Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite
III. consonantische ableitungen. S.

nhd. ar-sch; bar-sch; bim-s; buch-s; bur-sch; flach-s;
flin-s; fuch-s; gip-s; lach-s; luch-s; schöp-s (vervex)
undeutsch, aus dem böhm. skopec; sim-s; zin-s.

engl. ar-se; flax; fox; laxe. --

b) starke feminina,
goth. nach erster gait-sa (khimaros); han-sa (cohors); --
nach vierter ga-run-s (forum, platea); vielleicht stas-s in af-
stas-s (repudium) us-stas-s (resurrectio) gen. stassais, da
sich kaum afst-aß, ust-aß annehmen läßt, ein dunkles
wort, entspringt es aus stat-s (wie vissa aus vittha)?

ahd. nach erster und mit a: dram-asa (flagrantia) doc.
208b wo der dat. dramaso (flagrantia); op-asa (doma, tec-
tum) mons. 327. 352; ohne a: ah-sa (axis); egi-deh-sa
(lacerta) vgl. oben s. 40; hah-sa (poples); han-sa (cohors)
T. 200, 1; lef-sa (labium) K. 17b N. 30, 19., in den nie-
derd. psalmen stehet lep-ora, das wohl aus lep-osa, lep-
asa entspringt? vgl. unten bei -us; uoh-sa (ascella). --
nach vierter: kan-s (anser). --

alts. spun-sja (spongia) undeutsch. --

ags. eax, d. i. eac-s (axis); go-s (anser); häp-s (sera,
fibula) athexe, d. i. athec-se (lacerta) und wohl noch an-
dere *).

altn. flei-s (festuca); ga-s (anser); kio-s (convallis);
kra-s (pulpamentum); öx, d. i. ök-s (humerus); thio-s f.
thioh-s (frustum exos); up-s (ima pars tecti). --

mhd. nach erster: ah-se; bir-se (ancilla, socia) fragm.
42b; ege-deh-se; hah-se (poples) Wig. h. v.; kir-se (ce-
rasum) undeutsch; lef-se MS. 2, 169b; wef-se (vespa); --
nach vierter: gan-s. --

nhd. ach-se; äh-re (spica) f. ah-re; ban-se (horreum);
brem-se (oestrus); ei-dech-se; far-se, fer-se (vacca) ei-
gentlich nur in volksdialecten (nl. var-se); flech-se; gem-se
(rupicapra) in oberd. volksspr. auch masc. gam-s, gäm-s,
vgl. franz. chamois, ital. camoscia, ich habe dies wort
ahd. und mhd. nicht gefunden; han-se, nur historisch von
der gesellschaft niederdeutscher kaufleute; kir-sche; lef-ze
f. lef-se; leuch-se (furcale) Frisch h. v. -- nach vierter:
gan-s. --

*) Weber 3, 410. irrt, wenn er das goth. hansa noch im alt-
engl. finden will, er würde ags. nicht hanse, sondern hose lauten,
das nicht vorkommt. In der redensart: to gode hans (metr. rom.
1, 68. 124.) ist haus das roman. hance, haunce, franz. encan, vgl.
engl. enhance.
III. conſonantiſche ableitungen. S.

nhd. ar-ſch; bar-ſch; bim-s; buch-s; bur-ſch; flach-s;
flin-s; fuch-s; gip-s; lach-s; luch-s; ſchöp-s (vervex)
undeutſch, aus dem böhm. ſkopec; ſim-s; zin-s.

engl. ar-ſe; flax; fox; laxe. —

β) ſtarke feminina,
goth. nach erſter gáit-ſa (χίμαρος); han-ſa (cohors); —
nach vierter ga-run-s (forum, platea); vielleicht ſtaſ-s in af-
ſtaſ-s (repudium) us-ſtaſ-s (reſurrectio) gen. ſtaſſáis, da
ſich kaum afſt-aß, uſt-aß annehmen läßt, ein dunkles
wort, entſpringt es aus ſtat-s (wie viſſa aus vitþa)?

ahd. nach erſter und mit a: dram-aſa (flagrantia) doc.
208b wo der dat. dramaſô (flagrantiâ); op-aſa (doma, tec-
tum) monſ. 327. 352; ohne a: ah-ſa (axis); egi-dëh-ſa
(lacerta) vgl. oben ſ. 40; hah-ſa (poples); han-ſa (cohors)
T. 200, 1; lëf-ſa (labium) K. 17b N. 30, 19., in den nie-
derd. pſalmen ſtehet lëp-ora, das wohl aus lëp-oſa, lëp-
aſa entſpringt? vgl. unten bei -us; uoh-ſa (aſcella). —
nach vierter: kan-s (anſer). —

altſ. ſpun-ſja (ſpongia) undeutſch. —

agſ. eax, d. i. ëac-s (axis); gô-s (anſer); häp-s (ſera,
fibula) âþëxe, d. i. âþëc-ſe (lacerta) und wohl noch an-
dere *).

altn. flî-s (feſtuca); gâ-s (anſer); kió-s (convallis);
krâ-s (pulpamentum); öx, d. i. ök-s (humerus); þió-s f.
þióh-s (fruſtum exos); up-s (ima pars tecti). —

mhd. nach erſter: ah-ſe; bir-ſe (ancilla, ſocia) fragm.
42b; ege-dëh-ſe; hah-ſe (poples) Wig. h. v.; kir-ſe (ce-
raſum) undeutſch; lëf-ſe MS. 2, 169b; wëf-ſe (veſpa); —
nach vierter: gan-s. —

nhd. ach-ſe; äh-re (ſpica) f. ah-re; ban-ſe (horreum);
brëm-ſe (oeſtrus); ei-dech-ſe; far-ſe, fer-ſe (vacca) ei-
gentlich nur in volksdialecten (nl. vâr-ſe); flech-ſe; gem-ſe
(rupicapra) in oberd. volksſpr. auch maſc. gam-s, gäm-s,
vgl. franz. chamois, ital. camoſcia, ich habe dies wort
ahd. und mhd. nicht gefunden; han-ſe, nur hiſtoriſch von
der geſellſchaft niederdeutſcher kaufleute; kir-ſche; lef-ze
f. lef-ſe; leuch-ſe (furcale) Friſch h. v. — nach vierter:
gan-s. —

*) Weber 3, 410. irrt, wenn er das goth. hanſa noch im alt-
engl. finden will, er würde agſ. nicht hanſe, ſondern hôſe lauten,
das nicht vorkommt. In der redensart: tô gôde hans (metr. rom.
1, 68. 124.) iſt haus das roman. hance, haunce, franz. encan, vgl.
engl. enhance.
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <pb facs="#f0283" n="265"/>
              <fw place="top" type="header"> <hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">con&#x017F;onanti&#x017F;che ableitungen. S.</hi></hi> </fw><lb/>
              <p>nhd. ar-&#x017F;ch; bar-&#x017F;ch; bim-s; buch-s; bur-&#x017F;ch; flach-s;<lb/>
flin-s; fuch-s; gip-s; lach-s; luch-s; &#x017F;chöp-s (vervex)<lb/>
undeut&#x017F;ch, aus dem böhm. &#x017F;kopec; &#x017F;im-s; zin-s.</p><lb/>
              <p>engl. ar-&#x017F;e; flax; fox; laxe. &#x2014;</p><lb/>
              <p><hi rendition="#i">&#x03B2;</hi>) <hi rendition="#i">&#x017F;tarke feminina</hi>,<lb/>
goth. nach er&#x017F;ter gáit-&#x017F;a (<hi rendition="#i">&#x03C7;&#x03AF;&#x03BC;&#x03B1;&#x03C1;&#x03BF;&#x03C2;</hi>); han-&#x017F;a (cohors); &#x2014;<lb/>
nach vierter ga-run-s (forum, platea); vielleicht &#x017F;ta&#x017F;-s in af-<lb/>
&#x017F;ta&#x017F;-s (repudium) us-&#x017F;ta&#x017F;-s (re&#x017F;urrectio) gen. &#x017F;ta&#x017F;&#x017F;áis, da<lb/>
&#x017F;ich kaum af&#x017F;t-aß, u&#x017F;t-aß annehmen läßt, ein dunkles<lb/>
wort, ent&#x017F;pringt es aus &#x017F;tat-s (wie vi&#x017F;&#x017F;a aus vitþa)?</p><lb/>
              <p>ahd. nach er&#x017F;ter und mit a: dram-a&#x017F;a (flagrantia) doc.<lb/>
208<hi rendition="#sup">b</hi> wo der dat. drama&#x017F;ô (flagrantiâ); op-a&#x017F;a (doma, tec-<lb/>
tum) mon&#x017F;. 327. 352; ohne a: ah-&#x017F;a (axis); egi-dëh-&#x017F;a<lb/>
(lacerta) vgl. oben &#x017F;. 40; hah-&#x017F;a (poples); han-&#x017F;a (cohors)<lb/>
T. 200, 1; lëf-&#x017F;a (labium) K. 17<hi rendition="#sup">b</hi> N. 30, 19., in den nie-<lb/>
derd. p&#x017F;almen &#x017F;tehet lëp-ora, das wohl aus lëp-o&#x017F;a, lëp-<lb/>
a&#x017F;a ent&#x017F;pringt? vgl. unten bei -us; uoh-&#x017F;a (a&#x017F;cella). &#x2014;<lb/>
nach vierter: kan-s (an&#x017F;er). &#x2014;</p><lb/>
              <p>alt&#x017F;. &#x017F;pun-&#x017F;ja (&#x017F;pongia) undeut&#x017F;ch. &#x2014;</p><lb/>
              <p>ag&#x017F;. eax, d. i. ëac-s (axis); gô-s (an&#x017F;er); häp-s (&#x017F;era,<lb/>
fibula) âþëxe, d. i. âþëc-&#x017F;e (lacerta) und wohl noch an-<lb/>
dere <note place="foot" n="*)">Weber 3, 410. irrt, wenn er das goth. han&#x017F;a noch im alt-<lb/>
engl. finden will, er würde ag&#x017F;. nicht han&#x017F;e, &#x017F;ondern hô&#x017F;e lauten,<lb/>
das nicht vorkommt. In der redensart: tô gôde hans (metr. rom.<lb/>
1, 68. 124.) i&#x017F;t haus das roman. hance, haunce, franz. encan, vgl.<lb/>
engl. enhance.</note>.</p><lb/>
              <p>altn. flî-s (fe&#x017F;tuca); gâ-s (an&#x017F;er); kió-s (convallis);<lb/>
krâ-s (pulpamentum); öx, d. i. ök-s (humerus); þió-s f.<lb/>
þióh-s (fru&#x017F;tum exos); up-s (ima pars tecti). &#x2014;</p><lb/>
              <p>mhd. nach er&#x017F;ter: ah-&#x017F;e; bir-&#x017F;e (ancilla, &#x017F;ocia) fragm.<lb/>
42<hi rendition="#sup">b</hi>; ege-dëh-&#x017F;e; hah-&#x017F;e (poples) Wig. h. v.; kir-&#x017F;e (ce-<lb/>
ra&#x017F;um) undeut&#x017F;ch; lëf-&#x017F;e MS. 2, 169<hi rendition="#sup">b</hi>; wëf-&#x017F;e (ve&#x017F;pa); &#x2014;<lb/>
nach vierter: gan-s. &#x2014;</p><lb/>
              <p>nhd. ach-&#x017F;e; äh-re (&#x017F;pica) f. ah-re; ban-&#x017F;e (horreum);<lb/>
brëm-&#x017F;e (oe&#x017F;trus); ei-dech-&#x017F;e; far-&#x017F;e, fer-&#x017F;e (vacca) ei-<lb/>
gentlich nur in volksdialecten (nl. vâr-&#x017F;e); flech-&#x017F;e; gem-&#x017F;e<lb/>
(rupicapra) in oberd. volks&#x017F;pr. auch ma&#x017F;c. gam-s, gäm-s,<lb/>
vgl. franz. chamois, ital. camo&#x017F;cia, ich habe dies wort<lb/>
ahd. und mhd. nicht gefunden; han-&#x017F;e, nur hi&#x017F;tori&#x017F;ch von<lb/>
der ge&#x017F;ell&#x017F;chaft niederdeut&#x017F;cher kaufleute; kir-&#x017F;che; lef-ze<lb/>
f. lef-&#x017F;e; leuch-&#x017F;e (furcale) Fri&#x017F;ch h. v. &#x2014; nach vierter:<lb/>
gan-s. &#x2014;</p><lb/>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[265/0283] III. conſonantiſche ableitungen. S. nhd. ar-ſch; bar-ſch; bim-s; buch-s; bur-ſch; flach-s; flin-s; fuch-s; gip-s; lach-s; luch-s; ſchöp-s (vervex) undeutſch, aus dem böhm. ſkopec; ſim-s; zin-s. engl. ar-ſe; flax; fox; laxe. — β) ſtarke feminina, goth. nach erſter gáit-ſa (χίμαρος); han-ſa (cohors); — nach vierter ga-run-s (forum, platea); vielleicht ſtaſ-s in af- ſtaſ-s (repudium) us-ſtaſ-s (reſurrectio) gen. ſtaſſáis, da ſich kaum afſt-aß, uſt-aß annehmen läßt, ein dunkles wort, entſpringt es aus ſtat-s (wie viſſa aus vitþa)? ahd. nach erſter und mit a: dram-aſa (flagrantia) doc. 208b wo der dat. dramaſô (flagrantiâ); op-aſa (doma, tec- tum) monſ. 327. 352; ohne a: ah-ſa (axis); egi-dëh-ſa (lacerta) vgl. oben ſ. 40; hah-ſa (poples); han-ſa (cohors) T. 200, 1; lëf-ſa (labium) K. 17b N. 30, 19., in den nie- derd. pſalmen ſtehet lëp-ora, das wohl aus lëp-oſa, lëp- aſa entſpringt? vgl. unten bei -us; uoh-ſa (aſcella). — nach vierter: kan-s (anſer). — altſ. ſpun-ſja (ſpongia) undeutſch. — agſ. eax, d. i. ëac-s (axis); gô-s (anſer); häp-s (ſera, fibula) âþëxe, d. i. âþëc-ſe (lacerta) und wohl noch an- dere *). altn. flî-s (feſtuca); gâ-s (anſer); kió-s (convallis); krâ-s (pulpamentum); öx, d. i. ök-s (humerus); þió-s f. þióh-s (fruſtum exos); up-s (ima pars tecti). — mhd. nach erſter: ah-ſe; bir-ſe (ancilla, ſocia) fragm. 42b; ege-dëh-ſe; hah-ſe (poples) Wig. h. v.; kir-ſe (ce- raſum) undeutſch; lëf-ſe MS. 2, 169b; wëf-ſe (veſpa); — nach vierter: gan-s. — nhd. ach-ſe; äh-re (ſpica) f. ah-re; ban-ſe (horreum); brëm-ſe (oeſtrus); ei-dech-ſe; far-ſe, fer-ſe (vacca) ei- gentlich nur in volksdialecten (nl. vâr-ſe); flech-ſe; gem-ſe (rupicapra) in oberd. volksſpr. auch maſc. gam-s, gäm-s, vgl. franz. chamois, ital. camoſcia, ich habe dies wort ahd. und mhd. nicht gefunden; han-ſe, nur hiſtoriſch von der geſellſchaft niederdeutſcher kaufleute; kir-ſche; lef-ze f. lef-ſe; leuch-ſe (furcale) Friſch h. v. — nach vierter: gan-s. — *) Weber 3, 410. irrt, wenn er das goth. hanſa noch im alt- engl. finden will, er würde agſ. nicht hanſe, ſondern hôſe lauten, das nicht vorkommt. In der redensart: tô gôde hans (metr. rom. 1, 68. 124.) iſt haus das roman. hance, haunce, franz. encan, vgl. engl. enhance.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/283
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 265. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/283>, abgerufen am 09.05.2024.