Th. IV. Sect. III. Num. XIV. Hamburgischer Streit mit dem Ministerio.
[Spaltenumbruch]fideli ad Pietatem adducat. Hoc officium cui- libet Sacra Scriptura injungit, Lev. 19. v. 17. Ps. 51. v. 15. Job. 4. v. 3. Luc. 22. v. 32. Rom. 15. v. 14. 1. Cor. 5. v. 2. 11. 12. 13. Gal. 6. v. 1. Eph. 5. v. 11. 1. Thess. 5. v. 14. 2. Thess. 3. v. 6. 15. Hebr. 3. v. 12. 13. cap. 12. v. 12. 13. Jac. 5. v. 19. 20. Unde Augustinus Tom. 10. Serm. 18. de verb. Dom. cap. 18. v. 35. rectescribit: Duobus modis te non maculat malus, non consentias & redar- guas. Quia parum erat non consentire, si seque- retur negligentia Disciplinae, magis [inquit Apo- stolus Ephes. 5. v. 11.] autem & redarguite: Re- prehendite, corripite, coercete.
II. Reprehensio autem proximi [fremdsprachliches Material - Zeichen fehlt] ambulantis, quae nobis est demandata, nequa- quam fieri debet illicito modo & animo ini- quo. Quod enim alias bonum est, nisi bene fi- at, bonum non est manetque. Proinde & hac in parte abesse debet:
1. Pharisaica Justitia & superbia, quae eo ho- minem abducit, ut etiam proximireprehensione ceu bono opere & justitia propria constituat sui justisicationem & salutem aeternam. Quae est su- perbia & fastus spiritualis, Deo quam maxime exosus; solum autem Christi Meritum vera fi- de apprehensum est nostra justitia & salus. Qua de re vide Esa. 2. v. 11. Matth. 6. v. 2. sequi cap. 19. v. 17. seq. Luc. 16. v. 15. cap. 18. v. 9. Rom. 10. v. 3. Gal. 6. v. 3. &c. Qua de causa & Anabaptistici & alii suspecti libri sunt evitandi, ne ex illis vene- num illud de propria & prorsus perfecta justitia hauriatur.
2. Contemptus proximi, quem reprehende- re praesumis, Luc. 18. v. 9. Syr. 11. v. 2. Saepe enim aliquis aliuob naevum alto quasi supercilio con- temnit eiq; se longe praefert, qui tamen pluribus sceleribus, inter quae maximum facile est fa- stus spiritualis, qui est Confidencia in propria ju- stitia, est commaculatus. Saepe alterius naevi ta- xantur, qui tamen caeteroquin virtutibus aliis est insignitus, & quidem prae reprehensioreillo su- perbiente & inflato. In ipsa correctione vel co- ercitione alienorum peccatorum cavendum est, ne sese extollat, qui alterum corripit, & Aposto- lica illa cogitanda sententia est: Quapropter qui se putat stare, videat, ne cadat, 1. Cor. 10. v. 12. ait August. dicto loco.
3. [fremdsprachliches Material - Zeichen fehlt], qua alterum quis reprehendere studet, ut vanam inde gloriam & laudem aucupetur, ut sanctulus audiat & alteri se praeferat; item ut Invidiam suam satiet, qua ae- stuat animo suo contentioso ut stomacho, quem fovet, satisfaciat, & libidinem quemvis judi- candi & damnandi adimpleat. Qualem Repre- hensionem S. Scriptura severe prohibet Syr. 6. v. 2. seq. Luc. 6. v. 37. seq. Gal. 5. v. 26. Phil. 2. v. 3.
4. Pruritus quemvis in proximo naevum reprehendendi aut quamvis in ejus oculo festu- cam observandi, traducendi & corripiendi: qui pruritus inconsideratus efficit, ut proprii sce- leris & trabis non habeatur ratio. Cum il- le qui alteru reprehendere gestit, a se ipso repre- hensionis initium facere debeat & jubeatur Syr. 11. v. 7. 8. cap. 18. v. 20. 21. Luc. 6. v. 42. Gal. 6. [Spaltenumbruch]
v. 4. &c. Quod ergo si aliquo modorum isto- rum aut omnibus simul reprehensio proximi in- stituatur, tum omnino reprehensio illa fit illicita & improba, & praestaret illa supersedere quam cam contra Deum adhibere.
III. Reprehensio autem proximiest icita, & debita, quando sequentibus, quos ex verbo Dei enumerabo, modis peragitur, v. g.
1. Christiana Charitate, utpote quam Pau- lus nobis sedulo inculcat. 1. Cor. 13. cap. toto. Unde Augustini regula nota profluxit, dicentis: Dilige prius & tum reprehendas. Acloco supe- rius allegato ait: Foris terribiliter personet in- crepatio, intus lenitatis teneatur dilectio. Quis- quis violatcharitatem, quodlibet magnum ha- beat ipse, nihil est.
2. Attemperata modestia quam egregie Paulus in reprehensione proximi commendat Gal. 6. v. 1. 2. Tim. 2. 24. 25. cap. 4. v. 2. &c. Unde etiam in jure Canonico ex Augustino cap. 23. q. 4. de malis, recitatur sententia, que ita habet: Neque ergo consentientes sitis malis, ut appro- betis, neque negligentes, ut non arguatis, neque superbientes, ut insultanter arguatis.
3. Circumspecta Prudentia, utpote quae Christianis commendatur, sicut in quibusliber Actionibus, ita etiam in reprehensione proximi, quaeque intempestive & imprudenter adhibita rectius & prudentius omittenda dicitur Matth. 10. v. 16. Col. 4. v. 6. Prov. 25. v. 11. cap. 24. v. 11. Syr. 19. v. 28. cap. 22. v. 6. &c. Proinde pru- denter aliquis a reprehensione proximi impru- denti abstinere potest & debet, vel quando uno ex illicitis illis antea memoratis modis suscipi- tur. Quo merito pertinet illud Eccles. 7. v. 17. vel quando homo aliquis est foris seu extra Eccle- siam aut jam antea excommunicatus: Ejusmodi enim hominem a nostri judicii & censurae Ec- clesiasticae necessitate ipse Apostolus eximit 1. Cor. 5. v. 11. 12. 13. Vel quando aliquis est sive a conversatione & sodalitio nostro plane alienus, nec unquam cum eo consuetudinem habnimus, sive conversatione nobis cognitus, at ita, ut aliter suspicari & cogitare de co non liceat, quam illum more suo perverso & inveterata malitia reprchensionem in derisionem aut su- spicionem Invidiae, irae, arrogantiae, aut conten- tionem conversurum esse. Vel quando nec lo- cus nec tempus reprehensioni est conveniens. Quo omnino illud insigne Salomonis monitum spectat, dicentis: Qui corripit derisorem, colligit sibi ignominiam & qui arguit, impium, maculam sibi inurit. Noli arguere derisorem, ne oderit te. Argue sapientem, & diliget te, Prov. 9. v. 7. 8. Quo nomine Christus & Apostoli derisores praefractos ulterius admonere cessarunt Matth. 21. v. 43. Act. 13. v. 46. seq. &c. Prudenter v. reprehensionem proximi aliquis suscipere potest & debet e contrario, cum illud non ex modo aliquo illicito, de quo in membro 2. actum fuitperflcit, verum ex Christiana charita- te & [fremdsprachliches Material - Zeichen fehlt], debita gravitate, aliena ab o- mni sinistra suspicione, observato & con- gruo loco& tempore atque ex studio sin- cerae pietatis, & augendae gloriae divinae,
[&]
Th. IV. Sect. III. Num. XIV. Hamburgiſcher Streit mit dem Miniſterio.
[Spaltenumbruch]fideli ad Pietatem adducat. Hoc officium cui- libet Sacra Scriptura injungit, Lev. 19. v. 17. Pſ. 51. v. 15. Job. 4. v. 3. Luc. 22. v. 32. Rom. 15. v. 14. 1. Cor. 5. v. 2. 11. 12. 13. Gal. 6. v. 1. Eph. 5. v. 11. 1. Theſſ. 5. v. 14. 2. Theſſ. 3. v. 6. 15. Hebr. 3. v. 12. 13. cap. 12. v. 12. 13. Jac. 5. v. 19. 20. Unde Auguſtinus Tom. 10. Serm. 18. de verb. Dom. cap. 18. v. 35. rectèſcribit: Duobus modis te non maculat malus, non conſentias & redar- guas. Quia parum erat non conſentire, ſi ſeque- retur negligentia Diſciplinæ, magis [inquit Apo- ſtolus Epheſ. 5. v. 11.] autem & redarguite: Re- prehendite, corripite, coërcete.
II. Reprehenſio autem proximi [fremdsprachliches Material – Zeichen fehlt] ambulantis, quæ nobis eſt demandata, nequa- quam fieri debet illicito modo & animo ini- quo. Quod enim alias bonum eſt, niſi bene fi- at, bonum non eſt manetque. Proinde & hac in parte abeſſe debet:
1. Phariſaica Juſtitia & ſuperbia, quæ eò ho- minem abducit, ut etiam proximireprehenſione ceu bono opere & juſtitia propria conſtituat ſui juſtiſicationem & ſalutem æternam. Quæ eſt ſu- perbia & faſtus ſpiritualis, Deo quam maxime exoſus; ſolum autem Chriſti Meritum verâ fi- de apprehenſum eſt noſtra juſtitia & ſalus. Qua de re vide Eſa. 2. v. 11. Matth. 6. v. 2. ſequi cap. 19. v. 17. ſeq. Luc. 16. v. 15. cap. 18. v. 9. Rom. 10. v. 3. Gal. 6. v. 3. &c. Qua de cauſa & Anabaptiſtici & alii ſuſpecti libri ſunt evitandi, ne ex illis vene- num illud de propria & prorſus perfecta juſtitia hauriatur.
2. Contemptus proximi, quem reprehende- re præſumis, Luc. 18. v. 9. Syr. 11. v. 2. Sæpe enim aliquis aliũob nævum alto quaſi ſupercilio con- temnit eiq; ſe longe præfert, qui tamen pluribus ſceleribus, inter quæ maximum facilè eſt fa- ſtus ſpiritualis, qui eſt Confidencia in propria ju- ſtitia, eſt commaculatus. Sæpe alterius nævi ta- xantur, qui tamen cæteroquin virtutibus aliis eſt inſignitus, & quidem præ reprehenſioreillo ſu- perbiente & inflato. In ipſa correctione vel co- ercitione alienorum peccatorum cavendum eſt, ne ſeſe extollat, qui alterum corripit, & Apoſto- lica illa cogitanda ſententia eſt: Quapropter qui ſe putat ſtare, videat, ne cadat, 1. Cor. 10. v. 12. ait Auguſt. dicto loco.
3. [fremdsprachliches Material – Zeichen fehlt], qua alterum quis reprehendere ſtudet, ut vanam inde gloriam & laudem aucupetur, ut ſanctulus audiat & alteri ſe præferat; item ut Invidiam ſuam ſatiet, qua æ- ſtuat animo ſuo contentioſo ut ſtomacho, quem fovet, ſatisfaciat, & libidinem quemvis judi- candi & damnandi adimpleat. Qualem Repre- henſionem S. Scriptura ſeverè prohibet Syr. 6. v. 2. ſeq. Luc. 6. v. 37. ſeq. Gal. 5. v. 26. Phil. 2. v. 3.
4. Pruritus quemvis in proximo nævum reprehendendi aut quamvis in ejus oculo feſtu- cam obſervandi, traducendi & corripiendi: qui pruritus inconſideratus efficit, ut proprii ſce- leris & trabis non habeatur ratio. Cum il- le qui alterũ reprehendere geſtit, à ſe ipſo repre- henſionis initium facere debeat & jubeatur Syr. 11. v. 7. 8. cap. 18. v. 20. 21. Luc. 6. v. 42. Gal. 6. [Spaltenumbruch]
v. 4. &c. Quod ergo ſi aliquo modorum iſto- rum aut omnibus ſimul reprehenſio proximi in- ſtituatur, tum omninò reprehenſio illa fit illicita & improba, & præſtaret illa ſuperſedere quam cam contra Deum adhibere.
III. Reprehenſio autem proximieſt icita, & debita, quando ſequentibus, quos ex verbo Dei enumerabo, modis peragitur, v. g.
1. Chriſtiana Charitate, utpote quam Pau- lus nobis ſedulo inculcat. 1. Cor. 13. cap. toto. Unde Auguſtini regula nota profluxit, dicentis: Dilige prius & tum reprehendas. Acloco ſupe- rius allegato ait: Foris terribiliter perſonet in- crepatio, intus lenitatis teneatur dilectio. Quiſ- quis violatcharitatem, quodlibet magnum ha- beat ipſe, nihil eſt.
2. Attemperata modeſtia quam egregiè Paulus in reprehenſione proximi commendat Gal. 6. v. 1. 2. Tim. 2. 24. 25. cap. 4. v. 2. &c. Unde etiam in jure Canonico ex Auguſtino cap. 23. q. 4. de malis, recitatur ſententia, quę ita habet: Neque ergo conſentientes ſitis malis, ut appro- betis, neque negligentes, ut non arguatis, neque ſuperbientes, ut inſultanter arguatis.
3. Circumſpecta Prudentia, utpote quæ Chriſtianis commendatur, ſicut in quibusliber Actionibus, ita etiam in reprehenſione proximi, quæque intempeſtivè & imprudenter adhibita rectius & prudentius omittenda dicitur Matth. 10. v. 16. Col. 4. v. 6. Prov. 25. v. 11. cap. 24. v. 11. Syr. 19. v. 28. cap. 22. v. 6. &c. Proinde pru- denter aliquis à reprehenſione proximi impru- denti abſtinere poteſt & debet, vel quando uno ex illicitis illis antea memoratis modis ſuſcipi- tur. Quò merito pertinet illud Eccleſ. 7. v. 17. vel quando homo aliquis eſt foris ſeu extra Eccle- ſiam aut jam antea excommunicatus: Ejuſmodi enim hominem à noſtri judicii & cenſuræ Ec- cleſiaſticæ neceſſitate ipſe Apoſtolus eximit 1. Cor. 5. v. 11. 12. 13. Vel quando aliquis eſt ſive à converſatione & ſodalitio noſtro plane alienus, nec unquam cum eo conſuetudinem habnimus, ſive converſatione nobis cognitus, at ita, ut aliter ſuſpicari & cogitare de co non liceat, quam illum more ſuo perverſo & inveterata malitia reprchenſionem in deriſionem aut ſu- ſpicionem Invidiæ, iræ, arrogantiæ, aut conten- tionem converſurum eſſe. Vel quando nec lo- cus nec tempus reprehenſioni eſt conveniens. Quò omnino illud inſigne Salomonis monitum ſpectat, dicentis: Qui corripit deriſorem, colligit ſibi ignominiam & qui arguit, impium, maculam ſibi inurit. Noli arguere deriſorem, ne oderit te. Argue ſapientem, & diliget te, Prov. 9. v. 7. 8. Quo nomine Chriſtus & Apoſtoli deriſores præfractos ulterius admonere ceſſarunt Matth. 21. v. 43. Act. 13. v. 46. ſeq. &c. Prudenter v. reprehenſionem proximi aliquis ſuſcipere poteſt & debet è contrario, cùm illud non ex modo aliquo illicito, de quo in membro 2. actum fuitperflcit, verum ex Chriſtiana charita- te & [fremdsprachliches Material – Zeichen fehlt], debita gravitate, aliena ab o- mni ſiniſtra ſuſpicione, obſervato & con- gruo loco& tempore atque ex ſtudio ſin- ceræ pietatis, & augendæ gloriæ divinæ,
[&]
<TEI><text><body><divn="1"><divn="2"><divn="4"><divn="5"><divn="6"><p><pbfacs="#f0987"n="697[679]"/><fwplace="top"type="header">Th. <hirendition="#aq">IV. Sect. III. Num. XIV.</hi> Hamburgiſcher Streit mit dem <hirendition="#aq">Miniſterio.</hi></fw><lb/><cb/><hirendition="#aq">fideli ad Pietatem adducat. Hoc officium cui-<lb/>
libet Sacra Scriptura injungit, Lev. 19. v. 17. Pſ.<lb/>
51. v. 15. Job. 4. v. 3. Luc. 22. v. 32. Rom. 15.<lb/>
v. 14. 1. Cor. 5. v. 2. 11. 12. 13. Gal. 6. v. 1. Eph.<lb/>
5. v. 11. 1. Theſſ. 5. v. 14. 2. Theſſ. 3. v. 6. 15. Hebr.<lb/>
3. v. 12. 13. cap. 12. v. 12. 13. Jac. 5. v. 19. 20.<lb/>
Unde Auguſtinus Tom. 10. Serm. 18. de verb.<lb/>
Dom. cap. 18. v. 35. rectèſcribit: Duobus modis<lb/>
te non maculat malus, non conſentias & redar-<lb/>
guas. Quia parum erat non conſentire, ſi ſeque-<lb/>
retur negligentia Diſciplinæ, magis [inquit Apo-<lb/>ſtolus Epheſ. 5. v. 11.] autem & redarguite: <hirendition="#i">R</hi>e-<lb/>
prehendite, corripite, coërcete.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">II. Reprehenſio autem proximi <gapreason="fm"unit="chars"/><lb/>
ambulantis, quæ nobis eſt demandata, nequa-<lb/>
quam fieri debet illicito modo & animo ini-<lb/>
quo. Quod enim alias bonum eſt, niſi bene fi-<lb/>
at, bonum non eſt manetque. Proinde & hac in<lb/>
parte abeſſe debet:</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">1. Phariſaica Juſtitia &ſuperbia, quæ eò ho-<lb/>
minem abducit, ut etiam proximireprehenſione<lb/>
ceu bono opere & juſtitia propria conſtituat ſui<lb/>
juſtiſicationem &ſalutem æternam. Quæ eſt ſu-<lb/>
perbia & faſtus ſpiritualis, Deo quam maxime<lb/>
exoſus; ſolum autem Chriſti <hirendition="#i">M</hi>eritum verâ fi-<lb/>
de apprehenſum eſt noſtra juſtitia &ſalus. Qua<lb/>
de re vide Eſa. 2. v. 11. <hirendition="#i">M</hi>atth. 6. v. 2. ſequi cap. 19.<lb/>
v. 17. ſeq. Luc. 16. v. 15. cap. 18. v. 9. <hirendition="#i">R</hi>om. 10. v. 3.<lb/>
Gal. 6. v. 3. &c. Qua de cauſa & Anabaptiſtici &<lb/>
alii ſuſpecti libri ſunt evitandi, ne ex illis vene-<lb/>
num illud de propria & prorſus perfecta <choice><sic><supplied>j</supplied>nſtitia</sic><corr>juſtitia</corr></choice><lb/>
hauriatur.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">2. Contemptus proximi, quem reprehende-<lb/>
re præſumis, Luc. 18. v. 9. Syr. 11. v. 2. Sæpe enim<lb/>
aliquis aliũob nævum alto quaſi ſupercilio con-<lb/>
temnit eiq; ſe longe præfert, qui tamen pluribus<lb/>ſceleribus, inter quæ maximum facilè eſt fa-<lb/>ſtus ſpiritualis, qui eſt Confidencia in propria ju-<lb/>ſtitia, eſt commaculatus. Sæpe alterius nævi ta-<lb/>
xantur, qui tamen cæteroquin virtutibus aliis eſt<lb/>
inſignitus, & quidem præ reprehenſioreillo ſu-<lb/>
perbiente & inflato. In ipſa correctione vel co-<lb/>
ercitione alienorum peccatorum cavendum eſt,<lb/>
ne ſeſe extollat, qui alterum corripit, & Apoſto-<lb/>
lica illa cogitanda ſententia eſt: Quapropter<lb/>
qui ſe putat ſtare, videat, ne cadat, 1. Cor. 10. v. 12.<lb/>
ait Auguſt. dicto loco.</hi></p><lb/><p>3. <gapreason="fm"unit="chars"/>, <hirendition="#aq">qua alterum quis<lb/>
reprehendere ſtudet, ut vanam inde gloriam &<lb/>
laudem aucupetur, ut ſanctulus audiat & alteri<lb/>ſe præferat; item ut Invidiam ſuam ſatiet, qua æ-<lb/>ſtuat animo ſuo contentioſo ut ſtomacho, quem<lb/>
fovet, ſatisfaciat, & libidinem quemvis judi-<lb/>
candi & damnandi adimpleat. Qualem Repre-<lb/>
henſionem S. Scriptura ſeverè prohibet Syr. 6.<lb/>
v. 2. ſeq. Luc. 6. v. 37. ſeq. Gal. 5. v. 26. Phil. 2. v. 3.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">4. Pruritus quemvis in proximo nævum<lb/>
reprehendendi aut quamvis in ejus oculo feſtu-<lb/>
cam obſervandi, traducendi & corripiendi: qui<lb/>
pruritus inconſideratus efficit, ut proprii ſce-<lb/>
leris & trabis non habeatur ratio. Cum il-<lb/>
le qui alterũ reprehendere geſtit, à ſe ipſo repre-<lb/>
henſionis initium facere debeat & jubeatur Syr.<lb/>
11. v. 7. 8. cap. 18. v. 20. 21. Luc. 6. v. 42. Gal. 6.<lb/><cb/>
v. 4. &c. Quod ergo ſi aliquo modorum iſto-<lb/>
rum aut omnibus ſimul reprehenſio proximi in-<lb/>ſtituatur, tum omninò reprehenſio illa fit illicita<lb/>& improba, & præſtaret illa ſuperſedere quam<lb/>
cam contra Deum adhibere.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">III. Reprehenſio autem proximieſt icita,<lb/>& debita, quando ſequentibus, quos ex verbo<lb/>
Dei enumerabo, modis peragitur, v. g.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">1. Chriſtiana Charitate, utpote quam Pau-<lb/>
lus nobis ſedulo inculcat. 1. Cor. 13. cap. toto.<lb/>
Unde Auguſtini regula nota profluxit, dicentis:<lb/>
Dilige prius & tum reprehendas. Acloco ſupe-<lb/>
rius allegato ait: Foris terribiliter perſonet in-<lb/>
crepatio, intus lenitatis teneatur dilectio. Quiſ-<lb/>
quis violatcharitatem, quodlibet magnum ha-<lb/>
beat ipſe, nihil eſt.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">2. Attemperata modeſtia quam egregiè<lb/>
Paulus in reprehenſione proximi commendat<lb/>
Gal. 6. v. 1. 2. Tim. 2. 24. 25. cap. 4. v. 2. &c.<lb/>
Unde etiam in jure Canonico ex Auguſtino cap.<lb/>
23. q. 4. de malis, recitatur ſententia, quę ita habet:<lb/>
Neque ergo conſentientes ſitis malis, ut appro-<lb/>
betis, neque negligentes, ut non arguatis, neque<lb/>ſuperbientes, ut inſultanter arguatis.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">3. Circumſpecta Prudentia, utpote quæ<lb/>
Chriſtianis commendatur, ſicut in quibusliber<lb/>
Actionibus, ita etiam in reprehenſione proximi,<lb/>
quæque intempeſtivè & imprudenter adhibita<lb/>
rectius & prudentius omittenda dicitur Matth.<lb/>
10. v. 16. Col. 4. v. 6. Prov. 25. v. 11. cap. 24. v. 11.<lb/>
Syr. 19. v. 28. cap. 22. v. 6. &c. Proinde pru-<lb/>
denter aliquis à reprehenſione proximi impru-<lb/>
denti abſtinere poteſt & debet, vel quando uno<lb/>
ex illicitis illis antea memoratis modis ſuſcipi-<lb/>
tur. Quò merito pertinet illud Eccleſ. 7. v. 17. vel<lb/>
quando homo aliquis eſt foris ſeu extra Eccle-<lb/>ſiam aut jam antea excommunicatus: Ejuſmodi<lb/>
enim hominem à noſtri judicii & cenſuræ Ec-<lb/>
cleſiaſticæ neceſſitate ipſe Apoſtolus eximit 1.<lb/>
Cor. 5. v. 11. 12. 13. Vel quando aliquis eſt ſive à<lb/>
converſatione &ſodalitio noſtro plane alienus,<lb/>
nec unquam cum eo conſuetudinem habnimus,<lb/>ſive converſatione nobis cognitus, at ita, ut<lb/>
aliter ſuſpicari & cogitare de co non liceat,<lb/>
quam illum more ſuo perverſo & inveterata<lb/>
malitia reprchenſionem in deriſionem aut ſu-<lb/>ſpicionem Invidiæ, iræ, arrogantiæ, aut conten-<lb/>
tionem converſurum eſſe. Vel quando nec lo-<lb/>
cus nec tempus reprehenſioni eſt conveniens.<lb/>
Quò omnino illud inſigne Salomonis monitum<lb/>ſpectat, dicentis: Qui corripit deriſorem, colligit<lb/>ſibi ignominiam & qui arguit, impium, maculam<lb/>ſibi inurit. Noli arguere deriſorem, ne oderit<lb/>
te. Argue ſapientem, & diliget te, Prov. 9. v. 7.<lb/>
8. Quo nomine <hirendition="#i">C</hi>hriſtus & Apoſtoli deriſores<lb/>
præfractos ulterius admonere ceſſarunt Matth.<lb/>
21. v. 43. Act. 13. v. 46. ſeq. &c. Prudenter<lb/>
v. reprehenſionem proximi aliquis ſuſcipere<lb/>
poteſt & debet è contrario, cùm illud non ex<lb/>
modo aliquo illicito, de quo in membro 2. actum<lb/>
fuitperflcit, verum ex Chriſtiana charita-<lb/>
te &<gapreason="fm"unit="chars"/>, debita gravitate, aliena ab o-<lb/>
mni ſiniſtra ſuſpicione, obſervato & con-<lb/>
gruo loco& tempore atque ex ſtudio ſin-<lb/>
ceræ pietatis, & augendæ gloriæ divinæ,</hi><lb/><fwplace="bottom"type="catch"><supplied>&</supplied></fw><lb/></p></div></div></div></div></div></body></text></TEI>
[697[679]/0987]
Th. IV. Sect. III. Num. XIV. Hamburgiſcher Streit mit dem Miniſterio.
fideli ad Pietatem adducat. Hoc officium cui-
libet Sacra Scriptura injungit, Lev. 19. v. 17. Pſ.
51. v. 15. Job. 4. v. 3. Luc. 22. v. 32. Rom. 15.
v. 14. 1. Cor. 5. v. 2. 11. 12. 13. Gal. 6. v. 1. Eph.
5. v. 11. 1. Theſſ. 5. v. 14. 2. Theſſ. 3. v. 6. 15. Hebr.
3. v. 12. 13. cap. 12. v. 12. 13. Jac. 5. v. 19. 20.
Unde Auguſtinus Tom. 10. Serm. 18. de verb.
Dom. cap. 18. v. 35. rectèſcribit: Duobus modis
te non maculat malus, non conſentias & redar-
guas. Quia parum erat non conſentire, ſi ſeque-
retur negligentia Diſciplinæ, magis [inquit Apo-
ſtolus Epheſ. 5. v. 11.] autem & redarguite: Re-
prehendite, corripite, coërcete.
II. Reprehenſio autem proximi _
ambulantis, quæ nobis eſt demandata, nequa-
quam fieri debet illicito modo & animo ini-
quo. Quod enim alias bonum eſt, niſi bene fi-
at, bonum non eſt manetque. Proinde & hac in
parte abeſſe debet:
1. Phariſaica Juſtitia & ſuperbia, quæ eò ho-
minem abducit, ut etiam proximireprehenſione
ceu bono opere & juſtitia propria conſtituat ſui
juſtiſicationem & ſalutem æternam. Quæ eſt ſu-
perbia & faſtus ſpiritualis, Deo quam maxime
exoſus; ſolum autem Chriſti Meritum verâ fi-
de apprehenſum eſt noſtra juſtitia & ſalus. Qua
de re vide Eſa. 2. v. 11. Matth. 6. v. 2. ſequi cap. 19.
v. 17. ſeq. Luc. 16. v. 15. cap. 18. v. 9. Rom. 10. v. 3.
Gal. 6. v. 3. &c. Qua de cauſa & Anabaptiſtici &
alii ſuſpecti libri ſunt evitandi, ne ex illis vene-
num illud de propria & prorſus perfecta juſtitia
hauriatur.
2. Contemptus proximi, quem reprehende-
re præſumis, Luc. 18. v. 9. Syr. 11. v. 2. Sæpe enim
aliquis aliũob nævum alto quaſi ſupercilio con-
temnit eiq; ſe longe præfert, qui tamen pluribus
ſceleribus, inter quæ maximum facilè eſt fa-
ſtus ſpiritualis, qui eſt Confidencia in propria ju-
ſtitia, eſt commaculatus. Sæpe alterius nævi ta-
xantur, qui tamen cæteroquin virtutibus aliis eſt
inſignitus, & quidem præ reprehenſioreillo ſu-
perbiente & inflato. In ipſa correctione vel co-
ercitione alienorum peccatorum cavendum eſt,
ne ſeſe extollat, qui alterum corripit, & Apoſto-
lica illa cogitanda ſententia eſt: Quapropter
qui ſe putat ſtare, videat, ne cadat, 1. Cor. 10. v. 12.
ait Auguſt. dicto loco.
3. _ , qua alterum quis
reprehendere ſtudet, ut vanam inde gloriam &
laudem aucupetur, ut ſanctulus audiat & alteri
ſe præferat; item ut Invidiam ſuam ſatiet, qua æ-
ſtuat animo ſuo contentioſo ut ſtomacho, quem
fovet, ſatisfaciat, & libidinem quemvis judi-
candi & damnandi adimpleat. Qualem Repre-
henſionem S. Scriptura ſeverè prohibet Syr. 6.
v. 2. ſeq. Luc. 6. v. 37. ſeq. Gal. 5. v. 26. Phil. 2. v. 3.
4. Pruritus quemvis in proximo nævum
reprehendendi aut quamvis in ejus oculo feſtu-
cam obſervandi, traducendi & corripiendi: qui
pruritus inconſideratus efficit, ut proprii ſce-
leris & trabis non habeatur ratio. Cum il-
le qui alterũ reprehendere geſtit, à ſe ipſo repre-
henſionis initium facere debeat & jubeatur Syr.
11. v. 7. 8. cap. 18. v. 20. 21. Luc. 6. v. 42. Gal. 6.
v. 4. &c. Quod ergo ſi aliquo modorum iſto-
rum aut omnibus ſimul reprehenſio proximi in-
ſtituatur, tum omninò reprehenſio illa fit illicita
& improba, & præſtaret illa ſuperſedere quam
cam contra Deum adhibere.
III. Reprehenſio autem proximieſt icita,
& debita, quando ſequentibus, quos ex verbo
Dei enumerabo, modis peragitur, v. g.
1. Chriſtiana Charitate, utpote quam Pau-
lus nobis ſedulo inculcat. 1. Cor. 13. cap. toto.
Unde Auguſtini regula nota profluxit, dicentis:
Dilige prius & tum reprehendas. Acloco ſupe-
rius allegato ait: Foris terribiliter perſonet in-
crepatio, intus lenitatis teneatur dilectio. Quiſ-
quis violatcharitatem, quodlibet magnum ha-
beat ipſe, nihil eſt.
2. Attemperata modeſtia quam egregiè
Paulus in reprehenſione proximi commendat
Gal. 6. v. 1. 2. Tim. 2. 24. 25. cap. 4. v. 2. &c.
Unde etiam in jure Canonico ex Auguſtino cap.
23. q. 4. de malis, recitatur ſententia, quę ita habet:
Neque ergo conſentientes ſitis malis, ut appro-
betis, neque negligentes, ut non arguatis, neque
ſuperbientes, ut inſultanter arguatis.
3. Circumſpecta Prudentia, utpote quæ
Chriſtianis commendatur, ſicut in quibusliber
Actionibus, ita etiam in reprehenſione proximi,
quæque intempeſtivè & imprudenter adhibita
rectius & prudentius omittenda dicitur Matth.
10. v. 16. Col. 4. v. 6. Prov. 25. v. 11. cap. 24. v. 11.
Syr. 19. v. 28. cap. 22. v. 6. &c. Proinde pru-
denter aliquis à reprehenſione proximi impru-
denti abſtinere poteſt & debet, vel quando uno
ex illicitis illis antea memoratis modis ſuſcipi-
tur. Quò merito pertinet illud Eccleſ. 7. v. 17. vel
quando homo aliquis eſt foris ſeu extra Eccle-
ſiam aut jam antea excommunicatus: Ejuſmodi
enim hominem à noſtri judicii & cenſuræ Ec-
cleſiaſticæ neceſſitate ipſe Apoſtolus eximit 1.
Cor. 5. v. 11. 12. 13. Vel quando aliquis eſt ſive à
converſatione & ſodalitio noſtro plane alienus,
nec unquam cum eo conſuetudinem habnimus,
ſive converſatione nobis cognitus, at ita, ut
aliter ſuſpicari & cogitare de co non liceat,
quam illum more ſuo perverſo & inveterata
malitia reprchenſionem in deriſionem aut ſu-
ſpicionem Invidiæ, iræ, arrogantiæ, aut conten-
tionem converſurum eſſe. Vel quando nec lo-
cus nec tempus reprehenſioni eſt conveniens.
Quò omnino illud inſigne Salomonis monitum
ſpectat, dicentis: Qui corripit deriſorem, colligit
ſibi ignominiam & qui arguit, impium, maculam
ſibi inurit. Noli arguere deriſorem, ne oderit
te. Argue ſapientem, & diliget te, Prov. 9. v. 7.
8. Quo nomine Chriſtus & Apoſtoli deriſores
præfractos ulterius admonere ceſſarunt Matth.
21. v. 43. Act. 13. v. 46. ſeq. &c. Prudenter
v. reprehenſionem proximi aliquis ſuſcipere
poteſt & debet è contrario, cùm illud non ex
modo aliquo illicito, de quo in membro 2. actum
fuitperflcit, verum ex Chriſtiana charita-
te & _ , debita gravitate, aliena ab o-
mni ſiniſtra ſuſpicione, obſervato & con-
gruo loco& tempore atque ex ſtudio ſin-
ceræ pietatis, & augendæ gloriæ divinæ,
&
Informationen zur CAB-Ansicht
Diese Ansicht bietet Ihnen die Darstellung des Textes in normalisierter Orthographie.
Diese Textvariante wird vollautomatisch erstellt und kann aufgrund dessen auch Fehler enthalten.
Alle veränderten Wortformen sind grau hinterlegt. Als fremdsprachliches Material erkannte
Textteile sind ausgegraut dargestellt.
Arnold, Gottfried: Unpartheyische Kirchen- und Ketzer-Historie. Bd. 2 (T. 3/4). Frankfurt (Main), 1700, S. 697[679]. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/arnold_ketzerhistorie02_1700/987>, abgerufen am 22.12.2024.
Alle Inhalte dieser Seite unterstehen, soweit nicht anders gekennzeichnet, einer
Creative-Commons-Lizenz.
Die Rechte an den angezeigten Bilddigitalisaten, soweit nicht anders gekennzeichnet, liegen bei den besitzenden Bibliotheken.
Weitere Informationen finden Sie in den DTA-Nutzungsbedingungen.
Insbesondere im Hinblick auf die §§ 86a StGB und 130 StGB wird festgestellt, dass die auf
diesen Seiten abgebildeten Inhalte weder in irgendeiner Form propagandistischen Zwecken
dienen, oder Werbung für verbotene Organisationen oder Vereinigungen darstellen, oder
nationalsozialistische Verbrechen leugnen oder verharmlosen, noch zum Zwecke der
Herabwürdigung der Menschenwürde gezeigt werden.
Die auf diesen Seiten abgebildeten Inhalte (in Wort und Bild) dienen im Sinne des
§ 86 StGB Abs. 3 ausschließlich historischen, sozial- oder kulturwissenschaftlichen
Forschungszwecken. Ihre Veröffentlichung erfolgt in der Absicht, Wissen zur Anregung
der intellektuellen Selbstständigkeit und Verantwortungsbereitschaft des Staatsbürgers zu
vermitteln und damit der Förderung seiner Mündigkeit zu dienen.
Zitierempfehlung: Deutsches Textarchiv. Grundlage für ein Referenzkorpus der neuhochdeutschen Sprache. Herausgegeben von der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften, Berlin 2024. URL: https://www.deutschestextarchiv.de/.
