Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. consonantische ableitungen. M.
smah-mo (sapor) gesmagmo N. 77, 8; wahs-amo (incre-
mentum, fructus) J. 396. (wo zu lesen waxsmun, oder fona
waxsmin) jun. 205. wirceb. 981a T. 4, 3. O. I. 16, 15. IV.
10, 13; zas-amo (fibra) N. (Stald. dial. p. 185). --

ags. bes-ma (scopa); blos-ma und blost-ma (flos); fly-
ma (profugus); gläd-ma (glaudium)? Beov. 30; hod-ma
(nubes) Beov. 183; leo-ma (lux); om-a (ignis sacer, ru-
bigo); reo-ma (ligamentum) scei-ma (coruscatio); smed-
ema, smed-ma (similago); tei-ma (tempus, wurzel nr. 195,
goth. etwa teeih-ma, was verkündet, angesagt wird?);
vad-ema (fluctus, oceanus); thaesma (fermentum). --

altn. blo-mi (flos); tei-mi (tempus). --

mhd. ach-me (spiritus) bloß cod. pal. 361, 22d lese
ich den gen. achmens (f. achmen?); bals-em, bals-me
(balsamum); bis-eme (moschum); bes-eme (scopa); bluo-
me; bros-eme, bros-me (mica) Barl. 85, 32; deis-me, des-
me jun. 281; schel-me (pestis). --

mnl. blix-eme, nnl. blix-em (fulgor) und schon alts.
blics-mo; nnl. bloes-em, bloeis-em (flos); des-em, degs-
em (fermentum). --

nhd. (mit übergängen in starke form, auch in das
fem.) bes-en f. bes-em; blau-me; die beibehaltung des
tieftonigen a in bros-am (mica) und oberdeutsch deis-am,
teigs-am (fermentum Dasyp.) vergleicht sich dem nhd.
mühsal, irrsal (oben s. 107.), man dachte wohl auch an
die adjectivbildungen mit -sam oder gar an same (semen)
und hörte ein bro-sam, deig-sam in jenen wörtern oder
hatte die endung der fremden wörter balsam, beisam, chrei-
sam einfluß? Nicht unähnlich ist auch das engl. besom,
blossom, nur allgemeiner (s. unten bei der um-form). In dia-
lecten dauert ge-schmach-en (sapor) f. -em (Schm. §. 1046.)

e) schwache feminina; vielleicht goth. iu-mjo (grex);
ahd. zuweilen kou-ma und pluo-ma auch wohl brosama,
vgl. blas. 96a trev. 54a; ags. by-me (tuba); fol-me (palma);
altn. al-ma (scapus hami); bros-ma (insectum quoddam);
skal-ma (so viel wie skalm). --

2) adjectiva
ahd. ar-am (miser) ags. ear-m, altn. ar-mr *); goth. us-
fil-ms oder nur schwach us-fil-ma? (pavidus) vgl. das

*) das adj. und subst. arm wahrscheinlich einer wurzel; ar-m
der arbeitende, mühselige knecht; ar-m das arbeitende glied. Ul-
filas hat zwar arman (misereri) aber kein adj. arms, indem er
[ - 1 Zeichen fehlt]tokhos stets durch un-leds übersetzt, ags. un-laed.

III. conſonantiſche ableitungen. M.
ſmah-mo (ſapor) geſmagmo N. 77, 8; wahſ-amo (incre-
mentum, fructus) J. 396. (wo zu leſen waxſmun, oder fona
waxſmin) jun. 205. wirceb. 981a T. 4, 3. O. I. 16, 15. IV.
10, 13; zaſ-amo (fibra) N. (Stald. dial. p. 185). —

agſ. bëſ-ma (ſcopa); blôſ-ma und blôſt-ma (flos); flŷ-
ma (profugus); gläd-ma (glaudium)? Beov. 30; hoð-ma
(nubes) Beov. 183; lëó-ma (lux); ôm-a (ignis ſacer, ru-
bigo); rëo-ma (ligamentum) ſcî-ma (coruſcatio); ſmëd-
ema, ſmëd-ma (ſimilago); tî-ma (tempus, wurzel nr. 195,
goth. etwa teîh-ma, was verkündet, angeſagt wird?);
vað-ema (fluctus, oceanus); þæſma (fermentum). —

altn. blô-mi (flos); tî-mi (tempus). —

mhd. ach-me (ſpiritus) bloß cod. pal. 361, 22d leſe
ich den gen. achmens (f. achmen?); balſ-em, balſ-me
(balſamum); biſ-eme (moſchum); bëſ-eme (ſcopa); bluo-
me; broſ-eme, broſ-me (mica) Barl. 85, 32; deiſ-me, dêſ-
me jun. 281; ſchël-me (peſtis). —

mnl. blix-eme, nnl. blix-em (fulgor) und ſchon altſ.
blicſ-mo; nnl. bloeſ-em, bloeiſ-em (flos); dêſ-em, dêgſ-
em (fermentum). —

nhd. (mit übergängen in ſtarke form, auch in das
fem.) bêſ-en f. bêſ-em; blû-me; die beibehaltung des
tieftonigen a in broſ-am (mica) und oberdeutſch deiſ-am,
teigſ-am (fermentum Daſyp.) vergleicht ſich dem nhd.
muͤhſal, irrſal (oben ſ. 107.), man dachte wohl auch an
die adjectivbildungen mit -ſam oder gar an ſâme (ſemen)
und hörte ein bro-ſam, deig-ſam in jenen wörtern oder
hatte die endung der fremden wörter balſam, bîſam, chrî-
ſam einfluß? Nicht unähnlich iſt auch das engl. beſom,
bloſſom, nur allgemeiner (ſ. unten bei der um-form). In dia-
lecten dauert ge-ſchmach-en (ſapor) f. -em (Schm. §. 1046.)

ε) ſchwache feminina; vielleicht goth. ïu-mjô (grex);
ahd. zuweilen kou-ma und pluo-ma auch wohl broſama,
vgl. blaſ. 96a trev. 54a; agſ. bŷ-me (tuba); fol-me (palma);
altn. âl-ma (ſcapus hami); broſ-ma (inſectum quoddam);
ſkâl-ma (ſo viel wie ſkâlm). —

2) adjectiva
ahd. ar-am (miſer) agſ. ëar-m, altn. ar-mr *); goth. us-
fil-ms oder nur ſchwach us-fil-ma? (pavidus) vgl. das

*) das adj. und ſubſt. arm wahrſcheinlich einer wurzel; ar-m
der arbeitende, mühſelige knecht; ar-m das arbeitende glied. Ul-
filas hat zwar arman (miſereri) aber kein adj. arms, indem er
[ – 1 Zeichen fehlt]τωχός ſtets durch un-lêds überſetzt, agſ. un-læd.
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <p><pb facs="#f0166" n="148"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">con&#x017F;onanti&#x017F;che ableitungen. M.</hi></hi></fw><lb/>
&#x017F;mah-mo (&#x017F;apor) ge&#x017F;magmo N. 77, 8; wah&#x017F;-amo (incre-<lb/>
mentum, fructus) J. 396. (wo zu le&#x017F;en wax&#x017F;mun, oder fona<lb/>
wax&#x017F;min) jun. 205. wirceb. 981<hi rendition="#sup">a</hi> T. 4, 3. O. I. 16, 15. IV.<lb/>
10, 13; za&#x017F;-amo (fibra) N. (Stald. dial. p. 185). &#x2014;</p><lb/>
              <p>ag&#x017F;. bë&#x017F;-ma (&#x017F;copa); blô&#x017F;-ma und blô&#x017F;t-ma (flos); fl&#x0177;-<lb/>
ma (profugus); gläd-ma (glaudium)? Beov. 30; hoð-ma<lb/>
(nubes) Beov. 183; lëó-ma (lux); ôm-a (ignis &#x017F;acer, ru-<lb/>
bigo); rëo-ma (ligamentum) &#x017F;cî-ma (coru&#x017F;catio); &#x017F;mëd-<lb/>
ema, &#x017F;mëd-ma (&#x017F;imilago); tî-ma (tempus, wurzel nr. 195,<lb/>
goth. etwa teîh-ma, was verkündet, ange&#x017F;agt wird?);<lb/>
vað-ema (fluctus, oceanus); þæ&#x017F;ma (fermentum). &#x2014;</p><lb/>
              <p>altn. blô-mi (flos); tî-mi (tempus). &#x2014;</p><lb/>
              <p>mhd. ach-me (&#x017F;piritus) bloß cod. pal. 361, 22<hi rendition="#sup">d</hi> le&#x017F;e<lb/>
ich den gen. achmens (f. achmen?); bal&#x017F;-em, bal&#x017F;-me<lb/>
(bal&#x017F;amum); bi&#x017F;-eme (mo&#x017F;chum); bë&#x017F;-eme (&#x017F;copa); bluo-<lb/>
me; bro&#x017F;-eme, bro&#x017F;-me (mica) Barl. 85, 32; dei&#x017F;-me, dê&#x017F;-<lb/>
me jun. 281; &#x017F;chël-me (pe&#x017F;tis). &#x2014;</p><lb/>
              <p>mnl. blix-eme, nnl. blix-em (fulgor) und &#x017F;chon alt&#x017F;.<lb/>
blic&#x017F;-mo; nnl. bloe&#x017F;-em, bloei&#x017F;-em (flos); dê&#x017F;-em, dêg&#x017F;-<lb/>
em (fermentum). &#x2014;</p><lb/>
              <p>nhd. (mit übergängen in &#x017F;tarke form, auch in das<lb/>
fem.) bê&#x017F;-en f. bê&#x017F;-em; blû-me; die beibehaltung des<lb/>
tieftonigen a in bro&#x017F;-am (mica) und oberdeut&#x017F;ch dei&#x017F;-am,<lb/>
teig&#x017F;-am (fermentum Da&#x017F;yp.) vergleicht &#x017F;ich dem nhd.<lb/>
mu&#x0364;h&#x017F;al, irr&#x017F;al (oben &#x017F;. 107.), man dachte wohl auch an<lb/>
die adjectivbildungen mit -&#x017F;am oder gar an &#x017F;âme (&#x017F;emen)<lb/>
und hörte ein bro-&#x017F;am, deig-&#x017F;am in jenen wörtern oder<lb/>
hatte die endung der fremden wörter bal&#x017F;am, bî&#x017F;am, chrî-<lb/>
&#x017F;am einfluß? Nicht unähnlich i&#x017F;t auch das engl. be&#x017F;om,<lb/>
blo&#x017F;&#x017F;om, nur allgemeiner (&#x017F;. unten bei der <hi rendition="#i">um</hi>-form). In dia-<lb/>
lecten dauert ge-&#x017F;chmach-en (&#x017F;apor) f. -em (Schm. §. 1046.)</p><lb/>
              <p><hi rendition="#i">&#x03B5;</hi>) <hi rendition="#i">&#x017F;chwache feminina;</hi> vielleicht goth. ïu-mjô (grex);<lb/>
ahd. zuweilen kou-ma und pluo-ma auch wohl bro&#x017F;ama,<lb/>
vgl. bla&#x017F;. 96<hi rendition="#sup">a</hi> trev. 54<hi rendition="#sup">a</hi>; ag&#x017F;. b&#x0177;-me (tuba); fol-me (palma);<lb/>
altn. âl-ma (&#x017F;capus hami); bro&#x017F;-ma (in&#x017F;ectum quoddam);<lb/>
&#x017F;kâl-ma (&#x017F;o viel wie &#x017F;kâlm). &#x2014;</p><lb/>
              <p>2) <hi rendition="#i">adjectiva</hi><lb/>
ahd. ar-am (mi&#x017F;er) ag&#x017F;. ëar-m, altn. ar-mr <note place="foot" n="*)">das adj. und &#x017F;ub&#x017F;t. arm wahr&#x017F;cheinlich einer wurzel; ar-m<lb/>
der arbeitende, müh&#x017F;elige knecht; ar-m das arbeitende glied. Ul-<lb/>
filas hat zwar arman (mi&#x017F;ereri) aber kein adj. arms, indem er<lb/><hi rendition="#i"><gap unit="chars" quantity="1"/>&#x03C4;&#x03C9;&#x03C7;&#x03CC;&#x03C2;</hi> &#x017F;tets durch un-lêds über&#x017F;etzt, ag&#x017F;. un-læd.</note>; goth. us-<lb/>
fil-ms oder nur &#x017F;chwach us-fil-ma? (pavidus) vgl. das<lb/></p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[148/0166] III. conſonantiſche ableitungen. M. ſmah-mo (ſapor) geſmagmo N. 77, 8; wahſ-amo (incre- mentum, fructus) J. 396. (wo zu leſen waxſmun, oder fona waxſmin) jun. 205. wirceb. 981a T. 4, 3. O. I. 16, 15. IV. 10, 13; zaſ-amo (fibra) N. (Stald. dial. p. 185). — agſ. bëſ-ma (ſcopa); blôſ-ma und blôſt-ma (flos); flŷ- ma (profugus); gläd-ma (glaudium)? Beov. 30; hoð-ma (nubes) Beov. 183; lëó-ma (lux); ôm-a (ignis ſacer, ru- bigo); rëo-ma (ligamentum) ſcî-ma (coruſcatio); ſmëd- ema, ſmëd-ma (ſimilago); tî-ma (tempus, wurzel nr. 195, goth. etwa teîh-ma, was verkündet, angeſagt wird?); vað-ema (fluctus, oceanus); þæſma (fermentum). — altn. blô-mi (flos); tî-mi (tempus). — mhd. ach-me (ſpiritus) bloß cod. pal. 361, 22d leſe ich den gen. achmens (f. achmen?); balſ-em, balſ-me (balſamum); biſ-eme (moſchum); bëſ-eme (ſcopa); bluo- me; broſ-eme, broſ-me (mica) Barl. 85, 32; deiſ-me, dêſ- me jun. 281; ſchël-me (peſtis). — mnl. blix-eme, nnl. blix-em (fulgor) und ſchon altſ. blicſ-mo; nnl. bloeſ-em, bloeiſ-em (flos); dêſ-em, dêgſ- em (fermentum). — nhd. (mit übergängen in ſtarke form, auch in das fem.) bêſ-en f. bêſ-em; blû-me; die beibehaltung des tieftonigen a in broſ-am (mica) und oberdeutſch deiſ-am, teigſ-am (fermentum Daſyp.) vergleicht ſich dem nhd. muͤhſal, irrſal (oben ſ. 107.), man dachte wohl auch an die adjectivbildungen mit -ſam oder gar an ſâme (ſemen) und hörte ein bro-ſam, deig-ſam in jenen wörtern oder hatte die endung der fremden wörter balſam, bîſam, chrî- ſam einfluß? Nicht unähnlich iſt auch das engl. beſom, bloſſom, nur allgemeiner (ſ. unten bei der um-form). In dia- lecten dauert ge-ſchmach-en (ſapor) f. -em (Schm. §. 1046.) ε) ſchwache feminina; vielleicht goth. ïu-mjô (grex); ahd. zuweilen kou-ma und pluo-ma auch wohl broſama, vgl. blaſ. 96a trev. 54a; agſ. bŷ-me (tuba); fol-me (palma); altn. âl-ma (ſcapus hami); broſ-ma (inſectum quoddam); ſkâl-ma (ſo viel wie ſkâlm). — 2) adjectiva ahd. ar-am (miſer) agſ. ëar-m, altn. ar-mr *); goth. us- fil-ms oder nur ſchwach us-fil-ma? (pavidus) vgl. das *) das adj. und ſubſt. arm wahrſcheinlich einer wurzel; ar-m der arbeitende, mühſelige knecht; ar-m das arbeitende glied. Ul- filas hat zwar arman (miſereri) aber kein adj. arms, indem er _τωχός ſtets durch un-lêds überſetzt, agſ. un-læd.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/166
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 148. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/166>, abgerufen am 28.04.2024.