Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. adj. eigentl. comp. -- adj. mit subst.
(majestas); ha-vadi (clamor); ha-vetr (hiems adulta) u.
a. m. -- mhd. hoch-gebende Wh. 2, 10a; hoch-minne
Parc. 180b; hoch-muot Parc. 82c hoch-gemuete; hoch-
vart Wigal.; hoch-zeit, hoch-gezeit Nib. Wigal. -- nhd.
mit ungleicher betonung des ersten worts: hof-fart (assim.
aus hoch-f.); ho-heit (f. hoch-heit); hoch-land; hoch-
muth; hoch-sommer, hoch-winter; hoch-zeit; eigenna-
men wie hoch-apfel, hoch-hut etc.

hveits (albus): ahd. weiß-hulla (calantica) N. Cap. 58;
weiß-stein ibid. 64; weiß-lint (n. pr.) -- ags. hveit-fot (albi-
pes); hveit-leac (alba cepa); hveit-metas (lacticinia); hveit-
stan (albus lapis); und die ortsnamen hveit-circe, hveit-
sand. -- nhd. weiß-dorn; weiß-fisch; weiß-rock; weiß-
stein und eigennamen wie weiß-haupt etc.

ibns (aequalis): ahd. eben-erbe (coheres) N. 88. 30;
epan-hlußeo (consors) hrab. 957a eban-loßo K. 16a; eban-
jungiro (condiscipulus) T. 135; epan-plast? (praeceps) jun.
246; eban-scalc (conservus) T. 99. 146; eban-werh (co-
operatio) J. 367. -- ags. efen-bisceop (coepiscopus); efen-
ceastervaran (concives); efen-gemäca (consors); esen-had
(conditio aequalis); efen-häftling (cocaptivus); efen-heapas
(commanipulares); efen-hlyta (consors); efen-laecestre (imi-
tatrix); efen-niht (aequinoctium) efen-theov (conservus);
efen-vyrhta (cooperator); efen-yrfeveard (coheres). --
altn. iafn-doegr (aequinoctium); iafn-keypi (contractus ae-
quus); iafn-odi (conjux); iafn-raedi (par conjugium);
iafn-saeti (aequa pacificatio); iafn-vaegi (aequilibrium);
iafn-yrdi (mutua dicteria). -- mhd. eben-christen (socius
christianismi) pf. ch. 32a; eben-ewicheit (coaeternitas) MS.
2, 122b; eben-heit (socius) masc. c. p. 361, 84a; eben-hoehe
(machina bellica) c. p. 361, 154d Parc. 49c MS. 1, 89a; eben-
hiuße (corrivalis, nacheiferer, mitbewerber) Wh. 2, 58b MS.
2, 76a, und ein fem. eben-hiuße (rivalitas, aemulatio, imitatio)
Parc. 192c und Tit. *); eben-maße (comparatio) Barl. 127;
eben-mensche (proximus); eben-genoß; eben-wette Am.
4b. -- nhd. eben-bild; eben-maß; aber unorg. mit der par-
tikel neben (= in eben): neben-buhler, neben-christ, ne-
ben-mann, neben-mensch.

juggs (juvenis): jugga-lauths. -- ahd. junc-frouwa W.
2, 7; jung-man, jung-rat n. pr. -- ags. geong-cempa

*) hernach unten das verb. eben-hiußen (aemulari); vgl. wi-
derhiußi (aemulatio) Bon. 66, 5. und das einfache adj. hiuße Ot-
toc. 74b (von rossen, also wohl fourig, muthig) MS. 2. 71b 78b
(von frechen bauern).

III. adj. eigentl. comp. — adj. mit ſubſt.
(majeſtas); hâ-vadi (clamor); hâ-vëtr (hiems adulta) u.
a. m. — mhd. hôch-gebende Wh. 2, 10a; hôch-minne
Parc. 180b; hôch-muot Parc. 82c hôch-gemuete; hôch-
vart Wigal.; hôch-zît, hôch-gezît Nib. Wigal. — nhd.
mit ungleicher betonung des erſten worts: hof-fart (aſſim.
aus hoch-f.); hô-heit (f. hôch-heit); hôch-land; hôch-
muth; hôch-ſommer, hôch-winter; hôch-zeit; eigenna-
men wie hôch-apfel, hôch-hut etc.

hveits (albus): ahd. wîƷ-hulla (calantica) N. Cap. 58;
wîƷ-ſtein ibid. 64; wîƷ-lint (n. pr.) — agſ. hvît-fôt (albi-
pes); hvît-leác (alba cepa); hvît-metas (lacticinia); hvît-
ſtân (albus lapis); und die ortsnamen hvît-circe, hvît-
ſand. — nhd. weiß-dorn; weiß-fiſch; weiß-rock; weiß-
ſtein und eigennamen wie weiß-haupt etc.

ïbns (aequalis): ahd. ëben-erbe (coheres) N. 88. 30;
ëpan-hluƷëo (conſors) hrab. 957a ëban-loƷo K. 16a; ëban-
jungiro (condiſcipulus) T. 135; êpan-plâſt? (praeceps) jun.
246; ëban-ſcalc (conſervus) T. 99. 146; ëban-wërh (co-
operatio) J. 367. — agſ. ëfen-biſcëop (coepiſcopus); ëfen-
cëaſtervaran (concives); ëfen-gemäca (conſors); ëſen-hâd
(conditio aequalis); ëfen-häftling (cocaptivus); ëfen-heápas
(commanipulares); ëfen-hlyta (conſors); ëfen-læceſtre (imi-
tatrix); ëfen-niht (aequinoctium) ëfen-þëóv (conſervus);
ëfen-vyrhta (cooperator); ëfen-yrfevëard (coheres). —
altn. iafn-dœgr (aequinoctium); iafn-keypi (contractus ae-
quus); iafn-odi (conjux); iafn-rædi (par conjugium);
iafn-ſæti (aequa pacificatio); iafn-vægi (aequilibrium);
iafn-yrdi (mutua dicteria). — mhd. ëben-chriſten (ſocius
chriſtianiſmi) pf. ch. 32a; ëben-êwicheit (coaeternitas) MS.
2, 122b; ëben-heit (ſocius) maſc. c. p. 361, 84a; ëben-hœhe
(machina bellica) c. p. 361, 154d Parc. 49c MS. 1, 89a; ëben-
hiuƷe (corrivalis, nacheiferer, mitbewerber) Wh. 2, 58b MS.
2, 76a, und ein fem. ëben-hiuƷe (rivalitas, aemulatio, imitatio)
Parc. 192c und Tit. *); eben-mâƷe (comparatio) Barl. 127;
ëben-menſche (proximus); ëben-genôƷ; ëben-wette Am.
4b. — nhd. êben-bild; êben-maß; aber unorg. mit der par-
tikel nêben (= in ëben): nêben-buhler, nêben-chriſt, nê-
ben-mann, nêben-menſch.

juggs (juvenis): jugga-láuþs. — ahd. junc-frouwa W.
2, 7; jung-man, jung-rât n. pr. — agſ. gëong-cempa

*) hernach unten das verb. ëben-hiuƷen (aemulari); vgl. wi-
derhiuƷi (aemulatio) Bon. 66, 5. und das einfache adj. hiuƷe Ot-
toc. 74b (von roſſen, alſo wohl fourig, muthig) MS. 2. 71b 78b
(von frechen bauern).
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <div n="6">
                  <p><pb facs="#f0653" n="635"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">adj. eigentl. comp. &#x2014; adj. mit &#x017F;ub&#x017F;t.</hi></hi></fw><lb/>
(maje&#x017F;tas); hâ-vadi (clamor); hâ-vëtr (hiems adulta) u.<lb/>
a. m. &#x2014; mhd. hôch-gebende Wh. 2, 10<hi rendition="#sup">a</hi>; hôch-minne<lb/>
Parc. 180<hi rendition="#sup">b</hi>; hôch-muot Parc. 82<hi rendition="#sup">c</hi> hôch-gemuete; hôch-<lb/>
vart Wigal.; hôch-zît, hôch-gezît Nib. Wigal. &#x2014; nhd.<lb/>
mit ungleicher betonung des er&#x017F;ten worts: hof-fart (a&#x017F;&#x017F;im.<lb/>
aus hoch-f.); hô-heit (f. hôch-heit); hôch-land; hôch-<lb/>
muth; hôch-&#x017F;ommer, hôch-winter; hôch-zeit; eigenna-<lb/>
men wie hôch-apfel, hôch-hut etc.</p><lb/>
                  <p><hi rendition="#i">hveits</hi> (albus): ahd. wî&#x01B7;-hulla (calantica) N. Cap. 58;<lb/>&#x01B7;-&#x017F;tein ibid. 64; wî&#x01B7;-lint (n. pr.) &#x2014; ag&#x017F;. hvît-fôt (albi-<lb/>
pes); hvît-leác (alba cepa); hvît-metas (lacticinia); hvît-<lb/>
&#x017F;tân (albus lapis); und die ortsnamen hvît-circe, hvît-<lb/>
&#x017F;and. &#x2014; nhd. weiß-dorn; weiß-fi&#x017F;ch; weiß-rock; weiß-<lb/>
&#x017F;tein und eigennamen wie weiß-haupt etc.</p><lb/>
                  <p><hi rendition="#i">ïbns</hi> (aequalis): ahd. ëben-erbe (coheres) N. 88. 30;<lb/>
ëpan-hlu&#x01B7;ëo (con&#x017F;ors) hrab. 957<hi rendition="#sup">a</hi> ëban-lo&#x01B7;o K. 16<hi rendition="#sup">a</hi>; ëban-<lb/>
jungiro (condi&#x017F;cipulus) T. 135; êpan-plâ&#x017F;t? (praeceps) jun.<lb/>
246; ëban-&#x017F;calc (con&#x017F;ervus) T. 99. 146; ëban-wërh (co-<lb/>
operatio) J. 367. &#x2014; ag&#x017F;. ëfen-bi&#x017F;cëop (coepi&#x017F;copus); ëfen-<lb/>
cëa&#x017F;tervaran (concives); ëfen-gemäca (con&#x017F;ors); ë&#x017F;en-hâd<lb/>
(conditio aequalis); ëfen-häftling (cocaptivus); ëfen-heápas<lb/>
(commanipulares); ëfen-hlyta (con&#x017F;ors); ëfen-læce&#x017F;tre (imi-<lb/>
tatrix); ëfen-niht (aequinoctium) ëfen-þëóv (con&#x017F;ervus);<lb/>
ëfen-vyrhta (cooperator); ëfen-yrfevëard (coheres). &#x2014;<lb/>
altn. iafn-d&#x0153;gr (aequinoctium); iafn-keypi (contractus ae-<lb/>
quus); iafn-odi (conjux); iafn-rædi (par conjugium);<lb/>
iafn-&#x017F;æti (aequa pacificatio); iafn-vægi (aequilibrium);<lb/>
iafn-yrdi (mutua dicteria). &#x2014; mhd. ëben-chri&#x017F;ten (&#x017F;ocius<lb/>
chri&#x017F;tiani&#x017F;mi) pf. ch. 32<hi rendition="#sup">a</hi>; ëben-êwicheit (coaeternitas) MS.<lb/>
2, 122<hi rendition="#sup">b</hi>; ëben-heit (&#x017F;ocius) ma&#x017F;c. c. p. 361, 84<hi rendition="#sup">a</hi>; ëben-h&#x0153;he<lb/>
(machina bellica) c. p. 361, 154<hi rendition="#sup">d</hi> Parc. 49<hi rendition="#sup">c</hi> MS. 1, 89<hi rendition="#sup">a</hi>; ëben-<lb/>
hiu&#x01B7;e (corrivalis, nacheiferer, mitbewerber) Wh. 2, 58<hi rendition="#sup">b</hi> MS.<lb/>
2, 76<hi rendition="#sup">a</hi>, und ein fem. ëben-hiu&#x01B7;e (rivalitas, aemulatio, imitatio)<lb/>
Parc. 192<hi rendition="#sup">c</hi> und Tit. <note place="foot" n="*)">hernach unten das verb. ëben-hiu&#x01B7;en (aemulari); vgl. wi-<lb/>
derhiu&#x01B7;i (aemulatio) Bon. 66, 5. und das einfache adj. hiu&#x01B7;e Ot-<lb/>
toc. 74<hi rendition="#sup">b</hi> (von ro&#x017F;&#x017F;en, al&#x017F;o wohl fourig, muthig) MS. 2. 71<hi rendition="#sup">b</hi> 78<hi rendition="#sup">b</hi><lb/>
(von frechen bauern).</note>; eben-mâ&#x01B7;e (comparatio) Barl. 127;<lb/>
ëben-men&#x017F;che (proximus); ëben-genô&#x01B7;; ëben-wette Am.<lb/>
4<hi rendition="#sup">b</hi>. &#x2014; nhd. êben-bild; êben-maß; aber unorg. mit der par-<lb/>
tikel nêben (= in ëben): nêben-buhler, nêben-chri&#x017F;t, nê-<lb/>
ben-mann, nêben-men&#x017F;ch.</p><lb/>
                  <p><hi rendition="#i">juggs</hi> (juvenis): jugga-láuþs. &#x2014; ahd. junc-frouwa W.<lb/>
2, 7; jung-man, jung-rât n. pr. &#x2014; ag&#x017F;. gëong-cempa<lb/></p>
                </div>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[635/0653] III. adj. eigentl. comp. — adj. mit ſubſt. (majeſtas); hâ-vadi (clamor); hâ-vëtr (hiems adulta) u. a. m. — mhd. hôch-gebende Wh. 2, 10a; hôch-minne Parc. 180b; hôch-muot Parc. 82c hôch-gemuete; hôch- vart Wigal.; hôch-zît, hôch-gezît Nib. Wigal. — nhd. mit ungleicher betonung des erſten worts: hof-fart (aſſim. aus hoch-f.); hô-heit (f. hôch-heit); hôch-land; hôch- muth; hôch-ſommer, hôch-winter; hôch-zeit; eigenna- men wie hôch-apfel, hôch-hut etc. hveits (albus): ahd. wîƷ-hulla (calantica) N. Cap. 58; wîƷ-ſtein ibid. 64; wîƷ-lint (n. pr.) — agſ. hvît-fôt (albi- pes); hvît-leác (alba cepa); hvît-metas (lacticinia); hvît- ſtân (albus lapis); und die ortsnamen hvît-circe, hvît- ſand. — nhd. weiß-dorn; weiß-fiſch; weiß-rock; weiß- ſtein und eigennamen wie weiß-haupt etc. ïbns (aequalis): ahd. ëben-erbe (coheres) N. 88. 30; ëpan-hluƷëo (conſors) hrab. 957a ëban-loƷo K. 16a; ëban- jungiro (condiſcipulus) T. 135; êpan-plâſt? (praeceps) jun. 246; ëban-ſcalc (conſervus) T. 99. 146; ëban-wërh (co- operatio) J. 367. — agſ. ëfen-biſcëop (coepiſcopus); ëfen- cëaſtervaran (concives); ëfen-gemäca (conſors); ëſen-hâd (conditio aequalis); ëfen-häftling (cocaptivus); ëfen-heápas (commanipulares); ëfen-hlyta (conſors); ëfen-læceſtre (imi- tatrix); ëfen-niht (aequinoctium) ëfen-þëóv (conſervus); ëfen-vyrhta (cooperator); ëfen-yrfevëard (coheres). — altn. iafn-dœgr (aequinoctium); iafn-keypi (contractus ae- quus); iafn-odi (conjux); iafn-rædi (par conjugium); iafn-ſæti (aequa pacificatio); iafn-vægi (aequilibrium); iafn-yrdi (mutua dicteria). — mhd. ëben-chriſten (ſocius chriſtianiſmi) pf. ch. 32a; ëben-êwicheit (coaeternitas) MS. 2, 122b; ëben-heit (ſocius) maſc. c. p. 361, 84a; ëben-hœhe (machina bellica) c. p. 361, 154d Parc. 49c MS. 1, 89a; ëben- hiuƷe (corrivalis, nacheiferer, mitbewerber) Wh. 2, 58b MS. 2, 76a, und ein fem. ëben-hiuƷe (rivalitas, aemulatio, imitatio) Parc. 192c und Tit. *); eben-mâƷe (comparatio) Barl. 127; ëben-menſche (proximus); ëben-genôƷ; ëben-wette Am. 4b. — nhd. êben-bild; êben-maß; aber unorg. mit der par- tikel nêben (= in ëben): nêben-buhler, nêben-chriſt, nê- ben-mann, nêben-menſch. juggs (juvenis): jugga-láuþs. — ahd. junc-frouwa W. 2, 7; jung-man, jung-rât n. pr. — agſ. gëong-cempa *) hernach unten das verb. ëben-hiuƷen (aemulari); vgl. wi- derhiuƷi (aemulatio) Bon. 66, 5. und das einfache adj. hiuƷe Ot- toc. 74b (von roſſen, alſo wohl fourig, muthig) MS. 2. 71b 78b (von frechen bauern).

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/653
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 635. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/653>, abgerufen am 10.06.2024.