Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. subst. uneig. comp. -- subst. mit subst gen.
mimis-brunnr 4a 88b urdar-brunni 4a gnypa-lundr, gnypa-
hellir u. a. m.

b) persönliche benennungen: sonar-sonr, brodrsonar-
kona, broedra-konur, odins-sonr 6b 8a idmundar-sonr
141a thiodans-kona 28b herja-fadir 6a und besonders viele
comp. mit -madr, -kona, -efni, smidr: arnadar-madr
(intercessor) bords-m. bods-m. (conviva) baudar-m. bor-
gunar-m. (sponsor) embaettis-m. fiar-m. flugu-m. (sicarius)
hvala-m. (cetarius) hvata-m. (suasor) mans-m. (manci-
pium) motgangs-m. (hostis) maeleingar-m. (mathematicus)
mundangs-m. (h. modestus) nams-m. (homo ingeniosus)
nauta-m. (bubulcus) starfs-m. (laboriosus) stoltar-m. (su-
perbus) ullar-m. (lanifex); bakara-kona (pistrix) ullar-
kona (lanifica); konaungs-efni, biskups-efni, prests-efni,
mags-efni, d. h. das, woraus ein könig, bischof, priester,
schwager wird *); böngunar-smidr, hausa-smidr etc. Da-
hin auch die eddischen zus. setzungen mit -bani, skadi:
baldurs-bani, fafnis-bani u. dgl.

c) pflanzennamen, deren erstes wort einen gott oder
ein thier aussagt, vgl. baldurs-bra, friggjar-gras, brönu-
grös, biarnar-buna, hana-leikr (dän. hane-leg), hrafna-
blökur, lamba-saura, kraku-foetla, thussa-skegg etc.

d) theile des thierischen leibs: svins-flesk (lardum)
sveina-kiöt, nauta-kiöt, sveins-har, elgs-haud, nauts-ledr,
bero-hold 135a sveins-lifur 234a hana-kambr, hana-skegg,
fila-bein, hiartar-horn etc.

e) stücke von geräth und werkzeug: arar-blad, stior-
nar-blad 195a hömlu-band, hurdar-as, stafs-haun, staß-
höfud, bita-höfud, stolpa-höfud, stolpa-fotr, nalar-auga
(goth. thairko nethlos) skips-bord, skips-kraki, skips-merki,
boga-strengr etc.

f) zeitverhältnisse: mana-dagr (dies lunae) solskeins-
dagr (dies apricus) hveildar-dagr (sabbatum) hunda-dagar
(dies caniculares) solar-rod, solar-fall (ortus et occasus s.)
dags-braun, dags-lios (dilu-culum) stiörnu-lios (stellarum
splendor).

g) namen der lieder und weisen: bragar-hattr, hymis-
qvida, helga-qv. sigurdar-qv. atla-mal, reigs-mal, hyndlu-
liod, solar-liod, hrafna-galdr, grou-galdr, geigjar-slagr etc.

*) von efni (material); man sagt auch kyr-efni (vitulus)
hlaturs-efni, sorgar-esui; (stoff zu lachen und trauer) Rask p. 219.

III. ſubſt. uneig. comp. — ſubſt. mit ſubſt gen.
mimis-brunnr 4a 88b urdar-brunni 4a gnŷpa-lundr, gnŷpa-
hellir u. a. m.

b) perſönliche benennungen: ſonar-ſonr, brôðrſônar-
kona, brœðra-konur, ôdins-ſonr 6b 8a idmundar-ſonr
141a þiódans-kona 28b herja-fadir 6a und beſonders viele
comp. mit -madr, -kona, -efni, ſmiðr: arnadar-madr
(interceſſor) bords-m. bods-m. (conviva) bûdar-m. bor-
gunar-m. (ſponſor) embættis-m. fiâr-m. flugu-m. (ſicarius)
hvala-m. (cetarius) hvata-m. (ſuaſor) mans-m. (manci-
pium) môtgangs-m. (hoſtis) mælîngar-m. (mathematicus)
mundângs-m. (h. modeſtus) nâms-m. (homo ingenioſus)
nauta-m. (bubulcus) ſtarfs-m. (laborioſus) ſtoltar-m. (ſu-
perbus) ullar-m. (lanifex); bakara-kona (piſtrix) ullar-
kona (lanifica); konûngs-efni, biſkups-efni, prêſts-efni,
mâgs-efni, d. h. das, woraus ein könig, biſchof, prieſter,
ſchwager wird *); böngunar-ſmiðr, hûſa-ſmiðr etc. Da-
hin auch die eddiſchen zuſ. ſetzungen mit -bani, ſkaði:
baldurs-bani, fâfnis-bani u. dgl.

c) pflanzennamen, deren erſtes wort einen gott oder
ein thier ausſagt, vgl. baldurs-brâ, friggjar-gras, brönu-
grös, biarnar-buna, hana-leikr (dän. hane-lêg), hrafna-
blökur, lamba-ſûra, krâku-fœtla, þuſſa-ſkegg etc.

d) theile des thieriſchen leibs: ſvìns-flêſk (lardum)
ſvîna-kiöt, nauta-kiöt, ſvîns-har, elgs-hûd, nauts-lëðr,
bero-hold 135a ſvîns-lifur 234a hana-kambr, hana-ſkegg,
fila-bein, hiartar-horn etc.

e) ſtücke von geräth und werkzeug: ârar-blad, ſtiór-
nar-blad 195a hömlu-band, hurdar-âs, ſtafs-hûn, ſtaß-
höfud, bita-höfud, ſtôlpa-höfud, ſtôlpa-fôtr, nâlar-auga
(goth. þaírkô nêþlôs) ſkips-bord, ſkips-kraki, ſkips-merki,
boga-ſtrengr etc.

f) zeitverhältniſſe: mâna-dagr (dies lunae) ſôlſkîns-
dagr (dies apricus) hvîldar-dagr (ſabbatum) hunda-dagar
(dies caniculares) ſôlar-rod, ſôlar-fall (ortus et occaſus ſ.)
dags-brûn, dags-liós (dilu-culum) ſtiörnu-liós (ſtellarum
ſplendor).

g) namen der lieder und weiſen: brâgar-hâttr, hymis-
qvida, helga-qv. ſigurdar-qv. atla-mâl, rîgs-mal, hyndlu-
lióð, ſôlar-lióð, hrafna-galdr, grôu-galdr, gîgjar-ſlagr etc.

*) von efni (material); man ſagt auch kŷr-efni (vitulus)
hlâturs-efni, ſorgar-eſui; (ſtoff zu lachen und trauer) Raſk p. 219.
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <div n="6">
                  <p><pb facs="#f0622" n="604"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">&#x017F;ub&#x017F;t. uneig. comp. &#x2014; &#x017F;ub&#x017F;t. mit &#x017F;ub&#x017F;t gen.</hi></hi></fw><lb/>
mimis-brunnr 4<hi rendition="#sup">a</hi> 88<hi rendition="#sup">b</hi> urdar-brunni 4<hi rendition="#sup">a</hi> gn&#x0177;pa-lundr, gn&#x0177;pa-<lb/>
hellir u. a. m.</p><lb/>
                  <p>b) <hi rendition="#i">per&#x017F;önliche</hi> benennungen: &#x017F;onar-&#x017F;onr, brôðr&#x017F;ônar-<lb/>
kona, br&#x0153;ðra-konur, ôdins-&#x017F;onr 6<hi rendition="#sup">b</hi> 8<hi rendition="#sup">a</hi> idmundar-&#x017F;onr<lb/>
141<hi rendition="#sup">a</hi> þiódans-kona 28<hi rendition="#sup">b</hi> herja-fadir 6<hi rendition="#sup">a</hi> und be&#x017F;onders viele<lb/>
comp. mit -madr, -kona, -efni, &#x017F;miðr: arnadar-madr<lb/>
(interce&#x017F;&#x017F;or) bords-m. bods-m. (conviva) bûdar-m. bor-<lb/>
gunar-m. (&#x017F;pon&#x017F;or) embættis-m. fiâr-m. flugu-m. (&#x017F;icarius)<lb/>
hvala-m. (cetarius) hvata-m. (&#x017F;ua&#x017F;or) mans-m. (manci-<lb/>
pium) môtgangs-m. (ho&#x017F;tis) mælîngar-m. (mathematicus)<lb/>
mundângs-m. (h. mode&#x017F;tus) nâms-m. (homo ingenio&#x017F;us)<lb/>
nauta-m. (bubulcus) &#x017F;tarfs-m. (laborio&#x017F;us) &#x017F;toltar-m. (&#x017F;u-<lb/>
perbus) ullar-m. (lanifex); bakara-kona (pi&#x017F;trix) ullar-<lb/>
kona (lanifica); konûngs-efni, bi&#x017F;kups-efni, prê&#x017F;ts-efni,<lb/>
mâgs-efni, d. h. das, woraus ein könig, bi&#x017F;chof, prie&#x017F;ter,<lb/>
&#x017F;chwager wird <note place="foot" n="*)">von efni (material); man &#x017F;agt auch k&#x0177;r-efni (vitulus)<lb/>
hlâturs-efni, &#x017F;orgar-e&#x017F;ui; (&#x017F;toff zu lachen und trauer) Ra&#x017F;k p. 219.</note>; böngunar-&#x017F;miðr, hû&#x017F;a-&#x017F;miðr etc. Da-<lb/>
hin auch die eddi&#x017F;chen zu&#x017F;. &#x017F;etzungen mit -bani, &#x017F;kaði:<lb/>
baldurs-bani, fâfnis-bani u. dgl.</p><lb/>
                  <p>c) <hi rendition="#i">pflanzen</hi>namen, deren er&#x017F;tes wort einen gott oder<lb/>
ein thier aus&#x017F;agt, vgl. baldurs-brâ, friggjar-gras, brönu-<lb/>
grös, biarnar-buna, hana-leikr (dän. hane-lêg), hrafna-<lb/>
blökur, lamba-&#x017F;ûra, krâku-f&#x0153;tla, þu&#x017F;&#x017F;a-&#x017F;kegg etc.</p><lb/>
                  <p>d) theile des <hi rendition="#i">thieri&#x017F;chen leibs:</hi> &#x017F;vìns-flê&#x017F;k (lardum)<lb/>
&#x017F;vîna-kiöt, nauta-kiöt, &#x017F;vîns-har, elgs-hûd, nauts-lëðr,<lb/>
bero-hold 135<hi rendition="#sup">a</hi> &#x017F;vîns-lifur 234<hi rendition="#sup">a</hi> hana-kambr, hana-&#x017F;kegg,<lb/>
fila-bein, hiartar-horn etc.</p><lb/>
                  <p>e) &#x017F;tücke von <hi rendition="#i">geräth</hi> und <hi rendition="#i">werkzeug:</hi> ârar-blad, &#x017F;tiór-<lb/>
nar-blad 195<hi rendition="#sup">a</hi> hömlu-band, hurdar-âs, &#x017F;tafs-hûn, &#x017F;taß-<lb/>
höfud, bita-höfud, &#x017F;tôlpa-höfud, &#x017F;tôlpa-fôtr, nâlar-auga<lb/>
(goth. þaírkô nêþlôs) &#x017F;kips-bord, &#x017F;kips-kraki, &#x017F;kips-merki,<lb/>
boga-&#x017F;trengr etc.</p><lb/>
                  <p>f) <hi rendition="#i">zeit</hi>verhältni&#x017F;&#x017F;e: mâna-dagr (dies lunae) &#x017F;ôl&#x017F;kîns-<lb/>
dagr (dies apricus) hvîldar-dagr (&#x017F;abbatum) hunda-dagar<lb/>
(dies caniculares) &#x017F;ôlar-rod, &#x017F;ôlar-fall (ortus et occa&#x017F;us &#x017F;.)<lb/>
dags-brûn, dags-liós (dilu-culum) &#x017F;tiörnu-liós (&#x017F;tellarum<lb/>
&#x017F;plendor).</p><lb/>
                  <p>g) namen der <hi rendition="#i">lieder</hi> und <hi rendition="#i">wei&#x017F;en:</hi> brâgar-hâttr, hymis-<lb/>
qvida, helga-qv. &#x017F;igurdar-qv. atla-mâl, rîgs-mal, hyndlu-<lb/>
lióð, &#x017F;ôlar-lióð, hrafna-galdr, grôu-galdr, gîgjar-&#x017F;lagr etc.</p><lb/>
                </div>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[604/0622] III. ſubſt. uneig. comp. — ſubſt. mit ſubſt gen. mimis-brunnr 4a 88b urdar-brunni 4a gnŷpa-lundr, gnŷpa- hellir u. a. m. b) perſönliche benennungen: ſonar-ſonr, brôðrſônar- kona, brœðra-konur, ôdins-ſonr 6b 8a idmundar-ſonr 141a þiódans-kona 28b herja-fadir 6a und beſonders viele comp. mit -madr, -kona, -efni, ſmiðr: arnadar-madr (interceſſor) bords-m. bods-m. (conviva) bûdar-m. bor- gunar-m. (ſponſor) embættis-m. fiâr-m. flugu-m. (ſicarius) hvala-m. (cetarius) hvata-m. (ſuaſor) mans-m. (manci- pium) môtgangs-m. (hoſtis) mælîngar-m. (mathematicus) mundângs-m. (h. modeſtus) nâms-m. (homo ingenioſus) nauta-m. (bubulcus) ſtarfs-m. (laborioſus) ſtoltar-m. (ſu- perbus) ullar-m. (lanifex); bakara-kona (piſtrix) ullar- kona (lanifica); konûngs-efni, biſkups-efni, prêſts-efni, mâgs-efni, d. h. das, woraus ein könig, biſchof, prieſter, ſchwager wird *); böngunar-ſmiðr, hûſa-ſmiðr etc. Da- hin auch die eddiſchen zuſ. ſetzungen mit -bani, ſkaði: baldurs-bani, fâfnis-bani u. dgl. c) pflanzennamen, deren erſtes wort einen gott oder ein thier ausſagt, vgl. baldurs-brâ, friggjar-gras, brönu- grös, biarnar-buna, hana-leikr (dän. hane-lêg), hrafna- blökur, lamba-ſûra, krâku-fœtla, þuſſa-ſkegg etc. d) theile des thieriſchen leibs: ſvìns-flêſk (lardum) ſvîna-kiöt, nauta-kiöt, ſvîns-har, elgs-hûd, nauts-lëðr, bero-hold 135a ſvîns-lifur 234a hana-kambr, hana-ſkegg, fila-bein, hiartar-horn etc. e) ſtücke von geräth und werkzeug: ârar-blad, ſtiór- nar-blad 195a hömlu-band, hurdar-âs, ſtafs-hûn, ſtaß- höfud, bita-höfud, ſtôlpa-höfud, ſtôlpa-fôtr, nâlar-auga (goth. þaírkô nêþlôs) ſkips-bord, ſkips-kraki, ſkips-merki, boga-ſtrengr etc. f) zeitverhältniſſe: mâna-dagr (dies lunae) ſôlſkîns- dagr (dies apricus) hvîldar-dagr (ſabbatum) hunda-dagar (dies caniculares) ſôlar-rod, ſôlar-fall (ortus et occaſus ſ.) dags-brûn, dags-liós (dilu-culum) ſtiörnu-liós (ſtellarum ſplendor). g) namen der lieder und weiſen: brâgar-hâttr, hymis- qvida, helga-qv. ſigurdar-qv. atla-mâl, rîgs-mal, hyndlu- lióð, ſôlar-lióð, hrafna-galdr, grôu-galdr, gîgjar-ſlagr etc. *) von efni (material); man ſagt auch kŷr-efni (vitulus) hlâturs-efni, ſorgar-eſui; (ſtoff zu lachen und trauer) Raſk p. 219.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/622
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 604. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/622>, abgerufen am 28.05.2024.