fen/ betrifft es die Farth/ so hauet es dieselbe entzwey/ und muß der Arbeiter in die wie ein messerscharffen Flötz fallen.
Nachdem Herr M. Zacharias Theobald in diesem seinem Hue- bischen Berg-Bericht öffters vom Wetter Erwehnung gethan/ so wollen wir auch seine Untersuchung anhängen/ die er DE HALITU MINERALI quem metallici vocant den Schwaden gethan hat. Wovon er also spricht:
I. Fertilis haec doctorum virorum aetas non modo ambulacr[;a]; maxime praeceptoris omnia perreptavit, sed juxisse inscrutabilia naturae adyta rimari voluit. Testantur hoc artes, loquuntur scientiae, decla- rant scripta doctorum. Quid ergo! nihil tentandum? absit, nam ma- le de natura censet, quicunque illam uno aut altero partu effectam esse arbitratur. II. Haec cum aliis causis haud levibus me, aut aliquid os en tu- po, geumatos kharin, de halitu illo minerali, quem Germani vocant den Schwaden/ praesertim Schlaccowaldensium fodinarum (nam in aliis locis pro metalli varietate, ut videre est in metallicis venis montis Cuthnae, alius esse potest,) conscriberem, impulerunt, quod jam missis longis ambagibus faciam. III. Antequam autem ad rem veniam, quaedam praemittere & volo, & debeo, ut aures philosophorum morosas placem; quorum pri- mum est: Naturam hujus halitus ex natura deleteriorum non esse quae- rendam, alias ad nullam certam sufficientemque causam, quae animum nostrum cognitionis te phusei cupidissimum explere potest, pervenie- mus. Variae sunt pestes & mille nocendi artes, nec solum pontus fert vegetabilia venenata, vel juxta Homerum AEgyptus, sed & Saxonis ar- va soli, aut Alpes Bohemiae patriae meae. Quid? quod mel dulcissi- mum, sed ex eo venenum praesentissimum parare, nullius artis est. Et hoc multis sine justa, multisque nominibus necessaria occultatione ha- rum rerum probare nequeo. Ea propter statuo, ex metallo, quod illo in loco foditur, venenatae illius exhalationis naturam esse cognoscen- dam: Alium enim halitum & minus noxium plumbi, per nitrosiorem vero hydrargyri specus gignunt & producunt, ceu Experientia mater
artium
C c
Beſchreibung des Fichtelbergs.
fen/ betrifft es die Farth/ ſo hauet es dieſelbe entzwey/ und muß der Arbeiter in die wie ein meſſerſcharffen Floͤtz fallen.
Nachdem Herr M. Zacharias Theobald in dieſem ſeinem Hue- biſchen Berg-Bericht oͤffters vom Wetter Erwehnung gethan/ ſo wollen wir auch ſeine Unterſuchung anhaͤngen/ die er DE HALITU MINERALI quem metallici vocant den Schwaden gethan hat. Wovon er alſo ſpricht:
I. Fertilis hæc doctorum virorum ætas non modo ambulacr[;a]; maxime præceptoris omnia perreptavit, ſed juxiſſe inſcrutabilia naturæ adyta rimari voluit. Teſtantur hoc artes, loquuntur ſcientiæ, decla- rant ſcripta doctorum. Quid ergo! nihil tentandum? abſit, nam ma- le de natura cenſet, quicunque illam uno aut altero partu effectam eſſe arbitratur. II. Hæc cum aliis cauſis haud levibus me, aut aliquid ὥς ἐν τύ- πῳ, γεύματος χάριν, de halitu illo minerali, quem Germani vocant den Schwaden/ præſertim Schlaccowaldenſium fodinarum (nam in aliis locis pro metalli varietate, ut videre eſt in metallicis venis montis Cuthnæ, alius eſſe poteſt,) conſcriberem, impulerunt, quod jam misſis longis ambagibus faciam. III. Antequam autem ad rem veniam, quædam præmittere & volo, & debeo, ut aures philoſophorum moroſas placem; quorum pri- mum eſt: Naturam hujus halitus ex natura deleteriorum non eſſe quæ- rendam, alias ad nullam certam ſufficientemque cauſam, quæ animum noſtrum cognitionis τῇ φύσει cupidisſimum explere poteſt, pervenie- mus. Variæ ſunt peſtes & mille nocendi artes, nec ſolum pontus fert vegetabilia venenata, vel juxta Homerum Ægyptus, ſed & Saxonis ar- va ſoli, aut Alpes Bohemiæ patriæ meæ. Quid? quod mel dulcisſi- mum, ſed ex eo venenum præſentisſimum parare, nullius artis eſt. Et hoc multis ſine juſta, multisque nominibus neceſſaria occultatione ha- rum rerum probare nequeo. Ea propter ſtatuo, ex metallo, quod illo in loco foditur, venenatæ illius exhalationis naturam eſſe cognoſcen- dam: Alium enim halitum & minus noxium plumbi, per nitroſiorem vero hydrargyri ſpecus gignunt & producunt, ceu Experientia mater
artium
C c
<TEI><text><body><divn="1"><divn="2"><p><pbfacs="#f0236"n="201"/><fwplace="top"type="header"><hirendition="#b">Beſchreibung des Fichtelbergs.</hi></fw><lb/>
fen/ betrifft es die Farth/ ſo hauet es dieſelbe entzwey/ und muß<lb/>
der Arbeiter in die wie ein meſſerſcharffen Floͤtz fallen.</p><lb/><p>Nachdem Herr <hirendition="#aq"><hirendition="#i">M. Zacharias Theobald</hi></hi> in dieſem ſeinem <hirendition="#fr">Hue-<lb/>
biſchen Berg-Bericht</hi> oͤffters vom Wetter Erwehnung gethan/<lb/>ſo wollen wir auch ſeine Unterſuchung anhaͤngen/ die er<lb/><hirendition="#c"><hirendition="#aq">DE HALITU MINERALI<lb/>
quem metallici vocant</hi><lb/>
den Schwaden</hi><lb/>
gethan hat. Wovon er alſo ſpricht:</p><lb/><cit><quote><hirendition="#aq">I. Fertilis hæc doctorum virorum ætas non modo ambulacr<supplied>;a</supplied>;<lb/>
maxime præceptoris omnia perreptavit, ſed juxiſſe inſcrutabilia naturæ<lb/>
adyta rimari voluit. Teſtantur hoc artes, loquuntur ſcientiæ, decla-<lb/>
rant ſcripta doctorum. Quid ergo! nihil tentandum? abſit, nam ma-<lb/>
le de natura cenſet, quicunque illam uno aut altero partu effectam eſſe<lb/>
arbitratur.<lb/>
II. Hæc cum aliis cauſis haud levibus me, aut aliquid ὥςἐντύ-<lb/>πῳ, γεύματοςχάριν, de halitu illo minerali, quem Germani vocant</hi><lb/>
den Schwaden/ <hirendition="#aq">præſertim Schlaccowaldenſium fodinarum (nam in<lb/>
aliis locis pro metalli varietate, ut videre eſt in metallicis venis montis<lb/>
Cuthnæ, alius eſſe poteſt,) conſcriberem, impulerunt, quod jam misſis<lb/>
longis ambagibus faciam.<lb/>
III. Antequam autem ad rem veniam, quædam præmittere &<lb/>
volo, & debeo, ut aures philoſophorum moroſas placem; quorum pri-<lb/>
mum eſt: Naturam hujus halitus ex natura deleteriorum non eſſe quæ-<lb/>
rendam, alias ad nullam certam ſufficientemque cauſam, quæ animum<lb/>
noſtrum cognitionis τῇφύσει cupidisſimum explere poteſt, pervenie-<lb/>
mus. Variæ ſunt peſtes & mille nocendi artes, nec ſolum pontus fert<lb/>
vegetabilia venenata, vel juxta Homerum Ægyptus, ſed & Saxonis ar-<lb/>
va ſoli, aut Alpes Bohemiæ patriæ meæ. Quid? quod mel dulcisſi-<lb/>
mum, ſed ex eo venenum præſentisſimum parare, nullius artis eſt. Et<lb/>
hoc multis ſine juſta, multisque nominibus neceſſaria occultatione ha-<lb/>
rum rerum probare nequeo. Ea propter ſtatuo, ex metallo, quod illo<lb/>
in loco foditur, venenatæ illius exhalationis naturam eſſe cognoſcen-<lb/>
dam: Alium enim halitum & minus noxium plumbi, per nitroſiorem<lb/>
vero hydrargyri ſpecus gignunt & producunt, ceu Experientia mater</hi><lb/><fwplace="bottom"type="sig">C c</fw><fwplace="bottom"type="catch"><hirendition="#aq">artium</hi></fw><lb/></quote></cit></div></div></body></text></TEI>
[201/0236]
Beſchreibung des Fichtelbergs.
fen/ betrifft es die Farth/ ſo hauet es dieſelbe entzwey/ und muß
der Arbeiter in die wie ein meſſerſcharffen Floͤtz fallen.
Nachdem Herr M. Zacharias Theobald in dieſem ſeinem Hue-
biſchen Berg-Bericht oͤffters vom Wetter Erwehnung gethan/
ſo wollen wir auch ſeine Unterſuchung anhaͤngen/ die er
DE HALITU MINERALI
quem metallici vocant
den Schwaden
gethan hat. Wovon er alſo ſpricht:
I. Fertilis hæc doctorum virorum ætas non modo ambulacr;a;
maxime præceptoris omnia perreptavit, ſed juxiſſe inſcrutabilia naturæ
adyta rimari voluit. Teſtantur hoc artes, loquuntur ſcientiæ, decla-
rant ſcripta doctorum. Quid ergo! nihil tentandum? abſit, nam ma-
le de natura cenſet, quicunque illam uno aut altero partu effectam eſſe
arbitratur.
II. Hæc cum aliis cauſis haud levibus me, aut aliquid ὥς ἐν τύ-
πῳ, γεύματος χάριν, de halitu illo minerali, quem Germani vocant
den Schwaden/ præſertim Schlaccowaldenſium fodinarum (nam in
aliis locis pro metalli varietate, ut videre eſt in metallicis venis montis
Cuthnæ, alius eſſe poteſt,) conſcriberem, impulerunt, quod jam misſis
longis ambagibus faciam.
III. Antequam autem ad rem veniam, quædam præmittere &
volo, & debeo, ut aures philoſophorum moroſas placem; quorum pri-
mum eſt: Naturam hujus halitus ex natura deleteriorum non eſſe quæ-
rendam, alias ad nullam certam ſufficientemque cauſam, quæ animum
noſtrum cognitionis τῇ φύσει cupidisſimum explere poteſt, pervenie-
mus. Variæ ſunt peſtes & mille nocendi artes, nec ſolum pontus fert
vegetabilia venenata, vel juxta Homerum Ægyptus, ſed & Saxonis ar-
va ſoli, aut Alpes Bohemiæ patriæ meæ. Quid? quod mel dulcisſi-
mum, ſed ex eo venenum præſentisſimum parare, nullius artis eſt. Et
hoc multis ſine juſta, multisque nominibus neceſſaria occultatione ha-
rum rerum probare nequeo. Ea propter ſtatuo, ex metallo, quod illo
in loco foditur, venenatæ illius exhalationis naturam eſſe cognoſcen-
dam: Alium enim halitum & minus noxium plumbi, per nitroſiorem
vero hydrargyri ſpecus gignunt & producunt, ceu Experientia mater
artium
C c
Informationen zur CAB-Ansicht
Diese Ansicht bietet Ihnen die Darstellung des Textes in normalisierter Orthographie.
Diese Textvariante wird vollautomatisch erstellt und kann aufgrund dessen auch Fehler enthalten.
Alle veränderten Wortformen sind grau hinterlegt. Als fremdsprachliches Material erkannte
Textteile sind ausgegraut dargestellt.
Pachelbel-Gehag, Johann Christoph von: Ausführliche Beschreibung Des Fichtel-Berges, Jn Norgau liegend. Leipzig, 1716, S. 201. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/pachelbel_fichtelberg_1716/236>, abgerufen am 07.07.2024.
Alle Inhalte dieser Seite unterstehen, soweit nicht anders gekennzeichnet, einer
Creative-Commons-Lizenz.
Die Rechte an den angezeigten Bilddigitalisaten, soweit nicht anders gekennzeichnet, liegen bei den besitzenden Bibliotheken.
Weitere Informationen finden Sie in den DTA-Nutzungsbedingungen.
Insbesondere im Hinblick auf die §§ 86a StGB und 130 StGB wird festgestellt, dass die auf
diesen Seiten abgebildeten Inhalte weder in irgendeiner Form propagandistischen Zwecken
dienen, oder Werbung für verbotene Organisationen oder Vereinigungen darstellen, oder
nationalsozialistische Verbrechen leugnen oder verharmlosen, noch zum Zwecke der
Herabwürdigung der Menschenwürde gezeigt werden.
Die auf diesen Seiten abgebildeten Inhalte (in Wort und Bild) dienen im Sinne des
§ 86 StGB Abs. 3 ausschließlich historischen, sozial- oder kulturwissenschaftlichen
Forschungszwecken. Ihre Veröffentlichung erfolgt in der Absicht, Wissen zur Anregung
der intellektuellen Selbstständigkeit und Verantwortungsbereitschaft des Staatsbürgers zu
vermitteln und damit der Förderung seiner Mündigkeit zu dienen.
Zitierempfehlung: Deutsches Textarchiv. Grundlage für ein Referenzkorpus der neuhochdeutschen Sprache. Herausgegeben von der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften, Berlin 2024. URL: https://www.deutschestextarchiv.de/.