Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Schleicher, August: Compendium der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen. Bd. 1. Weimar, 1861.

Bild:
<< vorherige Seite
Altindisch. U-reihe.

Die 2. steigerung des i ist ai, z. b. vaic-ja-s (vir tertii
ordinis) wurz. vic (intrare vgl. vic-as und vec-as), vaid-ja-s (ve-
dicus, doctus) wurz. vid (videre, scire vgl. ved-a-s), daiv-a-s
(divinus) davon daiv-a-m (divinum, fatum) von stamm dev-a
(deus) wurz. div (splendere), caiv-a-s (quod Civi est, cultor dei
Civi) von Civa-s (deus Civus), vaisnava-s (quod Visnus est,
cultor dei Visnus) von Visnu-s (deus Visnus) u. s. f.

3. u-reihe.§. 12.

Sie läuft in allen stücken der i-reihe parallel, auch die
denung des u zu au findet hier wie dort statt.

Grundvocal u, z. b. buddhas für *budh-tas (part. praet.
pass.) bu-budh-e (1. 3. sg. perf. med.) wurz. budh (cognoscere),
tud-ati (3. sg. praes.) wurz. tud (tundere, ferire), jug-a-m (ju-
gum, zugon) juk-tas für *jug-tas (junctus) a-jug-at (3. sg. aor.)
wurz. jug, jug (jungere), su-ta-s (part. praet. pass.) wurz. su
(parere, gignere), cru-ta-s (klu-to-s part. praet. pass.) cru-dhi
(ved. 2. sg. imperat. klu-thi) wurz. cru (audire) u. s. f. Im
praesensstamme cr-nu, z. b. cr-no-mi (1. sg. praes.) zu wurz.
cru (audire) ist ru außnamsweise zu r geschwächt durch völli-
gen schwund des u.

Die denung des u zu au findet hier eben so statt, wie in
der i-reihe die des i zu ei, z. b. a-bhau-t (e-phu[t] 3. sg. aoristi)
bhau-ta-s bhau-ta-m (masc. neutr. part. praet. pass.) zu wurz. bhu
(bhau,
esse) vgl. phu-to-n fu-turu-s); sau-nu-s (filius) vgl. litauisch
saunus, got. sunus zu wurz. su (parere, gignere, bisweilen auch
als sau aufgefürt); sau-nau-n auß *su-nu-ns (acc. plur.), got. sununs
vom stamme saunu (nom. sg. sau-nu-s vgl. §. 15, d). Eben so
wie i wird u vor r und r + consonant bei nominalstämmen ge-
dent (s. §. 10) z. b. stamm dhur (temo, z. b. acc. sg. dhur-am)
nom. dhaur für *dhur-s instr. plur. dhaur-bhis für dhur-bhis u. s. f.

1. steigerung o z. b. bodh-ati (3. sg. praes.) zu wurz.§. 13.
budh (cognoscere), pra-tod-a-s (masc. baculus aculeatus) wurz.
tud (tundere), ju-jog-a (1. 3. sg. perf.) jog-a-s (junctio, medi-
tatio) wurz. jug (jungere), bhav-ati (3. sg. praes.) a-bhav-at (3.
sg. perf.) bhav = bho (s. u. §. 14, d) wurz. bhu (esse), so-sjati
(3. sg. futuri) wurz. su (parere), cro-tra-m (ntr. auris) zu wurz.

Altindisch. U-reihe.

Die 2. steigerung des i ist âi, z. b. vấiç-ja-s (vir tertii
ordinis) wurz. viç (intrare vgl. víç-as und vếç-as), vấid-ja-s (vê-
dicus, doctus) wurz. vid (videre, scire vgl. vếd-a-s), dấiv-a-s
(divinus) davon dấiv-a-m (divinum, fatum) von stamm dêv-á
(deus) wurz. div (splendere), cấiv-a-s (quod Çivi est, cultor dei
Çivi) von Çivá-s (deus Çivus), vâiśńavá-s (quod Viśnus est,
cultor dei Viśnus) von Víśńu-s (deus Viśnus) u. s. f.

3. u-reihe.§. 12.

Sie läuft in allen stücken der i-reihe parallel, auch die
denung des u zu û findet hier wie dort statt.

Grundvocal u, z. b. buddhás für *budh-tás (part. praet.
pass.) bu-budh-ế (1. 3. sg. perf. med.) wurz. budh (cognoscere),
tud-áti (3. sg. praes.) wurz. tud (tundere, ferire), jug-á-m (ju-
gum, ζυγόν) juk-tás für *jug-tas (junctus) á-juǵ-at (3. sg. aor.)
wurz. juǵ, jug (jungere), su-tá-s (part. praet. pass.) wurz. su
(parere, gignere), çru-tá-s (ϰλυ-τό-ς part. praet. pass.) cru-dhí
(vêd. 2. sg. imperat. ϰλῦ-ϑι) wurz. çru (audire) u. s. f. Im
praesensstamme çr-nu, z. b. çr-ńố-mi (1. sg. praes.) zu wurz.
çru (audire) ist ru außnamsweise zu r geschwächt durch völli-
gen schwund des u.

Die denung des u zu û findet hier eben so statt, wie in
der i-reihe die des i zu î, z. b. á-bhû-t (ἔ-φυ[τ] 3. sg. aoristi)
bhû-tá-s bhû-tá-m (masc. neutr. part. praet. pass.) zu wurz. bhu
(bhû,
esse) vgl. φῠ-τό-ν fŭ-turu-s); sû-nú-s (filius) vgl. litauisch
sûnús, got. sunus zu wurz. su (parere, gignere, bisweilen auch
als aufgefürt); sû-nû́-n auß *su-nu-ns (acc. plur.), got. sununs
vom stamme sûnú (nom. sg. sû-nú-s vgl. §. 15, d). Eben so
wie i wird u vor r und r + consonant bei nominalstämmen ge-
dent (s. §. 10) z. b. stamm dhur (temo, z. b. acc. sg. dhúr-am)
nom. dhûr für *dhur-s instr. plur. dhûr-bhís für dhur-bhis u. s. f.

1. steigerung ô z. b. bốdh-ati (3. sg. praes.) zu wurz.§. 13.
budh (cognoscere), pra-tôd-a-s (masc. baculus aculeatus) wurz.
tud (tundere), ju-jốǵ-a (1. 3. sg. perf.) jốg-a-s (junctio, medi-
tatio) wurz. juǵ (jungere), bháv-ati (3. sg. praes.) á-bhav-at (3.
sg. perf.) bhav = bhô (s. u. §. 14, d) wurz. bhu (esse), sô-śjáti
(3. sg. futuri) wurz. su (parere), çrố-tra-m (ntr. auris) zu wurz.

<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <div n="5">
                <div n="6">
                  <pb facs="#f0037" n="23"/>
                  <fw place="top" type="header">Altindisch. U-reihe.</fw><lb/>
                  <p>Die 2. <hi rendition="#g">steigerung</hi> des <hi rendition="#i">i</hi> ist <hi rendition="#i">âi,</hi> z. b. <hi rendition="#i">&#x0301;iç-ja-s</hi> (vir tertii<lb/>
ordinis) wurz. <hi rendition="#i">viç</hi> (intrare vgl. <hi rendition="#i">víç-as</hi> und <hi rendition="#i">&#x0301;ç-as), vâ&#x0301;id-ja-s</hi> (vê-<lb/>
dicus, doctus) wurz. <hi rendition="#i">vid</hi> (videre, scire vgl. <hi rendition="#i">&#x0301;d-a-s), dâ&#x0301;iv-a-s</hi><lb/>
(divinus) davon <hi rendition="#i">&#x0301;iv-a-m</hi> (divinum, fatum) von stamm <hi rendition="#i">dêv-a&#x0301;</hi><lb/>
(deus) wurz. <hi rendition="#i">div</hi> (splendere), <hi rendition="#i">&#x0301;iv-a-s</hi> (quod Çivi est, cultor dei<lb/>
Çivi) von <hi rendition="#i">Çivá-s</hi> (deus Çivus), <hi rendition="#i">vâi&#x015B;&#x0144;avá-s</hi> (quod Vis&#x0301;nus est,<lb/>
cultor dei Vis&#x0301;nus) von <hi rendition="#i">&#x015B;&#x0144;u-s</hi> (deus Vis&#x0301;nus) u. s. f.</p>
                </div><lb/>
                <div n="6">
                  <head>3. <hi rendition="#g">u-reihe</hi>.</head>
                  <note place="right">§. 12.</note><lb/>
                  <p>Sie läuft in allen stücken der <hi rendition="#i">i</hi>-reihe parallel, auch die<lb/>
denung des <hi rendition="#i">u</hi> zu <hi rendition="#i">û</hi> findet hier wie dort statt.</p><lb/>
                  <p><hi rendition="#g">Grundvocal</hi><hi rendition="#i">u,</hi> z. b. <hi rendition="#i">buddhás</hi> für *<hi rendition="#i">budh-tás</hi> (part. praet.<lb/>
pass.) <hi rendition="#i">bu-budh-ê&#x0301;</hi> (1. 3. sg. perf. med.) wurz. <hi rendition="#i">budh</hi> (cognoscere),<lb/><hi rendition="#i">tud-áti</hi> (3. sg. praes.) wurz. <hi rendition="#i">tud</hi> (tundere, ferire), <hi rendition="#i">jug-á-m</hi> (ju-<lb/>
gum, <hi rendition="#i">&#x03B6;&#x03C5;&#x03B3;&#x1F79;&#x03BD;) juk-tás</hi> für *<hi rendition="#i">jug-tas</hi> (junctus) <hi rendition="#i">á-jug&#x0301;-at</hi> (3. sg. aor.)<lb/>
wurz. <hi rendition="#i">jug&#x0301;, jug</hi> (jungere), <hi rendition="#i">su-tá-s</hi> (part. praet. pass.) wurz. <hi rendition="#i">su</hi><lb/>
(parere, gignere), <hi rendition="#i">çru-tá-s (&#x03F0;&#x03BB;&#x03C5;-&#x03C4;&#x1F79;-&#x03C2;</hi> part. praet. pass.) <hi rendition="#i">cru-dhí</hi><lb/>
(vêd. 2. sg. imperat. <hi rendition="#i">&#x03F0;&#x03BB;&#x1FE6;-&#x03D1;&#x03B9;</hi>) wurz. <hi rendition="#i">çru</hi> (audire) u. s. f. Im<lb/>
praesensstamme <hi rendition="#i">çr-nu,</hi> z. b. <hi rendition="#i">çr-&#x0144;ô&#x0301;-mi</hi> (1. sg. praes.) zu wurz.<lb/><hi rendition="#i">çru</hi> (audire) ist <hi rendition="#i">ru</hi> außnamsweise zu <hi rendition="#i">r</hi> geschwächt durch völli-<lb/>
gen schwund des <hi rendition="#i">u</hi>.</p><lb/>
                  <p>Die denung des <hi rendition="#i">u</hi> zu <hi rendition="#i">û</hi> findet hier eben so statt, wie in<lb/>
der <hi rendition="#i">i</hi>-reihe die des <hi rendition="#i">i</hi> zu <hi rendition="#i">î</hi>, z. b. <hi rendition="#i">á-bhû-t (&#x1F14;-&#x03C6;&#x03C5;</hi>[<hi rendition="#i">&#x03C4;</hi>] 3. sg. aoristi)<lb/><hi rendition="#i">bhû-tá-s bhû-tá-m</hi> (masc. neutr. part. praet. pass.) zu wurz. <hi rendition="#i">bhu<lb/>
(bhû,</hi> esse) vgl. <hi rendition="#i">&#x03C6;&#x1FE0;-&#x03C4;&#x1F79;-&#x03BD; f&#x016D;-turu-s); sû-nú-s</hi> (filius) vgl. litauisch<lb/><hi rendition="#i">sûnús</hi>, got. <hi rendition="#i">sunus</hi> zu wurz. <hi rendition="#i">su</hi> (parere, gignere, bisweilen auch<lb/>
als <hi rendition="#i"></hi> aufgefürt); <hi rendition="#i">sû-nû&#x0301;-n</hi> auß *<hi rendition="#i">su-nu-ns</hi> (acc. plur.), got. <hi rendition="#i">sununs</hi><lb/>
vom stamme <hi rendition="#i">sûnú</hi> (nom. sg. <hi rendition="#i">sû-nú-s</hi> vgl. §. 15, d). Eben so<lb/>
wie <hi rendition="#i">i</hi> wird <hi rendition="#i">u</hi> vor <hi rendition="#i">r</hi> und <hi rendition="#i">r</hi> + consonant bei nominalstämmen ge-<lb/>
dent (s. §. 10) z. b. stamm <hi rendition="#i">dhur</hi> (temo, z. b. acc. sg. <hi rendition="#i">dhúr-am)</hi><lb/>
nom. <hi rendition="#i">dhûr</hi> für *<hi rendition="#i">dhur-s</hi> instr. plur. <hi rendition="#i">dhûr-bhís</hi> für <hi rendition="#i">dhur-bhis</hi> u. s. f.</p><lb/>
                  <p>1. <hi rendition="#g">steigerung</hi> <hi rendition="#i">ô</hi> z. b. <hi rendition="#i">&#x0301;dh-ati</hi> (3. sg. praes.) zu wurz.<note place="right">§. 13.</note><lb/><hi rendition="#i">budh</hi> (cognoscere), <hi rendition="#i">pra-tôd-a-s</hi> (masc. baculus aculeatus) wurz.<lb/><hi rendition="#i">tud</hi> (tundere), <hi rendition="#i">ju-jô&#x0301;g&#x0301;-a</hi> (1. 3. sg. perf.) <hi rendition="#i">&#x0301;g-a-s</hi> (junctio, medi-<lb/>
tatio) wurz. <hi rendition="#i">jug&#x0301;</hi> (jungere), <hi rendition="#i">bháv-ati</hi> (3. sg. praes.) <hi rendition="#i">á-bhav-at</hi> (3.<lb/>
sg. perf.) <hi rendition="#i">bhav</hi> = <hi rendition="#i">bhô</hi> (s. u. §. 14, d) wurz. <hi rendition="#i">bhu</hi> (esse), <hi rendition="#i">sô-&#x015B;játi</hi><lb/>
(3. sg. futuri) wurz. <hi rendition="#i">su</hi> (parere), <hi rendition="#i">çrô&#x0301;-tra-m</hi> (ntr. auris) zu wurz.<lb/></p>
                </div>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[23/0037] Altindisch. U-reihe. Die 2. steigerung des i ist âi, z. b. vấiç-ja-s (vir tertii ordinis) wurz. viç (intrare vgl. víç-as und vếç-as), vấid-ja-s (vê- dicus, doctus) wurz. vid (videre, scire vgl. vếd-a-s), dấiv-a-s (divinus) davon dấiv-a-m (divinum, fatum) von stamm dêv-á (deus) wurz. div (splendere), cấiv-a-s (quod Çivi est, cultor dei Çivi) von Çivá-s (deus Çivus), vâiśńavá-s (quod Viśnus est, cultor dei Viśnus) von Víśńu-s (deus Viśnus) u. s. f. 3. u-reihe. Sie läuft in allen stücken der i-reihe parallel, auch die denung des u zu û findet hier wie dort statt. Grundvocal u, z. b. buddhás für *budh-tás (part. praet. pass.) bu-budh-ế (1. 3. sg. perf. med.) wurz. budh (cognoscere), tud-áti (3. sg. praes.) wurz. tud (tundere, ferire), jug-á-m (ju- gum, ζυγόν) juk-tás für *jug-tas (junctus) á-juǵ-at (3. sg. aor.) wurz. juǵ, jug (jungere), su-tá-s (part. praet. pass.) wurz. su (parere, gignere), çru-tá-s (ϰλυ-τό-ς part. praet. pass.) cru-dhí (vêd. 2. sg. imperat. ϰλῦ-ϑι) wurz. çru (audire) u. s. f. Im praesensstamme çr-nu, z. b. çr-ńố-mi (1. sg. praes.) zu wurz. çru (audire) ist ru außnamsweise zu r geschwächt durch völli- gen schwund des u. Die denung des u zu û findet hier eben so statt, wie in der i-reihe die des i zu î, z. b. á-bhû-t (ἔ-φυ[τ] 3. sg. aoristi) bhû-tá-s bhû-tá-m (masc. neutr. part. praet. pass.) zu wurz. bhu (bhû, esse) vgl. φῠ-τό-ν fŭ-turu-s); sû-nú-s (filius) vgl. litauisch sûnús, got. sunus zu wurz. su (parere, gignere, bisweilen auch als sû aufgefürt); sû-nû́-n auß *su-nu-ns (acc. plur.), got. sununs vom stamme sûnú (nom. sg. sû-nú-s vgl. §. 15, d). Eben so wie i wird u vor r und r + consonant bei nominalstämmen ge- dent (s. §. 10) z. b. stamm dhur (temo, z. b. acc. sg. dhúr-am) nom. dhûr für *dhur-s instr. plur. dhûr-bhís für dhur-bhis u. s. f. 1. steigerung ô z. b. bốdh-ati (3. sg. praes.) zu wurz. budh (cognoscere), pra-tôd-a-s (masc. baculus aculeatus) wurz. tud (tundere), ju-jốǵ-a (1. 3. sg. perf.) jốg-a-s (junctio, medi- tatio) wurz. juǵ (jungere), bháv-ati (3. sg. praes.) á-bhav-at (3. sg. perf.) bhav = bhô (s. u. §. 14, d) wurz. bhu (esse), sô-śjáti (3. sg. futuri) wurz. su (parere), çrố-tra-m (ntr. auris) zu wurz. §. 13.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/schleicher_indogermanische01_1861
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/schleicher_indogermanische01_1861/37
Zitationshilfe: Schleicher, August: Compendium der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen. Bd. 1. Weimar, 1861, S. 23. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/schleicher_indogermanische01_1861/37>, abgerufen am 19.04.2024.