und etlichen andern weibspersonen/ wie auch Petro Poiret.
[Spaltenumbruch]Jahr MDC. biß MDCC.quo in perfectione Christiana proficeret, sup- plicationibus vacans & orationi, quae res ma- gnam DEI gratiam luminaque singularia ei attraxit. Mortuis vero parentibus cum aliis in constituendo fuit Xenodocheo, cuisubsecu- tis temporis bona, quae possidebat, scilicet 20. aut 30. domos & dominatum, donatione inter vivos elargita est. Novem annos hac in domo nutriendis & educandis 30. aut 50. pauperrimis filiabus occupabatur sola, quas in legibus Spi- rituque Christianismi inftituere allaborabat: quo in munere & loco omni vitae tempore lu- bens perstitisset, verum detectura quoddam ma- leficium tot tantisq; premebatur persecutioni- bus, ut alio eam demigrare oporteret, prout plenius in vita ejuslegi potest.
Atque heic illeic adversus inimicos subsidium quaerens, innotuit viris piis ac doctis, Su- periori Patrum Oratorii Mechliniae, Vicario Archi-episcopi, ac Theologo quondam cele- berrimi Cornelii Iansenii Secretario, qui, men- tem suam de variis subjectis literis exponeret, inducebant. Superiore Oratorii D. de Cort maxime probante, quae de corruptione Ecclesiae communicabat, tres ea de re illi scripsit libros, sub nomine, lux mundi, publicatos. Quod, licet ex primis, vel optimum est ope- rum suorum. Certe ibidem, praesertim parte tertia, leguntur, quae occupare possint & obstu- pescere faciant lectorem suum. Vicarius ge- neralis obtinuit, ut partem vitae suae ipsamet scripto explanaret. Sed D. Noels, Secretari- us lansenii, nihil fere nisi suum sanctum Augu- stinum disceptationesque suorum cum Jesuitis super gratia DEI & dogmatibus morum Iaxatis cogitans, insistebat, de his eidem scriberet: Quae ab A. B. tribus non magnis voluminibus comprehensa sunt tituloque Academia Theologo- rum prodiere. Adeoevidenter demostrabat, cum Jesuitas, tum Jansenistas utroq, errare in puncto gratiae & praedestinationis, ut manaus daret. Ini- bique dogmata morum laxa Jesuitarum alio ge- nere armorum aliterque enervat, ac D. Pascal elegantibus suis Epistolis provincialibus; pluri- morumq; abusuu convictis Christianis, ostendit deniq; eos longissime a vero Christianismo esse remotos. Quod ad Jansenistas: leguntur, quae ad historiam eorum pertineant praecipua. Nempe persecutionibus in Gallia maxime obrutos, sta- tuisse in insulam vicinam Holsatiae concidere, exhibita a Dn. de Cort occasione, partemque ejus insulae emisse. Verum enim vero patet ex eoru studiis adversus Dn. de Cort & Dn. Bouri- gnon, (qui praecipuam sibi servaverant partem memoratae insulae, aliquot cum amicis, extra mundi turbas Christianam vitam illeic loci age- re constituentibus) patet, inquam, in Janse- nistis illis, eorum doctrinam morum pra- cticam longe differre a speculativa sua: uti vi- dere est cap. 22. vitae Dominae Bourignon & literis ejus datis ad Ducem Holsatiae, Magistra- tum Amstelodamensem, Dn. Arnaldum, Dn. de Pompone, & ad Patres Oratorii, quae repe- riuntur partesecunda Testimonii Veritatis editae. Est quod mireris, excedente ea Virgine e Bra- bantia, profectaque in Hollandiam & hac in Holsatiam, istos Dominos, Patresque Orato- rii sese Jesuitis & Lutheranis junxisse, in mole- ftiis tot, tantisque ipsimet creandis, ut Hol- [Spaltenumbruch]
landiam linquere & in Holsatia de urbe in ur-Jahr MDC. biß MDCC. bem, & illac Hamburgum, Hamburgo in Fri- siam Orientalem, quam vocant, aufugere coge- retur, unde diversi generis aliis persecutionibus, vixdum a morbo lethali reconvalescens fuga excedere adigebatur, exqua febri recidiva cor- repta paulo post, obiit denudata fere omnibus suis eodem loci sitis bonis.
Non solum ob bona his afficiebatur molesti- is, Ecclesiastici Lutherani utique non potuis- sent occupari ea de causa in libris adversus il- lam scribendis: praetendebatur itaque ejus do- ctrina, de quibus paucis.
Sunt in doctrina ejus quae appellat funda- mentalia praecipuaque, sunt accessoria, & dogma- tum morum ingens copia.
Ante omnia sacraeveritatem scripturae, symbolique Apostolici praesupponit & credit, atque anathemate vult feriendum, quicquidei contrarium.
Quo posito sequens est cardo ejus systema- tis.
Deum, Ens potens, justum, verax, sapiens, li- bertate pollens & perfectum, non in semet ipso solum deliciis affluere. Sed quoque extra se ente, quod sui similitudinem haberet & imagi- nem, quodque veluti sponsa ejus esset, dese- ctari voluisle.
Eum in finem condidisse creaturam pul- chram, bonam, justam, sapientem, liberam, po- tentem, pro lubitu aliis dominantem, DEI operibus, similiter pulchris luminosis absque corruptione & imperfectione conditis.
Hanc creaturam dotatam intel Iectu, volun- tate, libertate & aliis facultatibus, debuisse Ii- bertatesua quamlibet facultatem applicare suo objecto, intellectum DEO, qui eum lumine impleret & fide, voluntatem bono infinito, & sic de coeteris: hominemque fore semper liberum, non quidem ut sua voluntate potuisset excitare in se lumen bonumque in- finitum, sed pro lubitu facultates suas infinitis modis ad Deum convertere, producturum se- metipsum & delectaturum in iisdem feliciter atque in infinitum.
Verumab eo se avertentem, ut vilioribus ad- haereret rebus (quod peccatum est) perdidis- se in se lumen & bonum infinitum; crea- turasque subalternas mutato hoc ordine, disso- lutas esse ac turbatas, in quo consistit poena peccati.
Hominem hanc ob causam lumine privatum &bono, re ipsa damnatum esse cum posteris suis a nativitate: anima enim liberorum descendente a parentibus per propagationem, id est, pervir- tutem semel creaturis a DEO inditam, qua sui similes eadem pollentes realitate progene- rent, sequitur, eo, cui parum remansit realita- tis, non nisi deficiens produci.
Gratia Dei sola homines ex damnato isto fta- tu eripi posse, atq; Christum Jesum meritis suis eam illis impetrasse; hac nihilominus sub con- ditione; Ut libertatem suam rebus vilioribus averterent, DEOque, propensionibus quibus ad eas feruntur resistentes, cum suis facultati- bus traderent, qui eas illuminet, restituat & spi- ritu suo regat. Eosque tantum, qui liberrime manibus DEI se submittent, sibi ipsis abdican- tes, a DEO tenebris suis atque malis omni-
bus
A. K. H. Dritter Theil. U 2
und etlichen andern weibsperſonen/ wie auch Petro Poiret.
[Spaltenumbruch]Jahr MDC. biß MDCC.quo in perfectione Chriſtiana proficeret, ſup- plicationibus vacans & orationi, quæ res ma- gnam DEI gratiam luminaque ſingularia ei attraxit. Mortuis verò parentibus cum aliis in conſtituendo fuit Xenodocheo, cuiſubſecu- tis temporis bona, quæ poſſidebat, ſcilicet 20. aut 30. domos & dominatum, donatione inter vivos elargita eſt. Novem annos hac in domo nutriendis & educandis 30. aut 50. pauperrimis filiabus occupabatur ſola, quas in legibus Spi- rituque Chriſtianismi inftituere allaborabat: quo in munere & loco omni vitæ tempore lu- bens perſtitiſſet, verum detectura quoddam ma- leficium tot tantisq; premebatur perſecutioni- bus, ut aliò eam demigrare oporteret, prout plenius in vita ejuslegi poteſt.
Atque hîc illîc adverſus inimicos ſubſidium quærens, innotuit viris piis ac doctis, Su- periori Patrum Oratorii Mechliniæ, Vicario Archi-epiſcopi, ac Theologo quondam cele- berrimi Cornelii Ianſenii Secretario, qui, men- tem ſuam de variis ſubjectis literis exponeret, inducebant. Superiore Oratorii D. de Cort maximè probante, quæ de corruptione Eccleſiæ communicabat, tres ea de re illi ſcripſit libros, ſub nomine, lux mundi, publicatos. Quod, licèt ex primis, vel optimum eſt ope- rum ſuorum. Certè ibidem, præſertim parte tertia, leguntur, quæ occupare poſſint & obſtu- peſcere faciant lectorem ſuum. Vicarius ge- neralis obtinuit, ut partem vitæ ſuæ ipſamet ſcripto explanaret. Sed D. Noels, Secretari- us lanſenii, nihil fere niſi ſuum ſanctum Augu- ſtinum diſceptationesque ſuorum cum Jeſuitis ſuper gratia DEI & dogmatibus morum Iaxatis cogitans, inſiſtebat, de his eidem ſcriberet: Quæ ab A. B. tribus non magnis voluminibus comprehenſa ſunt tituloque Academia Theologo- rum prodiêre. Adeòevidenter demõſtrabat, cùm Jeſuitas, tum Janſeniſtas utroq, errare in puncto gratiæ & prædeſtinationis, ut manûs daret. Ini- bique dogmata morum laxa Jeſuitarum alio ge- nere armorum alitérque enervat, ac D. Paſcal elegantibus ſuis Epiſtolis provincialibus; pluri- morumq; abuſuũ convictis Chriſtianis, oſtendit deniq; eos longiſſimè à vero Chriſtianiſmo eſſe remotos. Quod ad Janſeniſtas: leguntur, quæ ad hiſtoriam eorum pertineant præcipuã. Nempe perſecutionibus in Gallia maximè obrutos, ſta- tuiſſe in inſulam vicinam Holſatiæ concidere, exhibita à Dn. de Cort occaſione, partémque ejus inſulæ emiſſe. Verùm enim verò patet ex eorũ ſtudiis adverſus Dn. de Cort & Dn. Bouri- gnon, (qui præcipuam ſibi ſervaverant partem memoratæ inſulæ, aliquot cum amicis, extra mundi turbas Chriſtianam vitam illîc loci age- re conſtituentibus) patet, inquam, in Janſe- niſtis illis, eorum doctrinam morum pra- cticam longè differre à ſpeculativa ſua: uti vi- dere eſt cap. 22. vitæ Dominæ Bourignon & literis ejus datis ad Ducem Holſatiæ, Magiſtra- tum Amſtelodamenſem, Dn. Arnaldum, Dn. de Pompone, & ad Patres Oratorii, quæ repe- riuntur parteſecunda Teſtimonii Veritatis editæ. Eſt quod mireris, excedente eâ Virgine è Bra- bantia, profectâque in Hollandiam & hàc in Holſatiam, iſtos Dominos, Patresque Orato- rii ſeſe Jeſuitis & Lutheranis junxiſſe, in mole- ftiis tot, tantisque ipſimet creandis, ut Hol- [Spaltenumbruch]
landiam linquere & in Holſatia de urbe in ur-Jahr MDC. biß MDCC. bem, & illâc Hamburgum, Hamburgo in Fri- ſiam Orientalem, quam vocant, aufugere coge- retur, unde diverſi generis aliis perſecutionibus, vixdum à morbo lethali reconvaleſcens fugâ excedere adigebatur, exqua febri recidiva cor- repta paulo poſt, obiit denudata fere omnibus ſuis eodem loci ſitis bonis.
Non ſolùm ob bona his afficiebatur moleſti- is, Eccleſiaſtici Lutherani utique non potuiſ- ſent occupari ea de cauſa in libris adverſus il- lam ſcribendis: prætendebatur itaque ejus do- ctrina, de quibus paucis.
Sunt in doctrina ejus quæ appellat funda- mentalia præcipuaque, ſunt acceſſoria, & dogma- tum morum ingens copia.
Ante omnia ſacræveritatem ſcripturæ, ſymbolique Apoſtolici præſupponit & credit, atque anathemate vult feriendum, quicquidei contrarium.
Quo poſito ſequens eſt cardo ejus ſyſtema- tis.
Deum, Ens potens, juſtum, verax, ſapiens, li- bertate pollens & perfectum, non in ſemet ipſo ſolùm deliciis affluere. Sed quoque extra ſe ente, quod ſui ſimilitudinem haberet & imagi- nem, quodque veluti ſponſa ejus eſſet, deſe- ctari voluiſle.
Eum in finem condidiſſe creaturam pul- chram, bonam, juſtam, ſapientem, liberam, po- tentem, pro lubitu aliis dominantem, DEI operibus, ſimiliter pulchris luminoſis absque corruptione & imperfectione conditis.
Hanc creaturam dotatam intel Iectu, volun- tate, libertate & aliis facultatibus, debuiſſe Ii- bertateſua quamlibet facultatem applicare ſuo objecto, intellectum DEO, qui eum lumine impleret & fide, voluntatem bono infinito, & ſic de cœteris: hominemque fore ſemper liberum, non quidem ut ſua voluntate potuiſſet excitare in ſe lumen bonumque in- finitum, ſed pro lubitu facultates ſuas infinitis modis ad Deum convertere, producturum ſe- metipſum & delectaturum in iisdem feliciter atque in infinitum.
Verùmab eo ſe avertentem, ut vilioribus ad- hæreret rebus (quod peccatum eſt) perdidiſ- ſe in ſe lumen & bonum infinitum; crea- turaſque ſubalternas mutato hoc ordine, diſſo- lutas eſſe ac turbatas, in quo conſiſtit pœna peccati.
Hominem hanc ob cauſam lumine privatum &bono, re ipſa damnatum eſſe cum poſteris ſuis à nativitate: animâ enim liberorum deſcendẽte à parentibus per propagationem, id eſt, pervir- tutem ſemel creaturis à DEO inditam, quâ ſui ſimiles eadem pollentes realitate progene- rent, ſequitur, eô, cui parum remanſit realita- tis, non niſi deficiens produci.
Gratiâ Dei ſolâ homines ex damnato iſto fta- tu eripi poſſe, atq; Chriſtum Jeſum meritis ſuis eam illis impetraſſe; hac nihilominus ſub con- ditione; Ut libertatem ſuam rebus vilioribus averterent, DEOque, propenſionibus quibus ad eas feruntur reſiſtentes, cum ſuis facultati- bus traderent, qui eas illuminet, reſtituat & ſpi- ritu ſuo regat. Eosque tantum, qui liberrimè manibus DEI ſe ſubmittent, ſibi ipſis abdican- tes, à DEO tenebris ſuis atque malis omni-
bus
A. K. H. Dritter Theil. U 2
<TEI><text><body><divn="1"><divn="2"><p><pbfacs="#f0167"n="155"/><fwplace="top"type="header">und etlichen andern weibsperſonen/ wie auch <hirendition="#aq">Petro Poiret.</hi></fw><lb/><cb/><noteplace="left">Jahr<lb/><hirendition="#aq">MDC.</hi><lb/>
biß<lb/><hirendition="#aq">MDCC.</hi></note><hirendition="#aq">quo in perfectione Chriſtiana proficeret, ſup-<lb/>
plicationibus vacans & orationi, quæ res ma-<lb/>
gnam DEI gratiam luminaque ſingularia ei<lb/>
attraxit. Mortuis verò parentibus cum aliis<lb/>
in conſtituendo fuit Xenodocheo, cuiſubſecu-<lb/>
tis temporis bona, quæ poſſidebat, ſcilicet 20.<lb/>
aut 30. domos & dominatum, donatione inter<lb/>
vivos elargita eſt. Novem annos hac in domo<lb/>
nutriendis & educandis 30. aut 50. pauperrimis<lb/>
filiabus occupabatur ſola, quas in legibus Spi-<lb/>
rituque Chriſtianismi inftituere allaborabat:<lb/>
quo in munere & loco omni vitæ tempore lu-<lb/>
bens perſtitiſſet, verum detectura quoddam ma-<lb/>
leficium tot tantisq; premebatur perſecutioni-<lb/>
bus, ut aliò eam demigrare oporteret, prout<lb/>
plenius in vita ejuslegi poteſt.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Atque hîc illîc adverſus inimicos ſubſidium<lb/>
quærens, innotuit viris piis ac doctis, Su-<lb/>
periori Patrum Oratorii Mechliniæ, Vicario<lb/>
Archi-epiſcopi, ac Theologo quondam cele-<lb/>
berrimi <hirendition="#i">Cornelii Ianſenii</hi> Secretario, qui, men-<lb/>
tem ſuam de variis ſubjectis literis exponeret,<lb/>
inducebant. Superiore Oratorii D. de Cort<lb/>
maximè probante, quæ de corruptione Eccleſiæ<lb/>
communicabat, tres ea de re illi ſcripſit libros,<lb/>ſub nomine, <hirendition="#i">lux mundi</hi>, publicatos. Quod,<lb/>
licèt ex primis, vel optimum eſt ope-<lb/>
rum ſuorum. Certè ibidem, præſertim parte<lb/>
tertia, leguntur, quæ occupare poſſint & obſtu-<lb/>
peſcere faciant lectorem ſuum. Vicarius ge-<lb/>
neralis obtinuit, ut partem vitæ ſuæ ipſamet<lb/>ſcripto explanaret. Sed D. Noels, Secretari-<lb/>
us lanſenii, nihil fere niſi ſuum ſanctum Augu-<lb/>ſtinum diſceptationesque ſuorum cum Jeſuitis<lb/>ſuper gratia DEI & dogmatibus morum Iaxatis<lb/>
cogitans, inſiſtebat, de his eidem ſcriberet:<lb/>
Quæ ab A. B. tribus non magnis voluminibus<lb/>
comprehenſa ſunt tituloque <hirendition="#i">Academia Theologo-<lb/>
rum</hi> prodiêre. Adeòevidenter demõſtrabat, cùm<lb/>
Jeſuitas, tum Janſeniſtas utroq, errare in puncto<lb/>
gratiæ & prædeſtinationis, ut manûs daret. Ini-<lb/>
bique dogmata morum laxa Jeſuitarum alio ge-<lb/>
nere armorum alitérque enervat, ac D. Paſcal<lb/>
elegantibus ſuis Epiſtolis provincialibus; pluri-<lb/>
morumq; abuſuũ convictis Chriſtianis, oſtendit<lb/>
deniq; eos longiſſimè à vero Chriſtianiſmo eſſe<lb/>
remotos. Quod ad Janſeniſtas: leguntur, quæ ad<lb/>
hiſtoriam eorum pertineant præcipuã. Nempe<lb/>
perſecutionibus in Gallia maximè obrutos, ſta-<lb/>
tuiſſe in inſulam vicinam Holſatiæ concidere,<lb/>
exhibita à Dn. de Cort occaſione, partémque<lb/>
ejus inſulæ emiſſe. Verùm enim verò patet ex<lb/>
eorũſtudiis adverſus Dn. de Cort & Dn. Bouri-<lb/>
gnon, (qui præcipuam ſibi ſervaverant partem<lb/>
memoratæ inſulæ, aliquot cum amicis, extra<lb/>
mundi turbas Chriſtianam vitam illîc loci age-<lb/>
re conſtituentibus) patet, inquam, in Janſe-<lb/>
niſtis illis, eorum doctrinam morum pra-<lb/>
cticam longè differre à ſpeculativa ſua: uti vi-<lb/>
dere eſt cap. 22. vitæ Dominæ Bourignon &<lb/>
literis ejus datis ad Ducem Holſatiæ, Magiſtra-<lb/>
tum Amſtelodamenſem, Dn. Arnaldum, Dn.<lb/>
de Pompone, & ad Patres Oratorii, quæ repe-<lb/>
riuntur parteſecunda <hirendition="#i">Teſtimonii Veritatis</hi> editæ.<lb/>
Eſt quod mireris, excedente eâ Virgine è Bra-<lb/>
bantia, profectâque in Hollandiam & hàc in<lb/>
Holſatiam, iſtos Dominos, Patresque Orato-<lb/>
rii ſeſe Jeſuitis & Lutheranis junxiſſe, in mole-<lb/>
ftiis tot, tantisque ipſimet creandis, ut Hol-<lb/><cb/>
landiam linquere & in Holſatia de urbe in ur-</hi><noteplace="right">Jahr<lb/><hirendition="#aq">MDC.</hi><lb/>
biß<lb/><hirendition="#aq">MDCC.</hi></note><lb/><hirendition="#aq">bem, & illâc Hamburgum, Hamburgo in Fri-<lb/>ſiam Orientalem, quam vocant, aufugere coge-<lb/>
retur, unde diverſi generis aliis perſecutionibus,<lb/>
vixdum à morbo lethali reconvaleſcens fugâ<lb/>
excedere adigebatur, exqua febri recidiva cor-<lb/>
repta paulo poſt, obiit denudata fere omnibus<lb/>ſuis eodem loci ſitis bonis.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Non ſolùm ob bona his afficiebatur moleſti-<lb/>
is, Eccleſiaſtici Lutherani utique non potuiſ-<lb/>ſent occupari ea de cauſa in libris adverſus il-<lb/>
lam ſcribendis: prætendebatur itaque ejus do-<lb/>
ctrina, de quibus paucis.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Sunt in doctrina ejus quæ appellat <hirendition="#i">funda-<lb/>
mentalia</hi> præcipuaque, ſunt <hirendition="#i">acceſſoria,</hi>& dogma-<lb/>
tum <hirendition="#i">morum</hi> ingens copia.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Ante omnia ſacræveritatem ſcripturæ,<lb/>ſymbolique Apoſtolici præſupponit & credit,<lb/>
atque anathemate vult feriendum, quicquidei<lb/>
contrarium.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Quo poſito ſequens eſt cardo ejus ſyſtema-<lb/>
tis.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Deum, Ens potens, juſtum, verax, ſapiens, li-<lb/>
bertate pollens & perfectum, non in ſemet ipſo<lb/>ſolùm deliciis affluere. Sed quoque extra ſe<lb/>
ente, quod ſui ſimilitudinem haberet & imagi-<lb/>
nem, quodque veluti ſponſa ejus eſſet, deſe-<lb/>
ctari voluiſle.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Eum in finem condidiſſe creaturam pul-<lb/>
chram, bonam, juſtam, ſapientem, liberam, po-<lb/>
tentem, pro lubitu aliis dominantem, DEI<lb/>
operibus, ſimiliter pulchris luminoſis absque<lb/>
corruptione & imperfectione conditis.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Hanc creaturam dotatam intel Iectu, volun-<lb/>
tate, libertate & aliis facultatibus, debuiſſe Ii-<lb/>
bertateſua quamlibet facultatem applicare ſuo<lb/>
objecto, intellectum DEO, qui eum lumine<lb/>
impleret & fide, voluntatem bono infinito, &<lb/>ſic de cœteris: hominemque fore ſemper<lb/>
liberum, non quidem ut ſua voluntate<lb/>
potuiſſet excitare in ſe lumen bonumque in-<lb/>
finitum, ſed pro lubitu facultates ſuas infinitis<lb/>
modis ad Deum convertere, producturum ſe-<lb/>
metipſum & delectaturum in iisdem feliciter<lb/>
atque in infinitum.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Verùmab eo ſe avertentem, ut vilioribus ad-<lb/>
hæreret rebus (quod peccatum eſt) perdidiſ-<lb/>ſe in ſe lumen & bonum infinitum; crea-<lb/>
turaſque ſubalternas mutato hoc ordine, diſſo-<lb/>
lutas eſſe ac turbatas, in quo conſiſtit pœna<lb/>
peccati.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Hominem hanc ob cauſam lumine privatum<lb/>&bono, re ipſa damnatum eſſe cum poſteris ſuis<lb/>
à nativitate: animâ enim liberorum deſcendẽte<lb/>
à parentibus per propagationem, id eſt, pervir-<lb/>
tutem ſemel creaturis à <hirendition="#g">DEO</hi> inditam, quâ<lb/>ſui ſimiles eadem pollentes realitate progene-<lb/>
rent, ſequitur, eô, cui parum remanſit realita-<lb/>
tis, non niſi deficiens produci.</hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Gratiâ Dei ſolâ homines ex damnato iſto fta-<lb/>
tu eripi poſſe, atq; Chriſtum Jeſum meritis ſuis<lb/>
eam illis impetraſſe; hac nihilominus ſub con-<lb/>
ditione; Ut libertatem ſuam rebus vilioribus<lb/>
averterent, DEOque, propenſionibus quibus<lb/>
ad eas feruntur reſiſtentes, cum ſuis facultati-<lb/>
bus traderent, qui eas illuminet, reſtituat &ſpi-<lb/>
ritu ſuo regat. Eosque tantum, qui liberrimè<lb/>
manibus DEI ſe ſubmittent, ſibi ipſis abdican-<lb/>
tes, à DEO tenebris ſuis atque malis omni-</hi><lb/><fwplace="bottom"type="sig"><hirendition="#fr">A. K. H. Dritter Theil. U 2</hi></fw><fwplace="bottom"type="catch"><hirendition="#aq">bus</hi></fw><lb/></p></div></div></body></text></TEI>
[155/0167]
und etlichen andern weibsperſonen/ wie auch Petro Poiret.
quo in perfectione Chriſtiana proficeret, ſup-
plicationibus vacans & orationi, quæ res ma-
gnam DEI gratiam luminaque ſingularia ei
attraxit. Mortuis verò parentibus cum aliis
in conſtituendo fuit Xenodocheo, cuiſubſecu-
tis temporis bona, quæ poſſidebat, ſcilicet 20.
aut 30. domos & dominatum, donatione inter
vivos elargita eſt. Novem annos hac in domo
nutriendis & educandis 30. aut 50. pauperrimis
filiabus occupabatur ſola, quas in legibus Spi-
rituque Chriſtianismi inftituere allaborabat:
quo in munere & loco omni vitæ tempore lu-
bens perſtitiſſet, verum detectura quoddam ma-
leficium tot tantisq; premebatur perſecutioni-
bus, ut aliò eam demigrare oporteret, prout
plenius in vita ejuslegi poteſt.
Jahr
MDC.
biß
MDCC.
Atque hîc illîc adverſus inimicos ſubſidium
quærens, innotuit viris piis ac doctis, Su-
periori Patrum Oratorii Mechliniæ, Vicario
Archi-epiſcopi, ac Theologo quondam cele-
berrimi Cornelii Ianſenii Secretario, qui, men-
tem ſuam de variis ſubjectis literis exponeret,
inducebant. Superiore Oratorii D. de Cort
maximè probante, quæ de corruptione Eccleſiæ
communicabat, tres ea de re illi ſcripſit libros,
ſub nomine, lux mundi, publicatos. Quod,
licèt ex primis, vel optimum eſt ope-
rum ſuorum. Certè ibidem, præſertim parte
tertia, leguntur, quæ occupare poſſint & obſtu-
peſcere faciant lectorem ſuum. Vicarius ge-
neralis obtinuit, ut partem vitæ ſuæ ipſamet
ſcripto explanaret. Sed D. Noels, Secretari-
us lanſenii, nihil fere niſi ſuum ſanctum Augu-
ſtinum diſceptationesque ſuorum cum Jeſuitis
ſuper gratia DEI & dogmatibus morum Iaxatis
cogitans, inſiſtebat, de his eidem ſcriberet:
Quæ ab A. B. tribus non magnis voluminibus
comprehenſa ſunt tituloque Academia Theologo-
rum prodiêre. Adeòevidenter demõſtrabat, cùm
Jeſuitas, tum Janſeniſtas utroq, errare in puncto
gratiæ & prædeſtinationis, ut manûs daret. Ini-
bique dogmata morum laxa Jeſuitarum alio ge-
nere armorum alitérque enervat, ac D. Paſcal
elegantibus ſuis Epiſtolis provincialibus; pluri-
morumq; abuſuũ convictis Chriſtianis, oſtendit
deniq; eos longiſſimè à vero Chriſtianiſmo eſſe
remotos. Quod ad Janſeniſtas: leguntur, quæ ad
hiſtoriam eorum pertineant præcipuã. Nempe
perſecutionibus in Gallia maximè obrutos, ſta-
tuiſſe in inſulam vicinam Holſatiæ concidere,
exhibita à Dn. de Cort occaſione, partémque
ejus inſulæ emiſſe. Verùm enim verò patet ex
eorũ ſtudiis adverſus Dn. de Cort & Dn. Bouri-
gnon, (qui præcipuam ſibi ſervaverant partem
memoratæ inſulæ, aliquot cum amicis, extra
mundi turbas Chriſtianam vitam illîc loci age-
re conſtituentibus) patet, inquam, in Janſe-
niſtis illis, eorum doctrinam morum pra-
cticam longè differre à ſpeculativa ſua: uti vi-
dere eſt cap. 22. vitæ Dominæ Bourignon &
literis ejus datis ad Ducem Holſatiæ, Magiſtra-
tum Amſtelodamenſem, Dn. Arnaldum, Dn.
de Pompone, & ad Patres Oratorii, quæ repe-
riuntur parteſecunda Teſtimonii Veritatis editæ.
Eſt quod mireris, excedente eâ Virgine è Bra-
bantia, profectâque in Hollandiam & hàc in
Holſatiam, iſtos Dominos, Patresque Orato-
rii ſeſe Jeſuitis & Lutheranis junxiſſe, in mole-
ftiis tot, tantisque ipſimet creandis, ut Hol-
landiam linquere & in Holſatia de urbe in ur-
bem, & illâc Hamburgum, Hamburgo in Fri-
ſiam Orientalem, quam vocant, aufugere coge-
retur, unde diverſi generis aliis perſecutionibus,
vixdum à morbo lethali reconvaleſcens fugâ
excedere adigebatur, exqua febri recidiva cor-
repta paulo poſt, obiit denudata fere omnibus
ſuis eodem loci ſitis bonis.
Jahr
MDC.
biß
MDCC.
Non ſolùm ob bona his afficiebatur moleſti-
is, Eccleſiaſtici Lutherani utique non potuiſ-
ſent occupari ea de cauſa in libris adverſus il-
lam ſcribendis: prætendebatur itaque ejus do-
ctrina, de quibus paucis.
Sunt in doctrina ejus quæ appellat funda-
mentalia præcipuaque, ſunt acceſſoria, & dogma-
tum morum ingens copia.
Ante omnia ſacræveritatem ſcripturæ,
ſymbolique Apoſtolici præſupponit & credit,
atque anathemate vult feriendum, quicquidei
contrarium.
Quo poſito ſequens eſt cardo ejus ſyſtema-
tis.
Deum, Ens potens, juſtum, verax, ſapiens, li-
bertate pollens & perfectum, non in ſemet ipſo
ſolùm deliciis affluere. Sed quoque extra ſe
ente, quod ſui ſimilitudinem haberet & imagi-
nem, quodque veluti ſponſa ejus eſſet, deſe-
ctari voluiſle.
Eum in finem condidiſſe creaturam pul-
chram, bonam, juſtam, ſapientem, liberam, po-
tentem, pro lubitu aliis dominantem, DEI
operibus, ſimiliter pulchris luminoſis absque
corruptione & imperfectione conditis.
Hanc creaturam dotatam intel Iectu, volun-
tate, libertate & aliis facultatibus, debuiſſe Ii-
bertateſua quamlibet facultatem applicare ſuo
objecto, intellectum DEO, qui eum lumine
impleret & fide, voluntatem bono infinito, &
ſic de cœteris: hominemque fore ſemper
liberum, non quidem ut ſua voluntate
potuiſſet excitare in ſe lumen bonumque in-
finitum, ſed pro lubitu facultates ſuas infinitis
modis ad Deum convertere, producturum ſe-
metipſum & delectaturum in iisdem feliciter
atque in infinitum.
Verùmab eo ſe avertentem, ut vilioribus ad-
hæreret rebus (quod peccatum eſt) perdidiſ-
ſe in ſe lumen & bonum infinitum; crea-
turaſque ſubalternas mutato hoc ordine, diſſo-
lutas eſſe ac turbatas, in quo conſiſtit pœna
peccati.
Hominem hanc ob cauſam lumine privatum
&bono, re ipſa damnatum eſſe cum poſteris ſuis
à nativitate: animâ enim liberorum deſcendẽte
à parentibus per propagationem, id eſt, pervir-
tutem ſemel creaturis à DEO inditam, quâ
ſui ſimiles eadem pollentes realitate progene-
rent, ſequitur, eô, cui parum remanſit realita-
tis, non niſi deficiens produci.
Gratiâ Dei ſolâ homines ex damnato iſto fta-
tu eripi poſſe, atq; Chriſtum Jeſum meritis ſuis
eam illis impetraſſe; hac nihilominus ſub con-
ditione; Ut libertatem ſuam rebus vilioribus
averterent, DEOque, propenſionibus quibus
ad eas feruntur reſiſtentes, cum ſuis facultati-
bus traderent, qui eas illuminet, reſtituat & ſpi-
ritu ſuo regat. Eosque tantum, qui liberrimè
manibus DEI ſe ſubmittent, ſibi ipſis abdican-
tes, à DEO tenebris ſuis atque malis omni-
bus
A. K. H. Dritter Theil. U 2
Informationen zur CAB-Ansicht
Diese Ansicht bietet Ihnen die Darstellung des Textes in normalisierter Orthographie.
Diese Textvariante wird vollautomatisch erstellt und kann aufgrund dessen auch Fehler enthalten.
Alle veränderten Wortformen sind grau hinterlegt. Als fremdsprachliches Material erkannte
Textteile sind ausgegraut dargestellt.
Arnold, Gottfried: Unpartheyische Kirchen- und Ketzer-Historie. Bd. 2 (T. 3/4). Frankfurt (Main), 1700, S. 155. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/arnold_ketzerhistorie02_1700/167>, abgerufen am 22.12.2024.
Alle Inhalte dieser Seite unterstehen, soweit nicht anders gekennzeichnet, einer
Creative-Commons-Lizenz.
Die Rechte an den angezeigten Bilddigitalisaten, soweit nicht anders gekennzeichnet, liegen bei den besitzenden Bibliotheken.
Weitere Informationen finden Sie in den DTA-Nutzungsbedingungen.
Insbesondere im Hinblick auf die §§ 86a StGB und 130 StGB wird festgestellt, dass die auf
diesen Seiten abgebildeten Inhalte weder in irgendeiner Form propagandistischen Zwecken
dienen, oder Werbung für verbotene Organisationen oder Vereinigungen darstellen, oder
nationalsozialistische Verbrechen leugnen oder verharmlosen, noch zum Zwecke der
Herabwürdigung der Menschenwürde gezeigt werden.
Die auf diesen Seiten abgebildeten Inhalte (in Wort und Bild) dienen im Sinne des
§ 86 StGB Abs. 3 ausschließlich historischen, sozial- oder kulturwissenschaftlichen
Forschungszwecken. Ihre Veröffentlichung erfolgt in der Absicht, Wissen zur Anregung
der intellektuellen Selbstständigkeit und Verantwortungsbereitschaft des Staatsbürgers zu
vermitteln und damit der Förderung seiner Mündigkeit zu dienen.
Zitierempfehlung: Deutsches Textarchiv. Grundlage für ein Referenzkorpus der neuhochdeutschen Sprache. Herausgegeben von der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften, Berlin 2024. URL: https://www.deutschestextarchiv.de/.
