Texttitel (Kurzbezeichnung) | Rheinischer Merlin (Merlin und Lüthild) |
Textkürzel in ReM (und in der Mittelhochdeutschen Grammatik) | Merlin |
Textkürzel im Mittelhochdeutschen Wörterbuch | - |
Textsorte, spezifisch | Poesie |
Textsorte | Lebensgeschichte, Heiligenlegende |
Textart (P = Prosatext, U = Urkunde, V = Verstext) | V |
Primäre Referenz (Edition, Handschrift) | Edition |
Sekundäre Referenz (Edition, Handschrift) | Handschrift |
Aufbewahrungsort | Berlin, Staatsbibl., [früher Lüftelberg, Schloßarchiv] |
Signatur | mgq 1409, [früher ohne Sign.] |
Link zum Handschriftencensus | http://www.handschriftencensus.de/5304 |
Überlieferungstyp (Handschrift, Rolle, Inschrift) | Handschrift |
Blattangabe | 3 Doppelblätter |
Ausschnitt | - |
Sprachstufe (in ReM steht “mhd”) | mhd |
sprachlicher Großraum, weit (oberdeutsch, mitteldeutsch, niederdeutsch) | mitteldeutsch |
sprachlicher Großraum, enger (z.B. ostoberdeutsch, westmitteldeutsch) | westmitteldeutsch |
Sprachlandschaft/Dialekt (z.B. nordbairisch, schwäbisch, hessisch) | ripuarisch |
Lokalisierung/Schreibort | - |
Zeit (Jahrhundert(hälfte)) (z.B. 12,2 = 12. Jh., 2. Hälfte) | 14,1 |
Bemerkungen zum Überlieferungsträger | - |
Zeit (genauere Datierung) | 13,M-14,2V |
Lokalisierung (Entstehungsort) des Textes | Köln (?) |
Autor des Textes | - |
Sprache des Autors | - |
Übersetzungsvorlage | - |
Edition (Standardedition, auf die sich ggf. die primäre oder sekundäre Referenz bezieht) | Hartmut Beckers (Hg.), Der Rheinische Merlin. Text, Übersetzung, Untersuchungen der 'Merlin'- und 'Lüthild'-Fragmente. Nach der Handschrift Ms. germ. qu. 1409 der Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz Berlin neu hg. und erläutert von H. B. Übersetzung und Untersuchungen von Gerd Bauer u.a. (Schöninghs Mediävistische Editionen 1), Paderborn u.a. 1991 |
Korpuszugehörigkeit (ReM I, ReM II, MiGraKo) | ReM II |
Bemerkungen zur Texterfassung/Transkription | - |
Bemerkungen zur Annotation | - |
Digitalisierung von: Name(n) (Arbeitsstelle) | Elfriede Döring (Bonn) |
Kollationierung von: Name(n) (Arbeitsstelle) | Norman Schröder (Bonn) |
Präeditiert durch: Name(n) (Arbeitsstelle) | Norman Schröder (Bonn) |
Annotierung von: Name(n) (Arbeitsstelle) | Norman Schröder (Bonn) |
Abschlusskorrektur durch: Name(n) (Arbeitsstelle) | Oksana Fofulit (Bonn) |
Zeile | Transkription (Unicode) | Transliteration |
---|---|---|
[0a,1] [0a,2] [0a,3] [0a,4] [0a,5] [0a,6] [0a,7] [0a,8] [0a,9] [0a,10] [0a,11] [0a,12] [0a,13] [0a,14] [0a,15] [0a,16] [0a,17] [0a,18] [0a,19] [0a,20] [0a,21] [0a,22] [0a,23] [0a,24] [0a,25] [0a,26] [0a,27] [0a,28] [0a,29] [0a,30] [0a,31] [0a,32] [0a,33] [0a,34] [0a,35] [0a,36] [0a,37] [0a,38] [0a,39] [0a,40] [0a,41] [0a,42] [0a,43] [0a,44] [0a,45] [0a,46] [0a,47] [0a,48] [0a,49] [0a,50] [0a,51] [0a,52] [0a,53] [0a,54] [0a,55] [0a,56] [0a,57] [0a,58] [0a,59] [0a,60] [0a,61] [0a,62] [0a,63] [0a,64] [0a,65] [0a,66] [0a,67] [0a,68] [0a,69] [0a,70] [0a,71] [0a,72] [0a,73] [0a,74] [0a,75] [0a,76] [0a,77] [0a,78] [0a,79] [0a,80] [0a,81] [0a,82] [0a,83] [0a,84] [0a,85] [0a,86] [0a,87] [0a,88] [0a,89] [0a,90] [0a,91] [0a,92] [0a,93] [0a,94] [0a,95] [0a,96] [0a,97] [0a,98] [0a,99] [0a,100] [0a,101] [0a,102] [0a,103] [0a,104] [0a,105] [0a,106] [0a,107] [0a,108] [0a,109] [0a,110] [0a,111] [0a,112] [0a,113] [0a,114] [0a,115] [0a,116] [0a,117] [0a,118] [0a,119] [0a,120] [0a,121] [0a,122] [0a,123] [0a,124] [0a,125] [0a,126] [0a,127] [0a,128] [0a,129] [0a,130] [0a,131] [0a,132] [0a,133] [0a,134] [0a,135] [0a,136] [0a,137] [0a,138] [0a,139] [0a,140] [0a,141] [0a,142] [0a,143] [0a,144] [0a,145] [0a,146] [0a,147] [0a,148] [0a,149] [0a,150] [0a,151] [0a,152] [0a,153] [0a,154] [0a,155] [0a,156] [0a,157] [0a,158] [0a,159] [0a,160] [0a,161] [0a,162] [0a,163] [0a,164] [0a,165] [0a,166] [0a,167] [0a,168] [0a,169] [0a,170] [0a,171] [0a,172] [0a,173] [0a,174] [0a,175] [0a,176] [0a,177] [0a,178] [0a,179] [0a,180] [0a,181] [0a,182] [0a,183] [0a,184] [0a,185] [0a,186] [0a,187] [0a,188] [0a,189] [0a,190] [0a,191] [0a,192] [0a,193] [0a,194] [0a,195] [0a,196] [0a,197] [0a,198] [0a,199] [0a,200] [0a,201] [0a,202] [0a,203] [0a,204] [0a,205] [0a,206] [0a,207] [0a,208] [0a,209] [0a,210] [0a,211] [0a,212] [0a,213] [0a,214] [0a,215] [0a,216] [0a,217] [0a,218] [0a,219] [0a,220] [0a,221] [0a,222] [0a,223] [0a,224] [0a,225] [0a,226] [0a,227] [0a,228] [0a,229] [0a,230] [0a,231] [0a,232] [0a,233] [0a,234] [0a,235] [0a,236] [0a,237] [0a,238] [0a,239] [0a,240] [0a,241] [0a,242] [0a,243] [0a,244] [0a,245] [0a,246] [0a,247] [0a,248] [0a,249] [0a,250] [0a,251] [0a,252] [0a,253] [0a,254] [0a,255] [0a,256] [0a,257] [0a,258] [0a,259] [0a,260] [0a,261] [0a,262] [0a,263] [0a,264] [0a,265] [0a,266] [0a,267] [0a,268] [0a,269] [0a,270] [0a,271] [0a,272] [0a,273] [0a,274] [0a,275] [0a,276] [0a,277] [0a,278] [0a,279] [0a,280] [0a,281] [0a,282] [0a,283] [0a,284] [0a,285] [0a,286] [0a,287] [0a,288] [0a,289] [0a,290] [0a,291] [0a,292] [0a,293] [0a,294] [0a,295] [0a,296] [0a,297] [0a,298] [0a,299] [0a,300] [0a,301] [0a,302] [0a,303] [0a,304] [0a,305] [0a,306] [0a,307] [0a,308] [0a,309] [0a,310] [0a,311] [0a,312] [0a,313] [0a,314] [0a,315] [0a,316] [0a,317] [0a,318] [0a,319] [0a,320] [0a,321] [0a,322] [0a,323] [0a,324] | Inde ſo wiſlich was ſíne daít It wulde beríchten al den raít Of it were zu uollendagen It ínhoírde neiman dat geſagen Dat einge logen were Ey doch pínde mans dicke ſere Dat ſi ít loigene deiden ſagen Heí verſcheít alſo van den dagen Dat heí merlin ín loig noch ín miſdeide· An ín geiner hande ſteide Aíne was heí kint heí was van líſten Hei was lange vncriſten Doí wulde heí gerne críſten ſin Dat deíde man eme inde nante ín merlín Doí heí quam zu ſinen dagen Bi wilen heis ín ſulg ſagen Wat eme ſulde geſcheín Hei ín woldes ſich neít íntſeín Hei in ſeichte ei díe warheít Geſchach ín dan eínich leít Dat ín was neít ſin ſchoilt Want ih̄s xᵽs de woilt Ey doch weís mant eme genoich Inde ſprach eme manich ungevoích In goider gedult hei em allit nam Als eit ſachte dat it reichte quam Dat hoirden ſi dan veil gerne Inde heildent doch zu ſcherne So wat hei ſprach dat geſchach Die luͦde hei maize gerne ſach Der werilde heí ſich eí vort intzo Zo leſte verdrois ir eínen ſo Dat heí geinc ín eínen walt Inde leit da warm índe kalt Inde ín as neít wan gecrude Alſus ſchouwede heí díe lude Doch man in bí wilen ſach Als ín eíman aine ſprach Den beſcheít heí ſinre worde Wer heí ſí node of gerne horde Zoi leſte der konínch dít vernam Wat heí ſprach dat ít volquam Doi hedde heí in gerne gehat Síne man heí dar vm̄e bat Dat ſi ín eme wolden vaín Heí wolde ín zu ſíme raíde haín Doi reít írre genoich aldare Da man ſín was worden geware Als ín ír eíních da vernam Harde ſcheire dat heí ín íntquam Ey doch heí weder ſulgen reíde Mit waírheíde heí ín kunt deíde Dat ín neíman ín moíchte vaín Eín ſprach ſoíld ír dan vmmˢ alſus gaín Nein ich neit ſprach merlín Ich mois geuangen ſín Van eínre maget reíne Díe neí mannes in wart gemeíne Der droíſſiſſe dare quam Da hei merline vernam Heí ſprach ſage goide Merlin Wei ſulg ſal min ende ſin Sage mír ouch du ſaís ín allen Merlín ſprach ir ſult eruallen Deme druſſiſſen leide die zaíle It behaide eme maize waile Ey doch heí zu ſpotte ſaichte Noch me heí ít verſoiken daichte Heí wolde it mít liſten ane vaín Heí leís ſínen bart ſtaín Inde wandelde ſín ouercleít Eín ander pert heí dare reít Heí ſoíte ín bis heí ín vant Doí vraigede heí in zu hant Wat kuͦnne ſín doit ſulde ſín Doi ſaide eme ein andert merlín Ir ſult aue..er...ich hangen E ich werde gevangen Deme druͦſſiſſen dat behaide Dat heí eme zwene doide ſaide Heí reít heím dat kunden Vur loigene ſínen vrunden Als it nummer ín moíchte geſcheín Heí ſprach ich ſal morne beſeín Eiuer dat heí ſich ínteíde Heí geínc zu merlíne vmme díe reide Als heí ín níe ínhette geſeín Heí ſprach wat ſal mír geſcheín Ir ſult erdrínckín ſprach merlín Heí ſaíde weí moíchte dat ſín Merlín du ſpreíches wair ey Du ín geloiges noch ney Nu hais du mír deſe dírde ſtuͦnt Dríer hande doít gekuͦnt Du luͦges díe zwene merlín Hei ſprach it mach uch leif ſín Der druſſíſſe was veíle gemeít Heí geínc heím da beuoíre heí reít Inde ſaide zuͦ hant allít dat Deme konínge vuͦr ein barat Indeme geſínde al ſamen Doí hadden ſí is erín gamen· Dar na ín kurten zijden Suͦlde der druſſiſſe ríden Zuͦ walde íagen mít den hunden Doí ſi luͦdís loiffen beguͦnden Heí ylede na doi ſtuͦrte ſín pert Der here veíl zu dale wert Eyne ho leye veil heí neder Dat pert quam koíme weder Eíne vurcke in mit den voizen veinc Dat hoift eme int waſſer heinc Doí veil hei hene inde verdranc De doit was druvalt gemanc Dat deme druͦſſiſſen alſus koimen was Der konínch getruwede des dei baſ Der worde die merlin reide Der koninch in doi ſoicken deide Wat halp dat man in vant Hei was in ſcheire intwant Ein mynſche was in des konings hoive De deinde waile zu loive Den hadde man ve.....eicht De mynſche hadde einen kneicht De ſoíte merlín bis hene vant Heí reít up ín índe veinc in zu hant Doi ſatte heí merlin up ein pert Inde voírte in zu hove wert Da begeínde ín eín iunc man Vrolichen heí ſíngen began De droich zwene nuwe ſchoin Die waínde heí an doin Als die verſliſſen weren genoich Die hei an den voizen droich Merlín des mannes lachegede So ſere dat heí alle quachede Zu lachene heí ſeldene plach Des geuangen heí was de ſprach Goide merlín wat dudít dat Merlín ſprach mois ich eít barat So wale han als de da geít Inde morne vp der bayren ſteít Heí weínt ſlijſſen díe nuͦwe ſchoín Heí ín ſal ír nuͦmmer aín gedoín Die anderen des wunder namen Alſus ſí vuͦr den koínínc quamen Doi was der konínc harde vro Dat was merlín worden ſo Heí groite ín índe heís ín ſin gemeít Hei ſaide ir ſoílt haín gereít Vren wílle ſunder bale Merlín durch dat gehaldet wale Ir moicht gerne mít mír ſin Dat moiſte liden merlín Doí wart deme koíninge geſaicht Weí merlín hette braicht Doí reíffen ſi alle merlín Du moíſt nuͦ eín loigener ſín Dich ſulde eíne iuͦncuͦrouwe vaín Dat heít nuͦ de kneicht gedaín. De vur dínen oygen ſteít De ín veínc it was eme leít Dat man der reiden eít gewoich Mit worden heí it ey vnderſloich Deme koínínge heí ſagen began Weí ín begeínde eín iuͦnc man Weí heí des lachede índe weí heí ſprach Dat heí ín leíuede nuͦmmer den dach Doi ſande der koínínc boiden dare Dat man des mannes neíme ware Den íungen man ſi doít vunden Deme koínínge ſi dat kunden Noch tan manlich da reide Heí hette geloigen ín der ſteide In hette geuangen ein kneicht Merlín ſprach ich haín waír ín̄ ir vnreícht Her koínínch dat doít beſchouwen So gelichet hei den íuͦncfrouwen Den mynſchen man heímelích beſach Man vant ít als merlín ſprach An buͦrſten leden inde an liuͦe Magít· anders gelích eínen wiuͦe Sínt manlích ſich wairs verſach An alle deme dat merlín ſprach Der koínínc ín ſínt heímelíche Vragede vm̄e díe riche Inde vm̄e alle ſíne genoízen Of ir eíních ſulde werden verſtoizen Inde wíe ſuͦlch ſuͦlde ſin ír doít Of ír einich ſulde liden noít Merlín ſprach· der drache van engelant De ís verre íntfort índe bekant Mit groíſer macht heí vert Neiman ſich ſín erwert Nu ſal ín eín geſchoz zemen Vuͦr lymezheím ſalt eme nemen Sín manechtích leíuen Sínt ſal man cleíne vp ín geiuen Dar na koninc rítſchart Vur limezheím erſchoſſen wart Doi vraigede ín der koínínc vort Weí der keiſer ſulde ſin intfort Heí ſprach dat roímſche riche Gewínnet eynen den voyſze gelíche De ſal des mít erín walden Heí ſalt als eín lewe halden Dat ſal weren eíne kurte ſtuͦnt De ſal erdrinckín als eín huͦnt Als merlín heí vuͦr ſprach Deme keiſer heínrich al ſo geſchach Alſus wurden waír vunden merlíns wort zu allen ſtunden Aine loigene elde heí den lijf Die vurgenanten beſloſſene wijf Erſturven ín kurten dagen gare Sint quamen ander lude dare Inde beſaizen díe gereitſchaf Ich weine xᵽs merlíne gaf Die genade inde in hette erkoren Ane ſache ín wart heí neít geboren Dat nei mynſche ín vernam Weí ſin vader zu ſínre moíder quam Noch neiman ín weís we heí were Suͦnder ih̄s xᵽs vnſe herre De noch geſcheppet wunder An eickelíchen mynſchen ſunder Sine gedeíne ín ſíne ſedín Noch in ís ſín wunder neít geledín Alle dage noch man ſín wunder ſijt Des is eíne kuͦrte zijt Dat merlín des liues ende Sunder eínge miſwende Man mach vele van xᵽo ſagen Hei heít gedaín ín kurten dagen Eynre íuͦncfrouͦwen genade Want ſi vroí inde ſpade Ir ſínne an xᵽm kirde Inde van kínde gerne írde Dat is van berge ſente lutholt Ir was vader índe moider holt Dat was reícht want ſijs verſchulde Mit wijſheide índe gedulde Ir moider van den dagen quam Ir vader eín ander wíjf nam Die iuͦncuͦrouͦwe deide als ſí plach Dat was der vrouwen vngemach Als ſí eít durch got gaf Zu hant was da zorn af Inde ein veil groís vragen Sente lutholt wolde eí wagen Dat ſí deide xᵽs wille Beide offenbaír índe ſtille Die ſteifmoider ít eí íntſoíf Zu leſte dat ſí dat geſchoif Dat dis der herre warden wulde Die goide lutholt díe ſulde In írme cleíde dragen broít Armen den ís da was noít Ir vader volgede ír na Heí ſprach doichtˢ wat drait ír da vader ſteíne· la dan ſchouwen Heí intloich den ſchoís der íuͦncfrouwen Doí wart dat broít zu hant Zu ſteinen· doi heí deí dar vant Doí wart eme ſín gemoide heís Der vrouwen he it zu hant verweís Doí ít díe goide den armen boít Doí wuͦrden deſe ſteine eíuer broít Sente lutholt loiuede ſere Ihm̄ xᵽm vnſen here Want heí ír an der ſtunde Der groiſer genaden gunde Sente lutholde des veíle geſchach Zu eínen zíden ſí ſach Vp írs vader lande gaín Wilde genſe deí wolde ſí vaín Si geínc zuͦ den genſen dare Den geboít ſí allen gare Van írs ſcheppers gewalt Dat ſí geíngen ín ír behalt Der genſe was me dan duſent da Der geingen v mmer zwa inde zwa Vur ere dar ſí ſe gaín heís In írs vader ſchure ſi ſe leís Si leís díe ſchure offen ſtaín Si ver boít ín vleigen inde gaín Doí bat die iuͦncvrouwe ſere Dat geſínde durch goides ere Dat man der genſe neít af ín deíde Si geloífdent inde heildent vnſteide Díe kneíchte ír eíne ſtalen Die wart geſſen ín halen Si heílt ſí vp den anderen dach Bis ſí ír gezide geſprach Doí geínc ſí zu der ſchuͦren Inde groíte ír duͦren Doí geboít ſí ín xᵽs namen Inde allen wílden genſen ſamen Dat ſí vmmer meden dat lant Doí gaf ſí ín vrlof zu hant Dat ſi voíren írre verde Irre íngeíne danne íngerde Doi dat ſente lutholt geſach Zu den kneíchten ſí ſprach Si hetten der genſe aue gedaín Si moiſte ſí weder haín Da wart loínen inde ſweren Dat moiſte eíne wíle weren Zu leſt díe waírheit wart geſaicht Doi wurden ere díe beín braícht Ih̄m xᵽm ſí doí des bat Dat díe gans wart vp der ſtat Van den beínen leíuende weder Doí voiren ſí ín wech nūmˢ me ſeder In quam wílde gans vp dat pleín Díe genade wolde ír xᵽs geín Noch deide xᵽs me durch ſí Ein rich man wande da bí De was irs vader vuͦrgenoís Des girheit was ſo groís Dat heí eme ſín lant af eír Inde ín woldes eme neít laiſen weír Zu leſt quam dat ín clage Doí ſolden ſí komen zu dage |