Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite
III. subst. eigentl. comp. -- subst. mit subst.

skip (navis): ahd. scef-diup (latro) mons. 404. 413.
scef-man mons. 334. 411. scef-prohho ker. 107. scef-sanc
mons. 337. scef-saufi hrab. 961a. -- ags. scip-cräft (ars
nautica) scip-fät (cymba) scip-flota (classis) scip-fyrd (exer-
eitus nav.) scip-here (id.) Beov. 20. scip-hlaford (guber-
nator) scip-lad (iter nav.) scip-rap (funis nav.) scip-ro-
dor (gubernaculum) scip-setel (transtrum) scip-steorra (po-
lus arct.) scip-tearo (bitumen) scip-vyrhta (naupegus). --
altn. skip-braud (pauis nauticus) skip-brot (naufragium)
skip-drattr (subductio navis) skip-flak (tabula naufragii)
skip-madr (nauta) skip-pund (libra) skip-raum (locus in-
ter nautas) skip-stiorn (gubernatio) skip-tapi (amissio na-
vis) skip-verjar (nautae). -- mhd. schif-man, schif-meister
schif-liut etc.

ahd. spil (ludus): spila-haus (theatrum) mons. 404. spi-
lo-haus jun. 257. spili-haus mons. 366. spili-man (histrio)
mons. 375. 388. spilo-man N. Boeth. 124. spila-stat mons.
404. spilo-stat mons. 377. spile-wort (jubilum) N. 76, 4,
hierher die eigennamen spila-hart, spili-hart, spili-gern. --
mhd. spil-man, spil-geselle etc.

stains (lapis): ahd. stein-geiß (ibex) stein-loh jun. 224.
stein-ofan ker. 56. steim-bort (?) Hild. steim-cawerf doc.
237a stein-wurho (lapidarius) mons. 357. -- alts. sten-grab,
sten-weg. -- ags. stan-äx (bipennis) stan-bill (desgl.) stan-
beorg (tumulus) Cädm. 48. Beov. 165. stan-boga Beov.
190. 200. stan-bricge (via lapidea) stan-bucca (ibex) stan-
cleofu (rupex) Beov. 189. stan-henge (saxum pendulum)
stan-hlido (clivus) Beov. 107. Cädm. 75. stan-torr (turris)
Cädm. 38. stan-geveorc, stan-vyrhta (lapicida). -- altn.
comp. b. Biörn 330. 331.

ags. altn. sund (fretum, mare, urspr. natatus) gehört zur
wurzel nr. 360. scheint mit d abgeleitet und stehet f. sumd
(wie rant f. ramt, s. 232.) die ahd. form würde vollstän-
dig suumat *) lauten; goth. svumd, svumth? bei Marini
nr. 76. finden sich die n. pr. sumthaharius und sumthul-
fus, deren letzterer recht gut ags. sund-vylf, altn. sund-
aulfr heißen könnte. Nach dem th wäre aber die ablei-
tung th (ahd. svumad, svumd?) obgleich im ags. durch-
weg media geschrieben wird. Ags. composita sind: sund-
gebland (aequor) Beov. 110. sund-bauend (maris incola)
sund-hengest (navis) sund-nytte (?) Beov. 176. sund-re-
ced (domus marina) Cädm. 31. sund-vudu (navis) Beov.

*) vgl. altn. sundl (vertigo) mit nhd. schwindel von nr. 115.
386.
III. ſubſt. eigentl. comp. — ſubſt. mit ſubſt.

ſkip (navis): ahd. ſcëf-diup (latro) monſ. 404. 413.
ſcëf-man monſ. 334. 411. ſcëf-prohho ker. 107. ſcëf-ſanc
monſ. 337. ſcëf-ſaufi hrab. 961a. — agſ. ſcip-cräft (ars
nautica) ſcip-fät (cymba) ſcip-flota (claſſis) ſcip-fyrd (exer-
eitus nav.) ſcip-here (id.) Beov. 20. ſcip-hlâford (guber-
nator) ſcip-lâd (iter nav.) ſcip-râp (funis nav.) ſcip-rô-
ðor (gubernaculum) ſcip-ſëtel (tranſtrum) ſcip-ſtëorra (po-
lus arct.) ſcip-tëaro (bitumen) ſcip-vyrhta (naupegus). —
altn. ſkip-braud (pauis nauticus) ſkip-brot (naufragium)
ſkip-drâttr (ſubductio navis) ſkip-flak (tabula naufragii)
ſkip-madr (nauta) ſkip-pund (libra) ſkip-rûm (locus in-
ter nautas) ſkip-ſtiôrn (gubernatio) ſkip-tapi (amiſſio na-
vis) ſkip-verjar (nautae). — mhd. ſchif-man, ſchif-meiſter
ſchif-liut etc.

ahd. ſpil (ludus): ſpila-hûs (theatrum) monſ. 404. ſpi-
lo-hûs jun. 257. ſpili-hûs monſ. 366. ſpili-man (hiſtrio)
monſ. 375. 388. ſpilo-man N. Boeth. 124. ſpila-ſtat monſ.
404. ſpilo-ſtat monſ. 377. ſpile-wort (jubilum) N. 76, 4,
hierher die eigennamen ſpila-hart, ſpili-hart, ſpili-gërn. —
mhd. ſpil-man, ſpil-geſelle etc.

ſtáins (lapis): ahd. ſtein-geiƷ (ibex) ſtein-loh jun. 224.
ſtein-ofan ker. 56. ſteim-bort (?) Hild. ſteim-cawërf doc.
237a ſtein-wurho (lapidarius) monſ. 357. — altſ. ſtên-grâb,
ſtên-wëg. — agſ. ſtân-äx (bipennis) ſtân-bill (desgl.) ſtân-
bëorg (tumulus) Cädm. 48. Beov. 165. ſtân-boga Beov.
190. 200. ſtân-bricge (via lapidea) ſtân-bucca (ibex) ſtân-
clëofu (rupex) Beov. 189. ſtân-henge (ſaxum pendulum)
ſtân-hliðo (clivus) Beov. 107. Cädm. 75. ſtân-torr (turris)
Cädm. 38. ſtân-gevëorc, ſtân-vyrhta (lapicida). — altn.
comp. b. Biörn 330. 331.

agſ. altn. ſund (fretum, mare, urſpr. natatus) gehört zur
wurzel nr. 360. ſcheint mit d abgeleitet und ſtehet f. ſumd
(wie rant f. ramt, ſ. 232.) die ahd. form würde vollſtän-
dig ſuumat *) lauten; goth. ſvumd, ſvumþ? bei Marini
nr. 76. finden ſich die n. pr. ſumthaharius und ſumthul-
fus, deren letzterer recht gut agſ. ſund-vylf, altn. ſund-
ûlfr heißen könnte. Nach dem th wäre aber die ablei-
tung þ (ahd. ſvumad, ſvumd?) obgleich im agſ. durch-
weg media geſchrieben wird. Agſ. compoſita ſind: ſund-
gebland (aequor) Beov. 110. ſund-bûend (maris incola)
ſund-hengeſt (navis) ſund-nytte (?) Beov. 176. ſund-rê-
ced (domus marina) Cädm. 31. ſund-vudu (navis) Beov.

*) vgl. altn. ſundl (vertigo) mit nhd. ſchwindel von nr. 115.
386.
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <div n="6">
                  <pb facs="#f0495" n="477"/>
                  <fw place="top" type="header"> <hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">&#x017F;ub&#x017F;t. eigentl. comp. &#x2014; &#x017F;ub&#x017F;t. mit &#x017F;ub&#x017F;t.</hi></hi> </fw><lb/>
                  <p><hi rendition="#i">&#x017F;kip</hi> (navis): ahd. &#x017F;cëf-diup (latro) mon&#x017F;. 404. 413.<lb/>
&#x017F;cëf-man mon&#x017F;. 334. 411. &#x017F;cëf-prohho ker. 107. &#x017F;cëf-&#x017F;anc<lb/>
mon&#x017F;. 337. &#x017F;cëf-&#x017F;aufi hrab. 961<hi rendition="#sup">a</hi>. &#x2014; ag&#x017F;. &#x017F;cip-cräft (ars<lb/>
nautica) &#x017F;cip-fät (cymba) &#x017F;cip-flota (cla&#x017F;&#x017F;is) &#x017F;cip-fyrd (exer-<lb/>
eitus nav.) &#x017F;cip-here (id.) Beov. 20. &#x017F;cip-hlâford (guber-<lb/>
nator) &#x017F;cip-lâd (iter nav.) &#x017F;cip-râp (funis nav.) &#x017F;cip-rô-<lb/>
ðor (gubernaculum) &#x017F;cip-&#x017F;ëtel (tran&#x017F;trum) &#x017F;cip-&#x017F;tëorra (po-<lb/>
lus arct.) &#x017F;cip-tëaro (bitumen) &#x017F;cip-vyrhta (naupegus). &#x2014;<lb/>
altn. &#x017F;kip-braud (pauis nauticus) &#x017F;kip-brot (naufragium)<lb/>
&#x017F;kip-drâttr (&#x017F;ubductio navis) &#x017F;kip-flak (tabula naufragii)<lb/>
&#x017F;kip-madr (nauta) &#x017F;kip-pund (libra) &#x017F;kip-rûm (locus in-<lb/>
ter nautas) &#x017F;kip-&#x017F;tiôrn (gubernatio) &#x017F;kip-tapi (ami&#x017F;&#x017F;io na-<lb/>
vis) &#x017F;kip-verjar (nautae). &#x2014; mhd. &#x017F;chif-man, &#x017F;chif-mei&#x017F;ter<lb/>
&#x017F;chif-liut etc.</p><lb/>
                  <p>ahd. <hi rendition="#i">&#x017F;pil</hi> (ludus): &#x017F;pila-hûs (theatrum) mon&#x017F;. 404. &#x017F;pi-<lb/>
lo-hûs jun. 257. &#x017F;pili-hûs mon&#x017F;. 366. &#x017F;pili-man (hi&#x017F;trio)<lb/>
mon&#x017F;. 375. 388. &#x017F;pilo-man N. Boeth. 124. &#x017F;pila-&#x017F;tat mon&#x017F;.<lb/>
404. &#x017F;pilo-&#x017F;tat mon&#x017F;. 377. &#x017F;pile-wort (jubilum) N. 76, 4,<lb/>
hierher die eigennamen &#x017F;pila-hart, &#x017F;pili-hart, &#x017F;pili-gërn. &#x2014;<lb/>
mhd. &#x017F;pil-man, &#x017F;pil-ge&#x017F;elle etc.</p><lb/>
                  <p><hi rendition="#i">&#x017F;táins</hi> (lapis): ahd. &#x017F;tein-gei&#x01B7; (ibex) &#x017F;tein-loh jun. 224.<lb/>
&#x017F;tein-ofan ker. 56. &#x017F;teim-bort (?) Hild. &#x017F;teim-cawërf doc.<lb/>
237<hi rendition="#sup">a</hi> &#x017F;tein-wurho (lapidarius) mon&#x017F;. 357. &#x2014; alt&#x017F;. &#x017F;tên-grâb,<lb/>
&#x017F;tên-wëg. &#x2014; ag&#x017F;. &#x017F;tân-äx (bipennis) &#x017F;tân-bill (desgl.) &#x017F;tân-<lb/>
bëorg (tumulus) Cädm. 48. Beov. 165. &#x017F;tân-boga Beov.<lb/>
190. 200. &#x017F;tân-bricge (via lapidea) &#x017F;tân-bucca (ibex) &#x017F;tân-<lb/>
clëofu (rupex) Beov. 189. &#x017F;tân-henge (&#x017F;axum pendulum)<lb/>
&#x017F;tân-hliðo (clivus) Beov. 107. Cädm. 75. &#x017F;tân-torr (turris)<lb/>
Cädm. 38. &#x017F;tân-gevëorc, &#x017F;tân-vyrhta (lapicida). &#x2014; altn.<lb/>
comp. b. Biörn 330. 331.</p><lb/>
                  <p>ag&#x017F;. altn. <hi rendition="#i">&#x017F;und</hi> (fretum, mare, ur&#x017F;pr. natatus) gehört zur<lb/>
wurzel nr. 360. &#x017F;cheint mit d abgeleitet und &#x017F;tehet f. &#x017F;umd<lb/>
(wie rant f. ramt, &#x017F;. 232.) die ahd. form würde voll&#x017F;tän-<lb/>
dig &#x017F;uumat <note place="foot" n="*)">vgl. altn. &#x017F;undl (vertigo) mit nhd. &#x017F;chwindel von nr. 115.<lb/>
386.</note> lauten; goth. &#x017F;vumd, &#x017F;vumþ? bei Marini<lb/>
nr. 76. finden &#x017F;ich die n. pr. &#x017F;umthaharius und &#x017F;umthul-<lb/>
fus, deren letzterer recht gut ag&#x017F;. &#x017F;und-vylf, altn. &#x017F;und-<lb/>
ûlfr heißen könnte. Nach dem th wäre aber die ablei-<lb/>
tung þ (ahd. &#x017F;vumad, &#x017F;vumd?) obgleich im ag&#x017F;. durch-<lb/>
weg media ge&#x017F;chrieben wird. Ag&#x017F;. compo&#x017F;ita &#x017F;ind: &#x017F;und-<lb/>
gebland (aequor) Beov. 110. &#x017F;und-bûend (maris incola)<lb/>
&#x017F;und-henge&#x017F;t (navis) &#x017F;und-nytte (?) Beov. 176. &#x017F;und-rê-<lb/>
ced (domus marina) Cädm. 31. &#x017F;und-vudu (navis) Beov.<lb/></p>
                </div>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[477/0495] III. ſubſt. eigentl. comp. — ſubſt. mit ſubſt. ſkip (navis): ahd. ſcëf-diup (latro) monſ. 404. 413. ſcëf-man monſ. 334. 411. ſcëf-prohho ker. 107. ſcëf-ſanc monſ. 337. ſcëf-ſaufi hrab. 961a. — agſ. ſcip-cräft (ars nautica) ſcip-fät (cymba) ſcip-flota (claſſis) ſcip-fyrd (exer- eitus nav.) ſcip-here (id.) Beov. 20. ſcip-hlâford (guber- nator) ſcip-lâd (iter nav.) ſcip-râp (funis nav.) ſcip-rô- ðor (gubernaculum) ſcip-ſëtel (tranſtrum) ſcip-ſtëorra (po- lus arct.) ſcip-tëaro (bitumen) ſcip-vyrhta (naupegus). — altn. ſkip-braud (pauis nauticus) ſkip-brot (naufragium) ſkip-drâttr (ſubductio navis) ſkip-flak (tabula naufragii) ſkip-madr (nauta) ſkip-pund (libra) ſkip-rûm (locus in- ter nautas) ſkip-ſtiôrn (gubernatio) ſkip-tapi (amiſſio na- vis) ſkip-verjar (nautae). — mhd. ſchif-man, ſchif-meiſter ſchif-liut etc. ahd. ſpil (ludus): ſpila-hûs (theatrum) monſ. 404. ſpi- lo-hûs jun. 257. ſpili-hûs monſ. 366. ſpili-man (hiſtrio) monſ. 375. 388. ſpilo-man N. Boeth. 124. ſpila-ſtat monſ. 404. ſpilo-ſtat monſ. 377. ſpile-wort (jubilum) N. 76, 4, hierher die eigennamen ſpila-hart, ſpili-hart, ſpili-gërn. — mhd. ſpil-man, ſpil-geſelle etc. ſtáins (lapis): ahd. ſtein-geiƷ (ibex) ſtein-loh jun. 224. ſtein-ofan ker. 56. ſteim-bort (?) Hild. ſteim-cawërf doc. 237a ſtein-wurho (lapidarius) monſ. 357. — altſ. ſtên-grâb, ſtên-wëg. — agſ. ſtân-äx (bipennis) ſtân-bill (desgl.) ſtân- bëorg (tumulus) Cädm. 48. Beov. 165. ſtân-boga Beov. 190. 200. ſtân-bricge (via lapidea) ſtân-bucca (ibex) ſtân- clëofu (rupex) Beov. 189. ſtân-henge (ſaxum pendulum) ſtân-hliðo (clivus) Beov. 107. Cädm. 75. ſtân-torr (turris) Cädm. 38. ſtân-gevëorc, ſtân-vyrhta (lapicida). — altn. comp. b. Biörn 330. 331. agſ. altn. ſund (fretum, mare, urſpr. natatus) gehört zur wurzel nr. 360. ſcheint mit d abgeleitet und ſtehet f. ſumd (wie rant f. ramt, ſ. 232.) die ahd. form würde vollſtän- dig ſuumat *) lauten; goth. ſvumd, ſvumþ? bei Marini nr. 76. finden ſich die n. pr. ſumthaharius und ſumthul- fus, deren letzterer recht gut agſ. ſund-vylf, altn. ſund- ûlfr heißen könnte. Nach dem th wäre aber die ablei- tung þ (ahd. ſvumad, ſvumd?) obgleich im agſ. durch- weg media geſchrieben wird. Agſ. compoſita ſind: ſund- gebland (aequor) Beov. 110. ſund-bûend (maris incola) ſund-hengeſt (navis) ſund-nytte (?) Beov. 176. ſund-rê- ced (domus marina) Cädm. 31. ſund-vudu (navis) Beov. *) vgl. altn. ſundl (vertigo) mit nhd. ſchwindel von nr. 115. 386.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/495
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 477. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/495>, abgerufen am 20.05.2024.