-
ben, daß den zus. setzungen mit hlaupan, standan jener
begriff beigelegt wurde. Aehnliches gilt von den folgen-
den anführungen aus andern sprachen. Ahd. ar-hefan
J. 390. sgall. 202. jun. 205. 246. 258. mons. 361. N. Cap.
93; ar-hahan (suspendere) hrab. 954b 962a; ar-hliotan
(pullulare) jun. 218. hrab. 972a (mit beigefügtem fram)
ar-leodan (egredi) J. 402. ar-leotan (prodere) mons. 408;
ir-gioßan (implere) mons. 324. 352; ir-grapan (exprimere)
mons. 340; ir-pelgan (intumescere) jun. 254. mons. 392.
fih ir-b. (irasci) O. IV. 33, 1. transit. er-pelgan (offendere)
jun. 215; ar-peran (partum edere) mons. 405; ar-plestan
(erumpere) hrab. 962a; ir-pluhan (efflorere) mons. 322.
jun. 203; ar-prettan (evaginare) jun. 203. (expergefacere)
mons. 334; er-purran (adlevare) hymn. 25, 1. (inflare)
mons. 377. 390. 396; ar-queman (stupere, auffahren) ker.
7. 163. 264. T. 12, 5. ir-queman O. II. 3, 65. er-chumen
N. Boeth. 180. 199. Cap. 159; ar-rihtan (erigere) T. 4,
14; ir-rinnen (oriri) mons. 391. 395. N. 79, 2. 103, 22.
Boeth. 211. 269; ir-roffezan (eructare) ker. 120. T. 74, 2.
N. 44, 2; ar-scioban (explere) ker. 259? N. Boeth. 122;
ar-scioßan (excrescere); ar-sceinan (oriri, parere, aufleuch-
ten) mons. 360. O. IV. 4, 104. transitiv ir-sceinan (decla-
rare) mons. 326. 363. 366. ur-sceinan mons. 409; ar-scric-
chan (exsilire) jun. 203; er-singan (recitare) jun. 259.
vgl. daß gapet singan (recitare, nicht canere) catech.;
ar-spreoßan (fulcire) jun. 184. 187; ar-springan (oriri) J.
375. ir-springan mons. 366; er-stantan (surgere) K. ir-
stantan ker. 186. 241. O. IV. 15, 12, 26; ar-stifulen (far-
cire) hrab. 963b; ar-steigan (ascendere) mons. 402; ar-ful-

III. partikelcomp. — untr. part. mit verb.
(ſuſpendere); us-hláupan (ſurgere) Marc. 10, 50. ushláu-
pands (ἀναστάς); us-hramjan (ſuſpendere); us-huljan (ex-
cavare); us-keinan (germinare); ur-reiſan (ſurgere) reiſan
mag bloß den gang, nicht die richtung aufwärts bezeich-
nen, vgl. oben ſ. 16, ur-ráiſjan (excitare); ur-rinnan
(oriri) ur-rannjan (ἀνατέλλειν); us-ſaíhvan (ἀναβλέπειν)
die augen aufſchlagen, aufſehen, von geheilten blinden,
Matth. 11, 5. Marc. 10, 51. Joh. 9, 11; us-ſitan (ἀνακα-
θίζειν
) us-ſatjan (φυτεύειν) wachſen machen; us-ſiggvan
(ἀναγινώσκειν, recitare, weil die ſtimme des leſenden auf-
ſteigt?); us-ſtandan (ſargere, ἀνίστασθαι); us-ſteigan
(ἀναβαίνειν); us-vahſjan (adoleſcere); us-vakan (exper-
giſci) folgt aus us-vakjan (expergefacere); us-valtjan (ἀνα-
τρέπειν
) Tit. 1, 11; us-valjan (καταστρέφειν). Bei eini-
gen (hafjan, ſteigan) liegt das ſtreben in die höhe freilich
ſchon in dem fimplex und dieſe können mitgewirkt ha-
ben, daß den zuſ. ſetzungen mit hlaupan, ſtandan jener
begriff beigelegt wurde. Aehnliches gilt von den folgen-
den anführungen aus andern ſprachen. Ahd. ar-hefan
J. 390. ſgall. 202. jun. 205. 246. 258. monſ. 361. N. Cap.
93; ar-hâhan (ſuſpendere) hrab. 954b 962a; ar-hliotan
(pullulare) jun. 218. hrab. 972a (mit beigefügtem fram)
ar-lëodan (egredi) J. 402. ar-lëotan (prodere) monſ. 408;
ir-gioƷan (implere) monſ. 324. 352; ir-grapan (exprimere)
monſ. 340; ir-pëlgan (intumeſcere) jun. 254. monſ. 392.
fih ir-b. (iraſci) O. IV. 33, 1. tranſit. er-pelgan (offendere)
jun. 215; ar-përan (partum edere) monſ. 405; ar-plëſtan
(erumpere) hrab. 962a; ir-pluhan (efflorere) monſ. 322.
jun. 203; ar-prëttan (evaginare) jun. 203. (expergefacere)
monſ. 334; er-purran (adlevare) hymn. 25, 1. (inflare)
monſ. 377. 390. 396; ar-quëman (ſtupere, auffahren) ker.
7. 163. 264. T. 12, 5. ir-quëman O. II. 3, 65. er-chumen
N. Boeth. 180. 199. Cap. 159; ar-rihtan (erigere) T. 4,
14; ir-rinnen (oriri) monſ. 391. 395. N. 79, 2. 103, 22.
Boeth. 211. 269; ir-roffezan (eructare) ker. 120. T. 74, 2.
N. 44, 2; ar-ſcioban (explere) ker. 259? N. Boeth. 122;
ar-ſcioƷan (excreſcere); ar-ſcînan (oriri, parere, aufleuch-
ten) monſ. 360. O. IV. 4, 104. tranſitiv ir-ſceinan (decla-
rare) monſ. 326. 363. 366. ur-ſceinan monſ. 409; ar-ſcric-
chan (exſilire) jun. 203; er-ſingan (recitare) jun. 259.
vgl. daƷ gapët ſingan (recitare, nicht canere) catech.;
ar-ſprëoƷan (fulcire) jun. 184. 187; ar-ſpringan (oriri) J.
375. ir-ſpringan monſ. 366; er-ſtantan (ſurgere) K. ir-
ſtantan ker. 186. 241. O. IV. 15, 12, 26; ar-ſtifulen (far-
cire) hrab. 963b; ar-ſtîgan (aſcendere) monſ. 402; ar-ful-

<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <p><pb facs="#f0838" n="820"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">partikelcomp. &#x2014; untr. part. mit verb.</hi></hi></fw><lb/>
(&#x017F;u&#x017F;pendere); us-hláupan (&#x017F;urgere) Marc. 10, 50. ushláu-<lb/>
pands (<hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03B1;&#x03C3;&#x03C4;&#x03AC;&#x03C2;</hi>); us-hramjan (&#x017F;u&#x017F;pendere); us-huljan (ex-<lb/>
cavare); us-keinan (germinare); ur-rei&#x017F;an (&#x017F;urgere) rei&#x017F;an<lb/>
mag bloß den gang, nicht die richtung aufwärts bezeich-<lb/>
nen, vgl. oben &#x017F;. 16, ur-rái&#x017F;jan (excitare); ur-rinnan<lb/>
(oriri) ur-rannjan (<hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03B1;&#x03C4;&#x03AD;&#x03BB;&#x03BB;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>); us-&#x017F;aíhvan (<hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03B1;&#x03B2;&#x03BB;&#x03AD;&#x03C0;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>)<lb/>
die augen auf&#x017F;chlagen, auf&#x017F;ehen, von geheilten blinden,<lb/>
Matth. 11, 5. Marc. 10, 51. Joh. 9, 11; us-&#x017F;itan (<hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03B1;&#x03BA;&#x03B1;-<lb/>
&#x03B8;&#x03AF;&#x03B6;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>) us-&#x017F;atjan (<hi rendition="#i">&#x03C6;&#x03C5;&#x03C4;&#x03B5;&#x03CD;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>) wach&#x017F;en machen; us-&#x017F;iggvan<lb/>
(<hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03B1;&#x03B3;&#x03B9;&#x03BD;&#x03CE;&#x03C3;&#x03BA;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>, recitare, weil die &#x017F;timme des le&#x017F;enden auf-<lb/>
&#x017F;teigt?); us-&#x017F;tandan (&#x017F;argere, <hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03AF;&#x03C3;&#x03C4;&#x03B1;&#x03C3;&#x03B8;&#x03B1;&#x03B9;</hi>); us-&#x017F;teigan<lb/>
(<hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03B1;&#x03B2;&#x03B1;&#x03AF;&#x03BD;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>); us-vah&#x017F;jan (adole&#x017F;cere); us-vakan (exper-<lb/>
gi&#x017F;ci) folgt aus us-vakjan (expergefacere); us-valtjan (<hi rendition="#i">&#x1F00;&#x03BD;&#x03B1;-<lb/>
&#x03C4;&#x03C1;&#x03AD;&#x03C0;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>) Tit. 1, 11; us-valjan (<hi rendition="#i">&#x03BA;&#x03B1;&#x03C4;&#x03B1;&#x03C3;&#x03C4;&#x03C1;&#x03AD;&#x03C6;&#x03B5;&#x03B9;&#x03BD;</hi>). Bei eini-<lb/>
gen (hafjan, &#x017F;teigan) liegt das &#x017F;treben in die höhe freilich<lb/>
&#x017F;chon in dem fimplex und die&#x017F;e können mitgewirkt ha-<lb/>
ben, daß den zu&#x017F;. &#x017F;etzungen mit hlaupan, &#x017F;tandan jener<lb/>
begriff beigelegt wurde. Aehnliches gilt von den folgen-<lb/>
den anführungen aus andern &#x017F;prachen. Ahd. ar-hefan<lb/>
J. 390. &#x017F;gall. 202. jun. 205. 246. 258. mon&#x017F;. 361. N. Cap.<lb/>
93; ar-hâhan (&#x017F;u&#x017F;pendere) hrab. 954<hi rendition="#sup">b</hi> 962<hi rendition="#sup">a</hi>; ar-hliotan<lb/>
(pullulare) jun. 218. hrab. 972<hi rendition="#sup">a</hi> (mit beigefügtem fram)<lb/>
ar-lëodan (egredi) J. 402. ar-lëotan (prodere) mon&#x017F;. 408;<lb/>
ir-gio&#x01B7;an (implere) mon&#x017F;. 324. 352; ir-grapan (exprimere)<lb/>
mon&#x017F;. 340; ir-pëlgan (intume&#x017F;cere) jun. 254. mon&#x017F;. 392.<lb/>
fih ir-b. (ira&#x017F;ci) O. IV. 33, 1. tran&#x017F;it. er-pelgan (offendere)<lb/>
jun. 215; ar-përan (partum edere) mon&#x017F;. 405; ar-plë&#x017F;tan<lb/>
(erumpere) hrab. 962<hi rendition="#sup">a</hi>; ir-pluhan (efflorere) mon&#x017F;. 322.<lb/>
jun. 203; ar-prëttan (evaginare) jun. 203. (expergefacere)<lb/>
mon&#x017F;. 334; er-purran (adlevare) hymn. 25, 1. (inflare)<lb/>
mon&#x017F;. 377. 390. 396; ar-quëman (&#x017F;tupere, auffahren) ker.<lb/>
7. 163. 264. T. 12, 5. ir-quëman O. II. 3, 65. er-chumen<lb/>
N. Boeth. 180. 199. Cap. 159; ar-rihtan (erigere) T. 4,<lb/>
14; ir-rinnen (oriri) mon&#x017F;. 391. 395. N. 79, 2. 103, 22.<lb/>
Boeth. 211. 269; ir-roffezan (eructare) ker. 120. T. 74, 2.<lb/>
N. 44, 2; ar-&#x017F;cioban (explere) ker. 259? N. Boeth. 122;<lb/>
ar-&#x017F;cio&#x01B7;an (excre&#x017F;cere); ar-&#x017F;cînan (oriri, parere, aufleuch-<lb/>
ten) mon&#x017F;. 360. O. IV. 4, 104. tran&#x017F;itiv ir-&#x017F;ceinan (decla-<lb/>
rare) mon&#x017F;. 326. 363. 366. ur-&#x017F;ceinan mon&#x017F;. 409; ar-&#x017F;cric-<lb/>
chan (ex&#x017F;ilire) jun. 203; er-&#x017F;ingan (recitare) jun. 259.<lb/>
vgl. da&#x01B7; gapët &#x017F;ingan (recitare, nicht canere) catech.;<lb/>
ar-&#x017F;prëo&#x01B7;an (fulcire) jun. 184. 187; ar-&#x017F;pringan (oriri) J.<lb/>
375. ir-&#x017F;pringan mon&#x017F;. 366; er-&#x017F;tantan (&#x017F;urgere) K. ir-<lb/>
&#x017F;tantan ker. 186. 241. O. IV. 15, 12, 26; ar-&#x017F;tifulen (far-<lb/>
cire) hrab. 963<hi rendition="#sup">b</hi>; ar-&#x017F;tîgan (a&#x017F;cendere) mon&#x017F;. 402; ar-ful-<lb/></p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[820/0838] III. partikelcomp. — untr. part. mit verb. (ſuſpendere); us-hláupan (ſurgere) Marc. 10, 50. ushláu- pands (ἀναστάς); us-hramjan (ſuſpendere); us-huljan (ex- cavare); us-keinan (germinare); ur-reiſan (ſurgere) reiſan mag bloß den gang, nicht die richtung aufwärts bezeich- nen, vgl. oben ſ. 16, ur-ráiſjan (excitare); ur-rinnan (oriri) ur-rannjan (ἀνατέλλειν); us-ſaíhvan (ἀναβλέπειν) die augen aufſchlagen, aufſehen, von geheilten blinden, Matth. 11, 5. Marc. 10, 51. Joh. 9, 11; us-ſitan (ἀνακα- θίζειν) us-ſatjan (φυτεύειν) wachſen machen; us-ſiggvan (ἀναγινώσκειν, recitare, weil die ſtimme des leſenden auf- ſteigt?); us-ſtandan (ſargere, ἀνίστασθαι); us-ſteigan (ἀναβαίνειν); us-vahſjan (adoleſcere); us-vakan (exper- giſci) folgt aus us-vakjan (expergefacere); us-valtjan (ἀνα- τρέπειν) Tit. 1, 11; us-valjan (καταστρέφειν). Bei eini- gen (hafjan, ſteigan) liegt das ſtreben in die höhe freilich ſchon in dem fimplex und dieſe können mitgewirkt ha- ben, daß den zuſ. ſetzungen mit hlaupan, ſtandan jener begriff beigelegt wurde. Aehnliches gilt von den folgen- den anführungen aus andern ſprachen. Ahd. ar-hefan J. 390. ſgall. 202. jun. 205. 246. 258. monſ. 361. N. Cap. 93; ar-hâhan (ſuſpendere) hrab. 954b 962a; ar-hliotan (pullulare) jun. 218. hrab. 972a (mit beigefügtem fram) ar-lëodan (egredi) J. 402. ar-lëotan (prodere) monſ. 408; ir-gioƷan (implere) monſ. 324. 352; ir-grapan (exprimere) monſ. 340; ir-pëlgan (intumeſcere) jun. 254. monſ. 392. fih ir-b. (iraſci) O. IV. 33, 1. tranſit. er-pelgan (offendere) jun. 215; ar-përan (partum edere) monſ. 405; ar-plëſtan (erumpere) hrab. 962a; ir-pluhan (efflorere) monſ. 322. jun. 203; ar-prëttan (evaginare) jun. 203. (expergefacere) monſ. 334; er-purran (adlevare) hymn. 25, 1. (inflare) monſ. 377. 390. 396; ar-quëman (ſtupere, auffahren) ker. 7. 163. 264. T. 12, 5. ir-quëman O. II. 3, 65. er-chumen N. Boeth. 180. 199. Cap. 159; ar-rihtan (erigere) T. 4, 14; ir-rinnen (oriri) monſ. 391. 395. N. 79, 2. 103, 22. Boeth. 211. 269; ir-roffezan (eructare) ker. 120. T. 74, 2. N. 44, 2; ar-ſcioban (explere) ker. 259? N. Boeth. 122; ar-ſcioƷan (excreſcere); ar-ſcînan (oriri, parere, aufleuch- ten) monſ. 360. O. IV. 4, 104. tranſitiv ir-ſceinan (decla- rare) monſ. 326. 363. 366. ur-ſceinan monſ. 409; ar-ſcric- chan (exſilire) jun. 203; er-ſingan (recitare) jun. 259. vgl. daƷ gapët ſingan (recitare, nicht canere) catech.; ar-ſprëoƷan (fulcire) jun. 184. 187; ar-ſpringan (oriri) J. 375. ir-ſpringan monſ. 366; er-ſtantan (ſurgere) K. ir- ſtantan ker. 186. 241. O. IV. 15, 12, 26; ar-ſtifulen (far- cire) hrab. 963b; ar-ſtîgan (aſcendere) monſ. 402; ar-ful-

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/838
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 820. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/838>, abgerufen am 27.05.2024.