Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Pachelbel-Gehag, Johann Christoph von: Ausführliche Beschreibung Des Fichtel-Berges, Jn Norgau liegend. Leipzig, 1716.

Bild:
<< vorherige Seite
Beschreibung des Fichtelbergs.
primo efficientem. Sola autem causa est calor & non subterraneus,
qui quidem circa meam patriam, ob loca bituminosa (ceu Thermae
Carolinae rem probant,) multus est, sed is, qui venit ab igne, quo
metallurgi saxa solido adamante (liceat ita loqui,) duriora molliunt:
is enim non in tertio, non quarto, sed super omnem gradum est:
Imo major illo, quo calcis utuntur coctores. Nam 20. ulnas expli-
catas sive majores ligni fagini uno tempore accendunt; hic audire est
bombos, quos edunt rupes dissilientes, hic calore penetrante nimio
fragores. Quid ergo mirum? si calor nimius a lapidibus segregat ar-
senicum connatum? nam strues lapidum aerosorum ignibus subjectis
tosta, terraque contecta, in superficie sua summa summarum relinquit
arsenici sulphurati copiam.
IX. Nec est, quod nobis objicis illud excrementum lapidum
metalliferorum esse minus noxium. Nam aer purus, & libera avo-
landi copia, malitiam corrigunt ex parte. Imo diu iisdem in locis
haesitare nolo, aut illam materiam intra corpus sumere, qua mu-
res, muscas, canes interficere quivis potest. Quid opus est verbis?
stannum nimio calore pennas accipit, & venenum est maximum
propter solam arsenici vim. Hinc mirum non est, cur tot sunt iis
in locis phtisici, cum ille venenatus halitus pulmones exulceret, multos
catarrhos progeneret, qui vel sunt intra calvariam, vel extra; si intra
cranium sunt, descendunt, & vel stomachum (hinc nausea,) petunt,
vel pulmones (hinc phtisis,) irrigant. Si extra cranium sunt, tunc,
accedente putredine aliqua, caput fit scabiosum, vel si descendunt
in membra, tunc arthritis, podagra & ligatio omnium membrorum
nascitur.
X. Paggelioi proin sunt, qui contra hoc venenum mane pro-
pinant fossoribus butyrum, ut videl. pingvedo retineat. Nam ad
pulmones quomodo butyrum descendet? insuper per totum corpus
aerem haurimus.
XI. Materiam hactenus exspirationis esse vaporem multo ar-
senico mixto, indubitanter credo. Nam lapides illos aerosos veneno
illo abundare, probant experientia & oculi, qui in furni concavitate
illud vident. Multi volunt Cobaldum adjicere, quod ego non nego,
sed primas do soli arsenico.

XII.
C c 2
Beſchreibung des Fichtelbergs.
primo efficientem. Sola autem cauſa eſt calor & non ſubterraneus,
qui quidem circa meam patriam, ob loca bituminoſa (ceu Thermæ
Carolinæ rem probant,) multus eſt, ſed is, qui venit ab igne, quo
metallurgi ſaxa ſolido adamante (liceat ita loqui,) duriora molliunt:
is enim non in tertio, non quarto, ſed ſuper omnem gradum eſt:
Imo major illo, quo calcis utuntur coctores. Nam 20. ulnas expli-
catas ſive majores ligni fagini uno tempore accendunt; hic audire eſt
bombos, quos edunt rupes diſſilientes, hic calore penetrante nimio
fragores. Quid ergo mirum? ſi calor nimius a lapidibus ſegregat ar-
ſenicum connatum? nam ſtrues lapidum æroſorum ignibus ſubjectis
toſta, terraque contecta, in ſuperficie ſua ſumma ſummarum relinquit
arſenici ſulphurati copiam.
IX. Nec eſt, quod nobis objicis illud excrementum lapidum
metalliferorum eſſe minus noxium. Nam aër purus, & libera avo-
landi copia, malitiam corrigunt ex parte. Imo diu iisdem in locis
hæſitare nolo, aut illam materiam intra corpus ſumere, qua mu-
res, muſcas, canes interficere quivis poteſt. Quid opus eſt verbis?
ſtannum nimio calore pennas accipit, & venenum eſt maximum
propter ſolam arſenici vim. Hinc mirum non eſt, cur tot ſunt iis
in locis phtiſici, cum ille venenatus halitus pulmones exulceret, multos
catarrhos progeneret, qui vel ſunt intra calvariam, vel extra; ſi intra
cranium ſunt, deſcendunt, & vel ſtomachum (hinc nauſea,) petunt,
vel pulmones (hinc phtiſis,) irrigant. Si extra cranium ſunt, tunc,
accedente putredine aliqua, caput fit ſcabioſum, vel ſi deſcendunt
in membra, tunc arthritis, podagra & ligatio omnium membrorum
naſcitur.
X. Παγγέλιοι proin ſunt, qui contra hoc venenum mane pro-
pinant foſſoribus butyrum, ut videl. pingvedo retineat. Nam ad
pulmones quomodo butyrum deſcendet? inſuper per totum corpus
aërem haurimus.
XI. Materiam hactenus exſpirationis eſſe vaporem multo ar-
ſenico mixto, indubitanter credo. Nam lapides illos æroſos veneno
illo abundare, probant experientia & oculi, qui in furni concavitate
illud vident. Multi volunt Cobaldum adjicere, quod ego non nego,
ſed primas do ſoli arſenico.

XII.
C c 2
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <cit>
            <quote>
              <pb facs="#f0238" n="203"/>
              <fw place="top" type="header"> <hi rendition="#b">Be&#x017F;chreibung des Fichtelbergs.</hi> </fw><lb/> <hi rendition="#aq">primo efficientem. Sola autem cau&#x017F;a e&#x017F;t calor &amp; non &#x017F;ubterraneus,<lb/>
qui quidem circa meam patriam, ob loca bitumino&#x017F;a (ceu Thermæ<lb/>
Carolinæ rem probant,) multus e&#x017F;t, &#x017F;ed is, qui venit ab igne, quo<lb/>
metallurgi &#x017F;axa &#x017F;olido adamante (liceat ita loqui,) duriora molliunt:<lb/>
is enim non in tertio, non quarto, &#x017F;ed &#x017F;uper omnem gradum e&#x017F;t:<lb/>
Imo major illo, quo calcis utuntur coctores. Nam 20. ulnas expli-<lb/>
catas &#x017F;ive majores ligni fagini uno tempore accendunt; hic audire e&#x017F;t<lb/>
bombos, quos edunt rupes di&#x017F;&#x017F;ilientes, hic calore penetrante nimio<lb/>
fragores. Quid ergo mirum? &#x017F;i calor nimius a lapidibus &#x017F;egregat ar-<lb/>
&#x017F;enicum connatum? nam &#x017F;trues lapidum æro&#x017F;orum ignibus &#x017F;ubjectis<lb/>
to&#x017F;ta, terraque contecta, in &#x017F;uperficie &#x017F;ua &#x017F;umma &#x017F;ummarum relinquit<lb/>
ar&#x017F;enici &#x017F;ulphurati copiam.<lb/>
IX. Nec e&#x017F;t, quod nobis objicis illud excrementum lapidum<lb/>
metalliferorum e&#x017F;&#x017F;e minus noxium. Nam aër purus, &amp; libera avo-<lb/>
landi copia, malitiam corrigunt ex parte. Imo diu iisdem in locis<lb/>&#x017F;itare nolo, aut illam materiam intra corpus &#x017F;umere, qua mu-<lb/>
res, mu&#x017F;cas, canes interficere quivis pote&#x017F;t. Quid opus e&#x017F;t verbis?<lb/>
&#x017F;tannum nimio calore pennas accipit, &amp; venenum e&#x017F;t maximum<lb/>
propter &#x017F;olam ar&#x017F;enici vim. Hinc mirum non e&#x017F;t, cur tot &#x017F;unt iis<lb/>
in locis phti&#x017F;ici, cum ille venenatus halitus pulmones exulceret, multos<lb/>
catarrhos progeneret, qui vel &#x017F;unt intra calvariam, vel extra; &#x017F;i intra<lb/>
cranium &#x017F;unt, de&#x017F;cendunt, &amp; vel &#x017F;tomachum (hinc nau&#x017F;ea,) petunt,<lb/>
vel pulmones (hinc phti&#x017F;is,) irrigant. Si extra cranium &#x017F;unt, tunc,<lb/>
accedente putredine aliqua, caput fit &#x017F;cabio&#x017F;um, vel &#x017F;i de&#x017F;cendunt<lb/>
in membra, tunc arthritis, podagra &amp; ligatio omnium membrorum<lb/>
na&#x017F;citur.<lb/>
X. &#x03A0;&#x03B1;&#x03B3;&#x03B3;&#x1F73;&#x03BB;&#x03B9;&#x03BF;&#x03B9; proin &#x017F;unt, qui contra hoc venenum mane pro-<lb/>
pinant fo&#x017F;&#x017F;oribus butyrum, ut videl. pingvedo retineat. Nam ad<lb/>
pulmones quomodo butyrum de&#x017F;cendet? in&#x017F;uper per totum corpus<lb/>
aërem haurimus.<lb/>
XI. Materiam hactenus ex&#x017F;pirationis e&#x017F;&#x017F;e vaporem multo ar-<lb/>
&#x017F;enico mixto, indubitanter credo. Nam lapides illos æro&#x017F;os veneno<lb/>
illo abundare, probant experientia &amp; oculi, qui in furni concavitate<lb/>
illud vident. Multi volunt Cobaldum adjicere, quod ego non nego,<lb/>
&#x017F;ed primas do &#x017F;oli ar&#x017F;enico.</hi><lb/>
              <fw place="bottom" type="sig">C c 2</fw>
              <fw place="bottom" type="catch"> <hi rendition="#aq">XII.</hi> </fw><lb/>
            </quote>
          </cit>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[203/0238] Beſchreibung des Fichtelbergs. primo efficientem. Sola autem cauſa eſt calor & non ſubterraneus, qui quidem circa meam patriam, ob loca bituminoſa (ceu Thermæ Carolinæ rem probant,) multus eſt, ſed is, qui venit ab igne, quo metallurgi ſaxa ſolido adamante (liceat ita loqui,) duriora molliunt: is enim non in tertio, non quarto, ſed ſuper omnem gradum eſt: Imo major illo, quo calcis utuntur coctores. Nam 20. ulnas expli- catas ſive majores ligni fagini uno tempore accendunt; hic audire eſt bombos, quos edunt rupes diſſilientes, hic calore penetrante nimio fragores. Quid ergo mirum? ſi calor nimius a lapidibus ſegregat ar- ſenicum connatum? nam ſtrues lapidum æroſorum ignibus ſubjectis toſta, terraque contecta, in ſuperficie ſua ſumma ſummarum relinquit arſenici ſulphurati copiam. IX. Nec eſt, quod nobis objicis illud excrementum lapidum metalliferorum eſſe minus noxium. Nam aër purus, & libera avo- landi copia, malitiam corrigunt ex parte. Imo diu iisdem in locis hæſitare nolo, aut illam materiam intra corpus ſumere, qua mu- res, muſcas, canes interficere quivis poteſt. Quid opus eſt verbis? ſtannum nimio calore pennas accipit, & venenum eſt maximum propter ſolam arſenici vim. Hinc mirum non eſt, cur tot ſunt iis in locis phtiſici, cum ille venenatus halitus pulmones exulceret, multos catarrhos progeneret, qui vel ſunt intra calvariam, vel extra; ſi intra cranium ſunt, deſcendunt, & vel ſtomachum (hinc nauſea,) petunt, vel pulmones (hinc phtiſis,) irrigant. Si extra cranium ſunt, tunc, accedente putredine aliqua, caput fit ſcabioſum, vel ſi deſcendunt in membra, tunc arthritis, podagra & ligatio omnium membrorum naſcitur. X. Παγγέλιοι proin ſunt, qui contra hoc venenum mane pro- pinant foſſoribus butyrum, ut videl. pingvedo retineat. Nam ad pulmones quomodo butyrum deſcendet? inſuper per totum corpus aërem haurimus. XI. Materiam hactenus exſpirationis eſſe vaporem multo ar- ſenico mixto, indubitanter credo. Nam lapides illos æroſos veneno illo abundare, probant experientia & oculi, qui in furni concavitate illud vident. Multi volunt Cobaldum adjicere, quod ego non nego, ſed primas do ſoli arſenico. XII. C c 2

Suche im Werk

Hilfe

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)
TCF (tokenisiert, serialisiert, lemmatisiert, normalisiert)
XML (TEI P5 inkl. att.linguistic)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Voyant Tools ?

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/pachelbel_fichtelberg_1716
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/pachelbel_fichtelberg_1716/238
Zitationshilfe: Pachelbel-Gehag, Johann Christoph von: Ausführliche Beschreibung Des Fichtel-Berges, Jn Norgau liegend. Leipzig, 1716, S. 203. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/pachelbel_fichtelberg_1716/238>, abgerufen am 29.03.2024.