Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite
III. consonantische ableitungen. SK.

2) adjectiva dieser ableitung gibt es ziemlich viele;
schon Tacitus hat die deutschen volksnamen arav-isci,
nar-isci; Aurel. Victor cap. 33. das n. pr. attal-iscus. Bei
Ulf. kommen nur vor: mann-isks (humanus); haithiv-
isks (silvestris); judaiv-isks (judaeus) Tit. 1, 14; saurini-
fynik-isks (syrophoenix) Marc. 7, 26. Ahd. un-adal-isc
(degener) mons. 407; adamant-isc (adamantinus) mons.
337. 342; chencil-isc (uncialis) mons. 346. doc. 265a; chu-
ning-isc (regius) jun. 250; drei-sc (trinus) f. drei-isc K. 19b
20a woher drisc-heit (trinitas) Ecc. fr. or. 1, 934. N.
269a; ender-sc (alienigena) N. 104, 22. endir-sc (barba-
rus) doc. 293. vollständig andar-isc; entr-isc (antiquus,
priscus) jun. 234. 235. 245, von dem vorigen ganz ver-
schieden; evangel-isc (evangelicus); leih-ham-isc, assim. seih-
him-isc (physicus) mons. 411; heidan-isc (ethnicus); heim-
isc (rusticus) doc. 218b; himil-isc (coelestis) T. 6, 4. O. I.
12, 18; ni-huedar-isc, ni-wedr-isc (neuter) jun. 239; ird-
isc (terrenus) O. V. 23, 203; judi-isg (judaeus) O. II. 14,
34; nazianzen-isc (nazianzenus) doc. 226b; nazaren-isc (na-
zarenus) T. 115; purg-isc (urbanus) jun. 255; rium-isc (lo-
reus) gl. vind. Denis I. 1, 143; samaritan-isc T. 87; sarß-isc,
serß-isc (arabicus) mons. 346. doc. 232b; span-isc (iberus)
mons. 319; tul-isc (fatuus, stultus) jun. 211; hymn. 949; varr-
isc (torosus) jun. 254; veoc-isc (quaternus) K. 20a; frenk-
isg (francicus) O.; vron-isk (nitens, elegans, pictus) mons.
385. doc. 212a jun. 205. O. II. 22, 22. III. 20, 317. V. 7,
27; weralt-isc (vulgaris) doc. 243b; zui-sc (binus) f. zui-
isc [dessen dat. pl. zuiscem, zuiscen adverbial für inter
(duos) gebraucht wird] K. 19b O. II. 12, 80. -- Ags. cild-
isc (puerilis); cyren-isc (cyrenaeus)) engl-isc (anglicus);
eoton-isc (giganteus) Beov. 118 195. vgl. ent-isc 221;
geagl-isc (lascivus); graec-isc (graecus); haeden-isc (eth-
nicus); jude-isc (judaeus); seden-isc (latinus); lunden-isc
(londinensis); menn-isc (humanus); mil-isc (mulsus, dul-
cis); vyl-isc (wallicus) etc. -- Altn. außer el-skr (amans,
von ala, fovere?); heim-skr (stultus) nur völkerschaftliche:
eng-skr (anglicus); gaut-skr (gothicus); eir-skr (hiberni-
cus); islend-skr (islandicus); thyd-skr oder thyd-ver-skr
(germanicus) u. a. m. -- Mhd. sind diese ableitungen fast
seltner als ahd., weit seltner als nhd. Der vocal vor dem
sch ist e oder i, wird aber, wenn tonlose silbe voraus-
geht, weggeworfen, nicht wenn stumme: abrahem-isch
(? hebraicus, vgl. Oberl. 5a 7a) Otnit 2228 (dresd. aber-
heim-isch); arab-esch (arabicus) Parc. 185b; ge-biur-sch
(rusticus) MS. 2, 238b; elb-isch (fascinatus, dem die

III. conſonantiſche ableitungen. SK.

2) adjectiva dieſer ableitung gibt es ziemlich viele;
ſchon Tacitus hat die deutſchen volksnamen arav-iſci,
nar-iſci; Aurel. Victor cap. 33. das n. pr. attal-iſcus. Bei
Ulf. kommen nur vor: mann-iſks (humanus); háiþiv-
iſks (ſilveſtris); judáiv-iſks (judaeus) Tit. 1, 14; ſaurini-
fynik-iſks (ſyrophoenix) Marc. 7, 26. Ahd. un-adal-iſc
(degener) monſ. 407; âdamant-iſc (adamantinus) monſ.
337. 342; chencil-iſc (uncialis) monſ. 346. doc. 265a; chu-
ning-iſc (regius) jun. 250; drî-ſc (trinus) f. drî-iſc K. 19b
20a woher driſc-heit (trinitas) Ecc. fr. or. 1, 934. N.
269a; ender-ſc (alienigena) N. 104, 22. endir-ſc (barba-
rus) doc. 293. vollſtändig andar-iſc; entr-iſc (antiquus,
priſcus) jun. 234. 235. 245, von dem vorigen ganz ver-
ſchieden; êvangel-iſc (evangelicus); lîh-ham-iſc, aſſim. ſîh-
him-iſc (phyſicus) monſ. 411; heidan-iſc (ethnicus); heim-
iſc (ruſticus) doc. 218b; himil-iſc (coeleſtis) T. 6, 4. O. I.
12, 18; ni-huëdar-iſc, ni-wëdr-iſc (neuter) jun. 239; ird-
iſc (terrenus) O. V. 23, 203; judi-iſg (judaeus) O. II. 14,
34; nazianzên-iſc (nazianzenus) doc. 226b; nazarên-iſc (na-
zarenus) T. 115; purg-iſc (urbanus) jun. 255; rium-iſc (lo-
reus) gl. vind. Denis I. 1, 143; ſamaritân-iſc T. 87; ſarƷ-iſc,
ſerƷ-iſc (arabicus) monſ. 346. doc. 232b; ſpân-iſc (iberus)
monſ. 319; tul-iſc (fatuus, ſtultus) jun. 211; hymn. 949; varr-
iſc (toroſus) jun. 254; vëoc-iſc (quaternus) K. 20a; frenk-
iſg (francicus) O.; vrôn-iſk (nitens, elegans, pictus) monſ.
385. doc. 212a jun. 205. O. II. 22, 22. III. 20, 317. V. 7,
27; wëralt-iſc (vulgaris) doc. 243b; zui-ſc (binus) f. zui-
iſc [deſſen dat. pl. zuiſcêm, zuiſcên adverbial für inter
(duos) gebraucht wird] K. 19b O. II. 12, 80. — Agſ. cild-
iſc (puerilis); cyren-iſc (cyrenaeus)) engl-iſc (anglicus);
ëoton-iſc (giganteus) Beov. 118 195. vgl. ent-iſc 221;
geágl-iſc (laſcivus); græc-iſc (graecus); hæðen-iſc (eth-
nicus); jude-iſc (judaeus); ſeden-iſc (latinus); lunden-iſc
(londinenſis); menn-iſc (humanus); mil-iſc (mulſus, dul-
cis); vyl-iſc (wallicus) etc. — Altn. außer el-ſkr (amans,
von ala, fovere?); heim-ſkr (ſtultus) nur völkerſchaftliche:
eng-ſkr (anglicus); gaut-ſkr (gothicus); îr-ſkr (hiberni-
cus); iſlend-ſkr (iſlandicus); þŷð-ſkr oder þŷð-vër-ſkr
(germanicus) u. a. m. — Mhd. ſind dieſe ableitungen faſt
ſeltner als ahd., weit ſeltner als nhd. Der vocal vor dem
ſch iſt e oder i, wird aber, wenn tonloſe ſilbe voraus-
geht, weggeworfen, nicht wenn ſtumme: abrahem-iſch
(? hebraicus, vgl. Oberl. 5a 7a) Otnit 2228 (dreſd. aber-
heim-iſch); arâb-eſch (arabicus) Parc. 185b; ge-biur-ſch
(ruſticus) MS. 2, 238b; elb-iſch (faſcinatus, dem die

<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <pb facs="#f0393" n="375"/>
              <fw place="top" type="header"> <hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">con&#x017F;onanti&#x017F;che ableitungen. SK.</hi></hi> </fw><lb/>
              <p>2) <hi rendition="#i">adjectiva</hi> die&#x017F;er ableitung gibt es ziemlich viele;<lb/>
&#x017F;chon Tacitus hat die deut&#x017F;chen volksnamen arav-i&#x017F;ci,<lb/>
nar-i&#x017F;ci; Aurel. Victor cap. 33. das n. pr. attal-i&#x017F;cus. Bei<lb/>
Ulf. kommen nur vor: mann-i&#x017F;ks (humanus); háiþiv-<lb/>
i&#x017F;ks (&#x017F;ilve&#x017F;tris); judáiv-i&#x017F;ks (judaeus) Tit. 1, 14; &#x017F;aurini-<lb/>
fynik-i&#x017F;ks (&#x017F;yrophoenix) Marc. 7, 26. Ahd. un-adal-i&#x017F;c<lb/>
(degener) mon&#x017F;. 407; âdamant-i&#x017F;c (adamantinus) mon&#x017F;.<lb/>
337. 342; chencil-i&#x017F;c (uncialis) mon&#x017F;. 346. doc. 265<hi rendition="#sup">a</hi>; chu-<lb/>
ning-i&#x017F;c (regius) jun. 250; drî-&#x017F;c (trinus) f. drî-i&#x017F;c K. 19<hi rendition="#sup">b</hi><lb/>
20<hi rendition="#sup">a</hi> woher dri&#x017F;c-heit (trinitas) Ecc. fr. or. 1, 934. N.<lb/>
269<hi rendition="#sup">a</hi>; ender-&#x017F;c (alienigena) N. 104, 22. endir-&#x017F;c (barba-<lb/>
rus) doc. 293. voll&#x017F;tändig andar-i&#x017F;c; entr-i&#x017F;c (antiquus,<lb/>
pri&#x017F;cus) jun. 234. 235. 245, von dem vorigen ganz ver-<lb/>
&#x017F;chieden; êvangel-i&#x017F;c (evangelicus); lîh-ham-i&#x017F;c, a&#x017F;&#x017F;im. &#x017F;îh-<lb/>
him-i&#x017F;c (phy&#x017F;icus) mon&#x017F;. 411; heidan-i&#x017F;c (ethnicus); heim-<lb/>
i&#x017F;c (ru&#x017F;ticus) doc. 218<hi rendition="#sup">b</hi>; himil-i&#x017F;c (coele&#x017F;tis) T. 6, 4. O. I.<lb/>
12, 18; ni-huëdar-i&#x017F;c, ni-wëdr-i&#x017F;c (neuter) jun. 239; ird-<lb/>
i&#x017F;c (terrenus) O. V. 23, 203; judi-i&#x017F;g (judaeus) O. II. 14,<lb/>
34; nazianzên-i&#x017F;c (nazianzenus) doc. 226<hi rendition="#sup">b</hi>; nazarên-i&#x017F;c (na-<lb/>
zarenus) T. 115; purg-i&#x017F;c (urbanus) jun. 255; rium-i&#x017F;c (lo-<lb/>
reus) gl. vind. Denis I. 1, 143; &#x017F;amaritân-i&#x017F;c T. 87; &#x017F;ar&#x01B7;-i&#x017F;c,<lb/>
&#x017F;er&#x01B7;-i&#x017F;c (arabicus) mon&#x017F;. 346. doc. 232<hi rendition="#sup">b</hi>; &#x017F;pân-i&#x017F;c (iberus)<lb/>
mon&#x017F;. 319; tul-i&#x017F;c (fatuus, &#x017F;tultus) jun. 211; hymn. 949; varr-<lb/>
i&#x017F;c (toro&#x017F;us) jun. 254; vëoc-i&#x017F;c (quaternus) K. 20<hi rendition="#sup">a</hi>; frenk-<lb/>
i&#x017F;g (francicus) O.; vrôn-i&#x017F;k (nitens, elegans, pictus) mon&#x017F;.<lb/>
385. doc. 212<hi rendition="#sup">a</hi> jun. 205. O. II. 22, 22. III. 20, 317. V. 7,<lb/>
27; wëralt-i&#x017F;c (vulgaris) doc. 243<hi rendition="#sup">b</hi>; zui-&#x017F;c (binus) f. zui-<lb/>
i&#x017F;c [de&#x017F;&#x017F;en dat. pl. zui&#x017F;cêm, zui&#x017F;cên adverbial für inter<lb/>
(duos) gebraucht wird] K. 19<hi rendition="#sup">b</hi> O. II. 12, 80. &#x2014; Ag&#x017F;. cild-<lb/>
i&#x017F;c (puerilis); cyren-i&#x017F;c (cyrenaeus)) engl-i&#x017F;c (anglicus);<lb/>
ëoton-i&#x017F;c (giganteus) Beov. 118 195. vgl. ent-i&#x017F;c 221;<lb/>
geágl-i&#x017F;c (la&#x017F;civus); græc-i&#x017F;c (graecus); hæðen-i&#x017F;c (eth-<lb/>
nicus); jude-i&#x017F;c (judaeus); &#x017F;eden-i&#x017F;c (latinus); lunden-i&#x017F;c<lb/>
(londinen&#x017F;is); menn-i&#x017F;c (humanus); mil-i&#x017F;c (mul&#x017F;us, dul-<lb/>
cis); vyl-i&#x017F;c (wallicus) etc. &#x2014; Altn. außer el-&#x017F;kr (amans,<lb/>
von ala, fovere?); heim-&#x017F;kr (&#x017F;tultus) nur völker&#x017F;chaftliche:<lb/>
eng-&#x017F;kr (anglicus); gaut-&#x017F;kr (gothicus); îr-&#x017F;kr (hiberni-<lb/>
cus); i&#x017F;lend-&#x017F;kr (i&#x017F;landicus); þ&#x0177;ð-&#x017F;kr oder þ&#x0177;ð-vër-&#x017F;kr<lb/>
(germanicus) u. a. m. &#x2014; Mhd. &#x017F;ind die&#x017F;e ableitungen fa&#x017F;t<lb/>
&#x017F;eltner als ahd., weit &#x017F;eltner als nhd. Der vocal vor dem<lb/>
&#x017F;ch i&#x017F;t e oder i, wird aber, wenn tonlo&#x017F;e &#x017F;ilbe voraus-<lb/>
geht, weggeworfen, nicht wenn &#x017F;tumme: abrahem-i&#x017F;ch<lb/>
(? hebraicus, vgl. Oberl. 5<hi rendition="#sup">a</hi> 7<hi rendition="#sup">a</hi>) Otnit 2228 (dre&#x017F;d. aber-<lb/>
heim-i&#x017F;ch); arâb-e&#x017F;ch (arabicus) Parc. 185<hi rendition="#sup">b</hi>; ge-biur-&#x017F;ch<lb/>
(ru&#x017F;ticus) MS. 2, 238<hi rendition="#sup">b</hi>; elb-i&#x017F;ch (fa&#x017F;cinatus, dem die<lb/></p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[375/0393] III. conſonantiſche ableitungen. SK. 2) adjectiva dieſer ableitung gibt es ziemlich viele; ſchon Tacitus hat die deutſchen volksnamen arav-iſci, nar-iſci; Aurel. Victor cap. 33. das n. pr. attal-iſcus. Bei Ulf. kommen nur vor: mann-iſks (humanus); háiþiv- iſks (ſilveſtris); judáiv-iſks (judaeus) Tit. 1, 14; ſaurini- fynik-iſks (ſyrophoenix) Marc. 7, 26. Ahd. un-adal-iſc (degener) monſ. 407; âdamant-iſc (adamantinus) monſ. 337. 342; chencil-iſc (uncialis) monſ. 346. doc. 265a; chu- ning-iſc (regius) jun. 250; drî-ſc (trinus) f. drî-iſc K. 19b 20a woher driſc-heit (trinitas) Ecc. fr. or. 1, 934. N. 269a; ender-ſc (alienigena) N. 104, 22. endir-ſc (barba- rus) doc. 293. vollſtändig andar-iſc; entr-iſc (antiquus, priſcus) jun. 234. 235. 245, von dem vorigen ganz ver- ſchieden; êvangel-iſc (evangelicus); lîh-ham-iſc, aſſim. ſîh- him-iſc (phyſicus) monſ. 411; heidan-iſc (ethnicus); heim- iſc (ruſticus) doc. 218b; himil-iſc (coeleſtis) T. 6, 4. O. I. 12, 18; ni-huëdar-iſc, ni-wëdr-iſc (neuter) jun. 239; ird- iſc (terrenus) O. V. 23, 203; judi-iſg (judaeus) O. II. 14, 34; nazianzên-iſc (nazianzenus) doc. 226b; nazarên-iſc (na- zarenus) T. 115; purg-iſc (urbanus) jun. 255; rium-iſc (lo- reus) gl. vind. Denis I. 1, 143; ſamaritân-iſc T. 87; ſarƷ-iſc, ſerƷ-iſc (arabicus) monſ. 346. doc. 232b; ſpân-iſc (iberus) monſ. 319; tul-iſc (fatuus, ſtultus) jun. 211; hymn. 949; varr- iſc (toroſus) jun. 254; vëoc-iſc (quaternus) K. 20a; frenk- iſg (francicus) O.; vrôn-iſk (nitens, elegans, pictus) monſ. 385. doc. 212a jun. 205. O. II. 22, 22. III. 20, 317. V. 7, 27; wëralt-iſc (vulgaris) doc. 243b; zui-ſc (binus) f. zui- iſc [deſſen dat. pl. zuiſcêm, zuiſcên adverbial für inter (duos) gebraucht wird] K. 19b O. II. 12, 80. — Agſ. cild- iſc (puerilis); cyren-iſc (cyrenaeus)) engl-iſc (anglicus); ëoton-iſc (giganteus) Beov. 118 195. vgl. ent-iſc 221; geágl-iſc (laſcivus); græc-iſc (graecus); hæðen-iſc (eth- nicus); jude-iſc (judaeus); ſeden-iſc (latinus); lunden-iſc (londinenſis); menn-iſc (humanus); mil-iſc (mulſus, dul- cis); vyl-iſc (wallicus) etc. — Altn. außer el-ſkr (amans, von ala, fovere?); heim-ſkr (ſtultus) nur völkerſchaftliche: eng-ſkr (anglicus); gaut-ſkr (gothicus); îr-ſkr (hiberni- cus); iſlend-ſkr (iſlandicus); þŷð-ſkr oder þŷð-vër-ſkr (germanicus) u. a. m. — Mhd. ſind dieſe ableitungen faſt ſeltner als ahd., weit ſeltner als nhd. Der vocal vor dem ſch iſt e oder i, wird aber, wenn tonloſe ſilbe voraus- geht, weggeworfen, nicht wenn ſtumme: abrahem-iſch (? hebraicus, vgl. Oberl. 5a 7a) Otnit 2228 (dreſd. aber- heim-iſch); arâb-eſch (arabicus) Parc. 185b; ge-biur-ſch (ruſticus) MS. 2, 238b; elb-iſch (faſcinatus, dem die

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/393
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 375. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/393>, abgerufen am 11.05.2024.