als einen Allein-Schöpffer der keiner Beyhülff oder Beyraht nicht be-exo Plu- tarch. l. 2. sympos. q. 3. dörfft/ noch gebraucht. Er hat den Himmel allein außgebreitet. Jch bin der HErr/ spricht er selbs/ vnd keiner mehr/ der ich das Liecht mache vnd schaffe die Finsterniß/ Jch bin der HErr/ der solches alles thut/ auff daß man erfahre beide von der SonnenIob 9, 8. Esa. 45, 6. Ier. 10, 11. Auffgang vnd der Sonnen Nidergang das ausser mir nichts sey. Die Götter so den Himmel vnnd Erden nicht gemacht haben/ müssen vertilget werden von dem Erdboden vnd vnter dem Himmel.
Quaeritur de munditempore, cur potius tunc & non antea factusAugustin. l. 11. de Civ. Dei c. 5. p. 639. sit, quemadmodum quaeri potest, cur heic potius ubi est, & non alibi? Nam si infinita spatia temporis ante mundum cogitant, in quibus eis non vi- detur Deus ab opere cessare potuisse: similiter ergo cogitent extra mun- dum infinita spatia locorum, in quibus si quisquam dicat non potuisse vacare omnipotentem, nonne consequens erit, ut innumerabiles mundos cum Epicuro somniare cogatur:
Et mox
Et sicut non est consequens, ut fortuito potius, quam ratione divina Deus non alio, sed isto in quo est loco mundum constituerit, cum pariter infinitis ubique patentibus nullo excellentiore merito posset heic eligi, quam vis eandem divinam rationem, qua id factum est, nulla possit hu- mana comprehendere mens: ita non est consequens, ut Deo aliquid exi- stimemus accidisse fortuitum, quod illo potius, quam anteriore tempore condiditmundum, cum aequaliter anteriora tempora per infinitum re- tro spatium praeterissent, nec fecisset aliqua differentia unde tempus tem- pori eligendo praeponeretur. Quod si dicunt inanes esse hominum co- gitationes, quibus infinita imaginantur loca, cum locus nullus sit praeter mundum, respondetur, eis, isto modo inaniter homines cogitare praeter- ita tempora vacationis Dei, cum nullum tempus sit ante mundum.
Er wird vns erscheinen als ein freythätiger Schöpffer/ der in der Zeit/ im Anfang die Welt durchs Wort erschaffen/ nicht auß natürli- cher Noht von Ewigkeit/ dann so lautet das Dancklied der vier vnd zwan- tzig Eltesten Du HErr hast alle Ding geschaffen/ vnd durch dei-Apoc. 4. v. ult. nen Willen haben sie das Wesen vnd sind geschaffen.
Er wird vns vnter die Augen vnsers Glaubens leuchten/ als ein selbs seligster Schöpffer der dieses grosse Weltgebäw seinet wegen nicht be-
dörfft/
Q q
Predigt.
als einen Allein-Schoͤpffer der keiner Beyhuͤlff oder Beyraht nicht be-ἕξω Plu- tarch. l. 2. ſympoſ. q. 3. doͤrfft/ noch gebraucht. Er hat den Himmel allein außgebreitet. Jch bin der HErr/ ſpricht er ſelbs/ vnd keiner mehr/ der ich das Liecht mache vnd ſchaffe die Finſterniß/ Jch bin der HErr/ der ſolches alles thut/ auff daß man erfahre beide von der SonnenIob 9, 8. Eſa. 45, 6. Ier. 10, 11. Auffgang vnd der Sonnen Nidergang das auſſer mir nichts ſey. Die Goͤtter ſo den Himmel vnnd Erden nicht gemacht haben/ muͤſſen vertilget werden von dem Erdboden vnd vnter dem Himmel.
Quæritur de munditempore, cur potius tunc & non antea factusAuguſtin. l. 11. de Civ. Dei c. 5. p. 639. ſit, quemadmodum quæri poteſt, cur hîc potius ubi eſt, & non alibi? Nam ſi infinita ſpatia temporis ante mundum cogitant, in quibus eis non vi- detur Deus ab opere ceſſare potuiſſe: ſimiliter ergo cogitent extra mun- dum infinita ſpatia locorum, in quibus ſi quiſquam dicat non potuiſſe vacare omnipotentem, nonne conſequens erit, ut innumerabiles mundos cum Epicuro ſomniare cogatur:
Et mox
Et ſicut non eſt conſequens, ut fortuito potius, quàm ratione divina Deus non alio, ſed iſto in quo eſt loco mundum conſtituerit, cum pariter infinitis ubique patentibus nullo excellentiore meritò poſſet hîc eligi, quam vis eandem divinam rationem, qua id factum eſt, nulla poſſit hu- mana comprehendere mens: ita non eſt conſequens, ut Deo aliquid exi- ſtimemus accidiſſe fortuitum, quod illo potius, quam anteriore tempore condiditmundum, cum æqualiter anteriora tempora per infinitum re- trò ſpatium præteriſſent, nec feciſſet aliqua differentia unde tempus tem- pori eligendo præponeretur. Quod ſi dicunt inanes eſſe hominum co- gitationes, quibus infinita imaginantur loca, cum locus nullus ſit præter mundum, reſpondetur, eis, iſto modo inaniter homines cogitare præter- ita tempora vacationis Dei, cùm nullum tempus ſit ante mundum.
Er wird vns erſcheinen als ein freythätiger Schoͤpffer/ der in der Zeit/ im Anfang die Welt durchs Wort erſchaffen/ nicht auß natuͤrli- cher Noht von Ewigkeit/ dann ſo lautet das Dancklied der vier vnd zwan- tzig Elteſten Du HErr haſt alle Ding geſchaffen/ vnd durch dei-Apoc. 4. v. ult. nen Willen haben ſie das Weſen vnd ſind geſchaffen.
Er wird vns vnter die Augen vnſers Glaubens leuchten/ als ein ſelbs ſeligſter Schoͤpffer der dieſes groſſe Weltgebaͤw ſeinet wegen nicht be-
doͤrfft/
Q q
<TEI><text><body><divn="1"><divn="2"><p><pbfacs="#f0323"n="305"/><fwplace="top"type="header"><hirendition="#b">Predigt.</hi></fw><lb/>
als einen Allein-Schoͤpffer der keiner Beyhuͤlff oder Beyraht nicht be-<noteplace="right">ἕξω<hirendition="#aq">Plu-<lb/>
tarch. l. 2.<lb/>ſympoſ. q.</hi><lb/>
3.</note><lb/>
doͤrfft/ noch gebraucht. <hirendition="#fr">Er hat den Himmel allein außgebreitet.<lb/>
Jch bin der HErr/</hi>ſpricht er ſelbs/ <hirendition="#fr">vnd keiner mehr/ der ich das<lb/>
Liecht mache vnd ſchaffe die Finſterniß/ Jch bin der HErr/ der<lb/>ſolches alles thut/ auff daß man erfahre beide von der Sonnen</hi><noteplace="right"><hirendition="#aq">Iob 9, 8.<lb/>
Eſa. 45, 6.<lb/>
Ier.</hi> 10, 11.</note><lb/><hirendition="#fr">Auffgang vnd der Sonnen Nidergang das auſſer mir nichts<lb/>ſey. Die Goͤtter ſo den Himmel vnnd Erden nicht gemacht<lb/>
haben/ muͤſſen vertilget werden von dem Erdboden vnd vnter<lb/>
dem Himmel.</hi></p><lb/><cit><quote><p><hirendition="#aq">Quæritur de munditempore, cur potius tunc & non antea factus</hi><noteplace="right"><hirendition="#aq">Auguſtin.<lb/>
l. 11. de Civ.<lb/>
Dei c. 5. p.</hi><lb/>
639.</note><lb/><hirendition="#aq">ſit, quemadmodum quæri poteſt, cur hîc potius ubi eſt, & non alibi? Nam<lb/>ſi infinita ſpatia temporis ante mundum cogitant, in quibus eis non vi-<lb/>
detur Deus ab opere ceſſare potuiſſe: ſimiliter ergo cogitent extra mun-<lb/>
dum infinita ſpatia locorum, in quibus ſi quiſquam dicat non potuiſſe<lb/>
vacare omnipotentem, nonne conſequens erit, ut innumerabiles mundos<lb/>
cum Epicuro ſomniare cogatur:</hi></p><lb/><p><hirendition="#c"><hirendition="#aq"><hirendition="#i">Et mox</hi></hi></hi></p><lb/><p><hirendition="#aq">Et ſicut non eſt conſequens, ut fortuito potius, quàm ratione divina<lb/>
Deus non alio, ſed iſto in quo eſt loco mundum conſtituerit, cum pariter<lb/>
infinitis ubique patentibus nullo excellentiore meritò poſſet hîc eligi,<lb/>
quam vis eandem divinam rationem, qua id factum eſt, nulla poſſit hu-<lb/>
mana comprehendere mens: ita non eſt conſequens, ut Deo aliquid exi-<lb/>ſtimemus accidiſſe fortuitum, quod illo potius, quam anteriore tempore<lb/>
condiditmundum, cum æqualiter anteriora tempora per infinitum re-<lb/>
trò ſpatium præteriſſent, nec feciſſet aliqua differentia unde tempus tem-<lb/>
pori eligendo præponeretur. Quod ſi dicunt inanes eſſe hominum co-<lb/>
gitationes, quibus infinita imaginantur loca, cum locus nullus ſit præter<lb/>
mundum, reſpondetur, eis, iſto modo inaniter homines cogitare præter-<lb/>
ita tempora vacationis Dei, cùm nullum tempus ſit ante mundum.</hi></p></quote><bibl/></cit><lb/><p>Er wird vns erſcheinen als <hirendition="#fr">ein freythätiger Schoͤpffer/</hi> der in<lb/>
der Zeit/ im Anfang die Welt durchs Wort erſchaffen/ nicht auß natuͤrli-<lb/>
cher Noht von Ewigkeit/ dann ſo lautet das Dancklied der vier vnd zwan-<lb/>
tzig Elteſten <hirendition="#fr">Du HErr haſt alle Ding geſchaffen/ vnd durch dei-</hi><noteplace="right"><hirendition="#aq">Apoc. 4. v.<lb/>
ult.</hi></note><lb/><hirendition="#fr">nen Willen haben ſie das Weſen vnd ſind geſchaffen.</hi></p><lb/><p>Er wird vns vnter die Augen vnſers Glaubens leuchten/ als ein <hirendition="#fr">ſelbs<lb/>ſeligſter Schoͤpffer</hi> der dieſes groſſe Weltgebaͤw ſeinet wegen nicht be-<lb/><fwplace="bottom"type="sig">Q q</fw><fwplace="bottom"type="catch">doͤrfft/</fw><lb/></p></div></div></body></text></TEI>
[305/0323]
Predigt.
als einen Allein-Schoͤpffer der keiner Beyhuͤlff oder Beyraht nicht be-
doͤrfft/ noch gebraucht. Er hat den Himmel allein außgebreitet.
Jch bin der HErr/ ſpricht er ſelbs/ vnd keiner mehr/ der ich das
Liecht mache vnd ſchaffe die Finſterniß/ Jch bin der HErr/ der
ſolches alles thut/ auff daß man erfahre beide von der Sonnen
Auffgang vnd der Sonnen Nidergang das auſſer mir nichts
ſey. Die Goͤtter ſo den Himmel vnnd Erden nicht gemacht
haben/ muͤſſen vertilget werden von dem Erdboden vnd vnter
dem Himmel.
ἕξω Plu-
tarch. l. 2.
ſympoſ. q.
3.
Iob 9, 8.
Eſa. 45, 6.
Ier. 10, 11.
Quæritur de munditempore, cur potius tunc & non antea factus
ſit, quemadmodum quæri poteſt, cur hîc potius ubi eſt, & non alibi? Nam
ſi infinita ſpatia temporis ante mundum cogitant, in quibus eis non vi-
detur Deus ab opere ceſſare potuiſſe: ſimiliter ergo cogitent extra mun-
dum infinita ſpatia locorum, in quibus ſi quiſquam dicat non potuiſſe
vacare omnipotentem, nonne conſequens erit, ut innumerabiles mundos
cum Epicuro ſomniare cogatur:
Auguſtin.
l. 11. de Civ.
Dei c. 5. p.
639.
Et mox
Et ſicut non eſt conſequens, ut fortuito potius, quàm ratione divina
Deus non alio, ſed iſto in quo eſt loco mundum conſtituerit, cum pariter
infinitis ubique patentibus nullo excellentiore meritò poſſet hîc eligi,
quam vis eandem divinam rationem, qua id factum eſt, nulla poſſit hu-
mana comprehendere mens: ita non eſt conſequens, ut Deo aliquid exi-
ſtimemus accidiſſe fortuitum, quod illo potius, quam anteriore tempore
condiditmundum, cum æqualiter anteriora tempora per infinitum re-
trò ſpatium præteriſſent, nec feciſſet aliqua differentia unde tempus tem-
pori eligendo præponeretur. Quod ſi dicunt inanes eſſe hominum co-
gitationes, quibus infinita imaginantur loca, cum locus nullus ſit præter
mundum, reſpondetur, eis, iſto modo inaniter homines cogitare præter-
ita tempora vacationis Dei, cùm nullum tempus ſit ante mundum.
Er wird vns erſcheinen als ein freythätiger Schoͤpffer/ der in
der Zeit/ im Anfang die Welt durchs Wort erſchaffen/ nicht auß natuͤrli-
cher Noht von Ewigkeit/ dann ſo lautet das Dancklied der vier vnd zwan-
tzig Elteſten Du HErr haſt alle Ding geſchaffen/ vnd durch dei-
nen Willen haben ſie das Weſen vnd ſind geſchaffen.
Apoc. 4. v.
ult.
Er wird vns vnter die Augen vnſers Glaubens leuchten/ als ein ſelbs
ſeligſter Schoͤpffer der dieſes groſſe Weltgebaͤw ſeinet wegen nicht be-
doͤrfft/
Q q
Informationen zur CAB-Ansicht
Diese Ansicht bietet Ihnen die Darstellung des Textes in normalisierter Orthographie.
Diese Textvariante wird vollautomatisch erstellt und kann aufgrund dessen auch Fehler enthalten.
Alle veränderten Wortformen sind grau hinterlegt. Als fremdsprachliches Material erkannte
Textteile sind ausgegraut dargestellt.
Dannhauer, Johann Conrad: Catechismus Milch. Bd. 4. Straßburg, 1653, S. 305. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/dannhauer_catechismus04_1653/323>, abgerufen am 16.07.2024.
Alle Inhalte dieser Seite unterstehen, soweit nicht anders gekennzeichnet, einer
Creative-Commons-Lizenz.
Die Rechte an den angezeigten Bilddigitalisaten, soweit nicht anders gekennzeichnet, liegen bei den besitzenden Bibliotheken.
Weitere Informationen finden Sie in den DTA-Nutzungsbedingungen.
Insbesondere im Hinblick auf die §§ 86a StGB und 130 StGB wird festgestellt, dass die auf
diesen Seiten abgebildeten Inhalte weder in irgendeiner Form propagandistischen Zwecken
dienen, oder Werbung für verbotene Organisationen oder Vereinigungen darstellen, oder
nationalsozialistische Verbrechen leugnen oder verharmlosen, noch zum Zwecke der
Herabwürdigung der Menschenwürde gezeigt werden.
Die auf diesen Seiten abgebildeten Inhalte (in Wort und Bild) dienen im Sinne des
§ 86 StGB Abs. 3 ausschließlich historischen, sozial- oder kulturwissenschaftlichen
Forschungszwecken. Ihre Veröffentlichung erfolgt in der Absicht, Wissen zur Anregung
der intellektuellen Selbstständigkeit und Verantwortungsbereitschaft des Staatsbürgers zu
vermitteln und damit der Förderung seiner Mündigkeit zu dienen.
Zitierempfehlung: Deutsches Textarchiv. Grundlage für ein Referenzkorpus der neuhochdeutschen Sprache. Herausgegeben von der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften, Berlin 2024. URL: https://www.deutschestextarchiv.de/.